Του Γιάννη Παντελάκη
Είμαστε περίεργοι άνθρωποι. Όταν έρχονται μερικά λείψανα αγίων, τρέχουμε κατά χιλιάδες για να τα προσκυνήσουμε περιμένοντας υπομονετικά σε μεγάλες ουρές. Όταν κερδίζει η ομάδα μας και ας είναι αργά το βράδυ, τρέχουμε αυθόρμητα τουλάχιστον 20.000 νοματαίοι στο ΟΑΚΑ για να πανηγυρίσουμε. Όταν ψηφίζονται μνημόνια επί μνημονίων που μας διαλύουν τις ζωές, οι οργανωτές συλλαλητηρίων είναι ευτυχισμένοι αν μαζευτούν λίγες εκατοντάδες άνθρωποι.
Το βράδυ της Κυριακής ήταν ένα εξαιρετικό βράδυ για τους «πράσινους». Είμαι από αυτούς. Η ομάδα πήρε ένα ακόμα πρωτάθλημα και μάλιστα μέσα στο ΣΕΦ. Ελάχιστες μόνο ώρες αργότερα, έξω από το ΟΑΚΑ συγκεντρώθηκαν αυθόρμητα τουλάχιστον 20.000 φίλοι του Παναθηναϊκού για να πάνε ως το γήπεδο όπου ήρθε λίγο αργότερα η μπασκετική ομάδα! «Δεν ξανάγινε», φώναζαν οι τίτλοι των ΜΜΕ για την υποδοχή που ήταν πρωτόγνωρη σε μαζικότητα και πάθος. Κάποιες εκατοντάδες φιλάθλων, είχαν πάει εκεί πριν καν αρχίσει ο αγώνας!
Εικόνες με τέτοια μεγάλη μαζικότητα και πάθος στις μέρες μας θα συναντήσει κανείς μόνο σε εκδηλώσεις σαν κι εκείνες στην Αγία Βαρβάρα λίγες εβδομάδες πριν, όπου πολλές χιλιάδες κόσμου επισκέφτηκαν και προσκύνησαν τα λείψανα της Αγίας Ελένης που είχαν έρθει από την Ιταλία. Από την έκθεση των λειψάνων, πρέπει να πέρασαν πολλές χιλιάδες πιστοί, όπως συμβαίνει άλλωστε σε παρόμοιου χαρακτήρα εκδηλώσεις.
Το 1975 ο Διονύσης Σαββόπουλος έγραψε την περίφημη «Παράγκα», με στίχους που σε μεγάλο βαθμό χαρακτήριζαν την εποχή. Έλεγε μεταξύ άλλων: «Κυράδες, φιλάνθρωποι παπάδες, εργολαβίες ψαλμωδίες και καντάδες. Η Ευανθούλα κλαίει πριν να κοιμηθεί την παρθενιά της βγάζει στο σφυρί. Στα γήπεδα η Ελλάδα αναστενάζει, στα καφενεία μπιλιάρδο, καλαμπούρι και χαρτί. Στέκει στο περίπτερο διαβάζει, φυλλάδες με μιάμιση δραχμή». Οι ομοιότητες με αυτό που συμβαίνει σήμερα είναι εκπληκτικές. Ακόμα και σε μια άλλη αποστροφή του τραγουδιού που μιλάει για «κοπάδια, κοπάδια στα υπουργεία, αιτήσεις για την Γερμανία».
Αν βιώναμε μια άλλη, ανέμελη εποχή, ενδεχομένως οι συγκρίσεις να αδικούσαν αυτά τα μεγάλα κομμάτια της κοινωνίας. Ισχύει ωστόσο αυτό και σήμερα; Φοβάμαι πως όχι, βιώνουμε μια πρωτόγνωρη κρίση, ιδιαίτερα μεγάλες πληθυσμιακά ομάδες ζουν κάτω από τα όρια της φτώχειας, όσοι εξακολουθούν να έχουν δουλειές υποαμοίβονται ή πληρώνονται με πολύμηνες καθυστερήσεις, οι συνταξιούχοι συνθλίβονται, χιλιάδες μικρές επιχειρήσεις οδηγούνται σε κλείσιμο, η απαισιοδοξία και μοιρολατρία κυριαρχεί στην συντριπτικά μεγάλη πλειονότητα του κόσμου.
Απέναντι σ αυτά τα δεδομένα, έχει τουλάχιστον σημειολογικό ενδιαφέρον να παρατηρεί κάποιος πολιτικές συμπεριφορές μεγάλων ομάδων ανθρώπων που δείχνουν μια εντυπωσιακή παραίτηση όχι από διεκδικήσεις που θα βελτιώσουν όρους απασχόλησης ή οτιδήποτε άλλο, αλλά από διαφύλαξη των ελάχιστων όρων στοιχειώδους επιβίωσης. Οι ερμηνείες για το φαινόμενο είναι προφανώς πολλές και οι αιτίες σύνθετες. Ωστόσο, η συμπεριφορά μιας κοινωνίας που ελπίζει στο υπερφυσικό, παρακολουθεί σε συντριπτικά μεγάλα ποσοστά εκπομπές τύπου survivοr, διοχετεύει την ενέργειά της σε οπαδικές εκδηλώσεις και δείχνει παραιτημένη από οτιδήποτε που την αγγίζει άμεσα, είναι απογοητευτική...
.
