Της Κατερίνας Οικονομάκου
Οι αποκαλούμενες «ενδιάμεσες» εκλογές, που διεξάγονται ακριβώς στο μέσο της προεδρικής θητείας και επίσης την πρώτη Τρίτη του Νοεμβρίου, έχουν αναπόφευκτα χαρακτήρα δημοψηφίσματος για την πολιτική του εκάστοτε ενοίκου του Λευκού Οίκου.
Με δεδομένη την πόλωση που μοιάζει να έχει εδραιωθεί στην αμερικανική πολιτική σκηνή τα τελευταία δύο χρόνια, στη φετινή αναμέτρηση της 6ης Νοεμβρίου αυτό μοιάζει να ισχύει περισσότερο από ποτέ. Αξίζει να σημειωθεί ότι παραδοσιακά και κατά μέσο όρο, την περίοδο των ενδιάμεσων εκλογών, η δημοτικότητα του εκάστοτε προέδρου κινείται κοντά στο 50%, στην περίπτωση του Τραμπ, όμως, είναι γύρω στο 40%.
Εκτός από τη δημοτικότητα του προέδρου, όμως, στις εκλογές αυτές θα κριθεί αν ο Τραμπ θα έχει, για το υπόλοιπο της θητείας του, λυμένα τα χέρια του να νομοθετεί. Γιατί αυτό που καλούνται να επιλέξουν με την ψήφο τους οι Αμερικανοί πολίτες, είναι ποιους θα στείλουν για να τους εκπροσωπήσουν στο Κογκρέσο, του οποίου θα ανανεωθεί ένα σημαντικό τμήμα.
Στις ΗΠΑ, άλλωστε, όπως έχει αποδείξει η εμπειρία, ένα διχασμένο Κογκρέσο μπορεί να παραλύσει τον εκάστοτε πρόεδρο. Από αυτό εξαρτάται κατά πόσο θα μπορέσει να εφαρμόσει την πολιτική του, να φέρει επιτυχώς νόμους προς ψήφιση, να διορίσει δικαστές της επιλογής του, να πραγματοποιήσει ή να φρενάρει έρευνες για υποθέσεις που αφορούν από την κακοδιαχείριση δημόσιου χρήματος έως και... εθνική προδοσία -κάτι που, στην περίπτωση του Ντόναλντ Τραμπ, έχει μια ξεχωριστή βαρύτητα.
Τι περιμένουν τα δύο μεγάλα κόμματα; Οι Δημοκρατικοί θεωρούν ότι μπορούν να πάρουν τον έλεγχο της Βουλής των Αντιπροσώπων, ενώ τρέφουν κρυφές (αν και μάλλον μικρές) ελπίδες και για τη Γερουσία. Βασίζονται δε, μεταξύ άλλων, στη διαφαινόμενη αύξηση των γυναικών και των νέων που εγγράφονται στους καταλόγους και δηλώνουν διατεθειμένοι να πάνε στις κάλπες.
Οι Ρεπουμπλικανοί, από την άλλη, ποντάρουν στη θετική εικόνα της οικονομίας και τη χαμηλή ανεργία (κάτω από 3,7%), υπολογίζοντας παράλληλα τις σοβαρές πιθανότητες που έχουν (λόγω και της πολιτικής γεωγραφίας των αναμετρήσεων) να παραμείνουν κυρίαρχοι στη Γερουσία.
Όσο για τις ενδιάμεσες εκλογές σε πολιτειακό επίπεδο, έχουν βαρύτητα ανάλογα με το τι διακυβεύεται στις κατά τόπο ψηφοφορίες.
Δέκα ερωτήσεις και απαντήσεις
1. Τι είναι οι ενδιάμεσες εκλογές που θα διεξαχθούν στις 6 Νοεμβρίου;
Είναι οι εκλογές που πραγματοποιούνται κάθε τέσσερα χρόνια, πάντα τον Νοέμβριο, στο μέσο ακριβώς της τετραετούς θητείας του Αμερικανού προέδρου. Γι'' αυτό ονομάζονται και ενδιάμεσες. Αυτή τη φορά οι Αμερικανοί καλούνται να ψηφίσουν για τα νέα μέλη του Κογκρέσου. Το Κογκρέσο είναι το νομοθετικό σώμα της αμερικανικής κυβέρνησης και αποτελείται από τη Βουλή των Αντιπροσώπων και τη Γερουσία.
