Η Ευρώπη βρίσκεται σε πόλεμο. Η Ελλάδα βρίσκεται σε πόλεμο. Τα συντρίμμια από τους βομβαρδισμούς στις μαρτυρικές πόλεις της Ουκρανίας πέφτουν στο κεφάλι των Ευρωπαίων. Η oικονομία της Ευρώπης κινδυνεύει να γονατίσει, στέλνοντας στην ακραία φτώχεια εκατομμύρια ανθρώπους. Δεν είναι το ίδιο με το να ζει κανείς στο Κίεβο και να νιώθει την παράνοια του Πούτιν να πέφτει απευθείας στο κεφάλι του. Το τίμημα, όμως, που θα πληρώσει η Ευρώπη θα είναι εξίσου βαρύ.
Οι τιμές των τροφίμων ταξιδεύουν για τα ουράνια, οι τιμές της ενέργειας είναι ήδη απλησίαστες, η εφοδιαστική αλυσίδα έχει σπάσει σε πολλά σημεία της. Ο κόσμος μας έχει αναποδογυρίσει ήδη σε μερικά εικοσιτετράωρα. Και δεν αναφερόμαστε στο τι μπορεί να συμβεί αν ο πόλεμος συνεχιστεί και μοιραία επεκταθεί, αλλά σε αυτό που υπάρχει σήμερα καταγεγραμμένο ως απώλεια. Στο καλό σενάριο η αποκατάσταση των ζημιών θα απαιτήσει χρόνο που οι οικονομίες δεν τον έχουν μετά από την περιπέτεια του κορονοϊού. Το κακό σενάριο καλύτερα να μην το κουβεντιάζουμε σε αυτή τη φάση.
Σκεφτείτε την τιμή της βενζίνης να ξεπερνάει τα 2,20 ευρώ το λίτρο και την ίδια ώρα ένα μέσο νοικοκυριό να χρειάζεται να δαπανά διπλάσια ποσά από πέρυσι για ρεύμα και θέρμανση. Όσο για τις τιμές των αγροτικών προϊόντων; Θα είναι πλεονέκτημα να διαθέτει κανείς πρόσβαση σε κάποιο χωριό. Και δεν είναι μόνο το σιτάρι, είναι και οι ζωοτροφές. Τέτοιες συνθήκες δεν έχει ζήσει ο δυτικός κόσμος τις τελευταίες δεκαετίες. Μιλάμε για πρωτόγνωρες συνθήκες που θα είναι σημείο αναφοράς στο μέλλον. Αν φυσικά υπάρχει μέλλον και ο παράφρονας δικτάτορας δεν πατήσει στο μεταξύ το κουμπί με τα πυρηνικά.
Εκείνο που εξακολουθώ να μην καταλαβαίνω, αν και παρακολουθώ πολλά χρόνια τις αγορές, είναι η μακαριότητα με την οποία οι αγοραστές μετοχικών αξιών αντιμετωπίζουν την κατάσταση. Πέφτει μπόρα και προσποιούμαστε ότι ήταν μόνο ένα ψιλόβροχο. Με αυτές τις συνθήκες η ανάπτυξη τίθεται ως στόχος υπό αμφισβήτηση. Τουλάχιστον για την τρέχουσα χρονιά. Αν o πόλεμος τελειώσει γρήγορα θα έχουμε να σκεφτούμε μόνο την ανάπτυξη για το 2022. Άντε και για το 2023. Και ευχαριστημένοι θα είμαστε. Οι αγορές ποντάρουν ότι για κάποιες εταιρείες τα πράγματα θα πάνε καλά. Δεν υπολογίζουν όμως ότι θα τους τσακίσει η φτώχεια των πολιτών και η αθέτηση των υποχρεώσεών τους.
Η επιθετικότητα του Πούτιν σκότωσε ήδη την εμπιστοσύνη. Το πιο σημαντικό αγαθό στις αγορές. Και αυτό χρειάζεται χρόνο για να αποκτηθεί εκ νέου. Σε κάθε περίπτωση ο κόσμος μας δεν θα είναι στο μέλλον ο ίδιος. Κάτι που θα επηρεάσει βαθιά και τις οικονομίες και τις αγορές.
Θανάσης Μαυρίδης