2. Ποιο είναι το ερώτημα-κλειδί στην αναμέτρηση της 6ης Νοεμβρίου;
Εάν θα καταφέρουν οι Ρεπουμπλικανοί να διατηρήσουν τον έλεγχο του Κογκρέσου ή θα τον χάσουν από τους Δημοκρατικούς. Σε αυτές τις εκλογές οι ψηφοφόροι καλούνται να επιλέξουν τα 435 μέλη της Βουλής των Αντιπροσώπων και τα 35 από τα συνολικά 100 μέλη της Γερουσίας.
3. Πώς διαμορφώνονται οι συσχετισμοί στη Γερουσία;
Οι γερουσιαστές έχουν εξαετή θητεία. Αυτή τη στιγμή την πλειοψηφία έχουν οι Ρεπουμπλικανοί με 51 γερουσιαστές, έναντι 49 των Δημοκρατικών, στους οποίους συγκαταλέγονται και δύο ανεξάρτητοι, οι οποίοι στις ψηφοφορίες συντάσσονται παραδοσιακά με τους Δημοκρατικούς. Από τις 35 έδρες που κρίνονται σε αυτές τις εκλογές, τις 24 κατέχουν αυτή τη στιγμή Δημοκρατικοί, τις 2 οι ανεξάρτητοι και μόλις τις υπόλοιπες 9 οι Ρεπουμπλικανοί. Αυτό σημαίνει ότι το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα μπαίνει στην εκλογική αρένα με σαφές προβάδισμα. Για να πάρουν τον έλεγχο οι Δημοκρατικοί πρέπει να αποσπάσουν από τους Ρεπουμπλικανούς τις έδρες της Αριζόνα, του Τενεσί και της Νεβάδα - κάτι ιδιαιτέρως δύσκολο.
4. Τι γίνεται στη Βουλή των Αντιπροσώπων;
Τα μέλη της Βουλής των Αντιπροσώπων εκλέγονται κάθε δύο χρόνια. Προκειμένου να περάσει η Βουλή των Αντιπροσώπων στον έλεγχο των Δημοκρατικών, θα πρέπει να κερδίσουν τουλάχιστον 23 παραπάνω έδρες. Αυτή τη στιγμή, όλα δείχνουν ότι οι Ρεπουμπλικανοί θα κερδίσουν σίγουρα 147 έδρες, έχουν πολλές πιθανότητες να κερδίσουν 51 έδρες, ενώ κινδυνεύουν να χάσουν 42 έδρες. Οι Δημοκρατικοί θεωρούν σίγουρες 182 έδρες, άλλες 10 έδρες είναι σχεδόν σίγουρες, ενώ κινδυνεύουν 3 έδρες τους. Αυτό σημαίνει ότι οι Δημοκρατικοί έχουν περισσότερες πιθανότητες να τα καταφέρουν να πάρουν σε αυτό το σώμα την πλειοψηφία.
5. Κι αν οι Ρεπουμπλικανοί διατηρήσουν τον έλεγχο της Γερουσίας, αλλά η Βουλή περάσει στους Δημοκρατικούς;
Αυτό που θα προκύψει θα είναι ένα διχασμένο Κογκρέσο. Θα είναι πολύ δύσκολο να προχωρήσει οτιδήποτε, εφόσον τα δύο σώματα δεν θα συμφωνούν μεταξύ τους. Για να είναι σε θέση οι Δημοκρατικοί να βάλουν σοβαρά προσκόμματα στην εφαρμογή της πολιτικής του προέδρου, πρέπει να έχουν τον έλεγχο και των δύο σωμάτων του Κογκρέσου, πράγμα που θεωρείται απίθανο. Παρ'' όλα αυτά, εάν έχουν την πλειοψηφία στη Βουλή, θα μπορούν να ασκήσουν μεγαλύτερη πίεση για τη διερεύνηση των σκανδάλων στα οποία φέρεται να εμπλέκεται ο κ. Τραμπ. Επίσης, εάν το αποφασίσουν, ανοίγει ο δρόμος για την απομάκρυνσή του από τον Λευκό Οίκο. Όμως, μετά τη Βουλή των Αντιπροσώπων, υπέρ της παραπομπής του προέδρου σε δίκη για προδοσία, ώστε να απομακρυνθεί, πρέπει να ψηφίσουν και τα δύο τρίτα της Γερουσίας. Τέτοιο ενδεχόμενο μοιάζει εντελώς απίθανο, έως τώρα τουλάχιστον.
6. Υπάρχει και η περίπτωση οι Ρεπουμπλικανοί να διατηρήσουν τον έλεγχο του Κογκρέσου...
Σε αυτή την περίπτωση, η κυβέρνηση Τραμπ θα βγει ενισχυμένη και ο ίδιος απολύτως δικαιωμένος για τη μέχρι σήμερα πολιτική του, με αποτέλεσμα να προχωρήσει ακόμη πιο επιθετικά, με πιθανότερο πρώτο στόχο την πλήρη κατάργηση του συστήματος Obamacare, χάρη στο οποίο 20 εκατ. φτωχοί και άποροι Αμερικανοί απέκτησαν πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας.
7. Οι ενδιάμεσες εκλογές αφορούν μόνο την Ουάσινγκτον, σε επίπεδο κυβερνήτη;
Όχι. Στις 6 Νοεμβρίου, 36 συνολικά αμερικανικές Πολιτείες εκλέγουν κυβερνήτες. Επίσης, εκατομμύρια ψηφοφόροι καλούνται να ψηφίσουν για την κάλυψη συνολικά 6.665 θέσεων στην κρατική διοίκηση, καθώς και χιλιάδες αξιώματα σε τοπικό επίπεδο.
8. Ποιοι είναι οι σταρ υποψήφιοι των Δημοκρατικών;
Η νεαρή Αλεξάντρια Οκάζιο Κορτές από τη Νέα Υόρκη που είναι υποψήφια για τη Βουλή των Αντιπροσώπων, ο υποψήφιος κυβερνήτης της Φλόριντα Αντριου Γκίλαμ και η υποψήφια κυβερνήτης της Τζόρτζια, Στέισι Αμπραμς, η οποία θέλει να είναι η πρώτη μαύρη γυναίκα κυβερνήτης της Πολιτείας και ο Μπέτο Ο' Ρουρκ στο Τέξας.
9. Και οι αντίστοιχοι στην πλευρά των Ρεπουμπλικανών;
Οι περισσότεροι θεωρούν πως είναι ο Τεξανός γερουσιαστής Τεντ Κρουζ, ο οποίος όμως αντιμετωπίζει έναν πολύ ισχυρό αντίπαλο στο πρόσωπο του Δημοκρατικού Μπέτο Ο' Ρουρκ.
10. Πώς θα ψηφίσει το Facebook;
Ζούμε ακόμη στον απόηχο του σκανδάλου γύρω από την ελευθερία κινήσεων που παραχώρησε το πιο δημοφιλές μέσο κοινωνικής δικτύωσης στον πλανήτη, την περίοδο των προεδρικών εκλογών στις ΗΠΑ, σε ομάδες που θέλησαν να επηρεάσουν το εκλογικό σώμα, διασπείροντας ψευδείς ειδήσεις και θεωρίες συνωμοσίας. Η πρόκληση για το Facebook είναι να καταφέρει να διαχωρίσει, όπως έχει δεσμευτεί ότι θα κάνει, τον πολιτικό σχολιασμό από την κακοήθη προπαγάνδα, επιτρέποντας τον πρώτο και περιορίζοντας τη δεύτερη.
Αναδημοσίευση από τον Φιλελεύθερο Παρασκευής 19 Οκτωβρίου
