Στην Ελλάδα λέμε πολλά και κάνουμε λίγα, η γραφειοκρατία πνίγει τους πάντες και τα πάντα, και η πολιτική προστασία μετά το Μάτι είναι πάνω-κάτω ίδια όπως πριν, δηλώνει στο liberal.gr ο Ευθύμιος Λέκκας πρόεδρος του Οργανισμού Αντισεισμικής Προστασίας. Ούτε νέο θεσμικό πλαίσιο τελικά ψηφίστηκε, ούτε δρομολογήθηκε με ιδιαίτερη “ζέση” η εφαρμογή του ευρωπαϊκού αριθμού έγκαιρης ειδοποίησης 112, ο οποίος αν υπήρχε οι επιπτώσεις της καταστροφής στη Χαλκιδική θα ήταν χαμηλότερες, όπως σημειώνει με νόημα.
Τονίζει συγκεκριμένα ότι αν είχε θεσμοθετηθεί και στην Ελλάδα ο περίφημος ευρωπαϊκός αριθμός εκτάκτου ανάγκης 112, και αν είχαμε προετοιμάσει σχετικά τον πληθυσμό με ασκήσεις ετοιμότητας, τότε πράγματι θα μπορούσαν να είχαν ενημερωθεί εγκαίρως οι κάτοικοι και οι τουρίστες στη Χαλκιδική, προκειμένου αυτοί να προφυλαχθούν, παίρνοντας τα απαραίτητα μέτρα.
Τον ρωτάμε αν άλλαξε κάτι στο χρόνο που μεσολάβησε από το Μάτι, πολλώ δε μάλλον όταν ο ίδιος είχε κληθεί από τον πρώην Πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα να τον συμβουλεύσει σε θέματα πολιτικής προστασίας, και μιλά για λόγια που δεν γίνονται πράξεις, για μια τεράστια γραφειοκρατία που εξαιτίας της δεν προχωρά τίποτα, και για συστήματα που σχεδιάζονται, αλλά περνά μεγάλο χρονικό διάστημα μέχρι να τα προμηθευτούμε, με συνέπεια να θεωρούνται πλέον ξεπερασμένα.
Συνέντευξη στον Γιώργο Φιντικάκη
- Εκείνο που μας κάνει εντύπωση είναι το γεγονός ότι όπως αποκαλύφθηκε με την φονική θεομηνία στη Χαλκιδική, ένα χρόνο μετά την τραγωδία στο Μάτι, δεν έχει προχωρήσει ακόμη η λειτουργία του ευρωπαϊκού αριθμού εκτάκτου ανάγκη 112. Τι θα συνέβαινε αν υπήρχε ο αριθμός;
Καταρχήν θα είχαμε πιθανότητες να μειώσουμε τις επιπτώσεις όσων συνέβησαν στη Χαλκιδική, δίχως φυσικά να μπορώ να σας πω αν θα είχαμε λιγότερα θύματα.
Σκεφθείτε ότι η πολιτεία προσπαθεί να θεσμοθετήσει και στην Ελλάδα το ευρωπαϊκό σύστημα έγκαιρης ειδοποίησης του ενιαίου αριθμού 112, με SMS, από το 2002, δίχως να το έχει ακόμη καταφέρει. Το θυμάμαι καθώς τότε ήμουν σύμβουλος στην Πολιτική Προστασία
Σχετικά απλά πράγματα στην Ελλάδα έχουν την δική τους αυτόνομη από τον υπόλοιπο ευρωπαϊκό κόσμο, πορεία, και φυσικά γι' αυτό φταίει η τεράστια γραφειοκρατία.
-Τι θα συνέβαινε όμως πρακτικά αν υπήρχε προχθές βράδυ στην Χαλκιδική, αυτός ο ενιαίος αριθμός κλήσης ; Θα μπορούσε να υπάρξει πρόληψη των συνεπειών, με έγκαιρη αποστολή μηνυμάτων sms σε 4-5 γλώσσες;
Βεβαίως θα μπορούσε να είχε υπάρξει μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα, όμως κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες, αν είχαμε προετοιμάσει σχετικά και τον πληθυσμό με ενημέρωση, και με ασκήσεις ετοιμότητας. Τα πράγματα δεν είναι μονοσήμαντα.
Στην πράξη δηλαδή θα μπορούσαν να είχαν ενημερωθεί εγκαίρως οι κάτοικοι και οι τουρίστες σε κάποιες περιοχές, προκειμένου να τις εγκαταλείψουν ή να λάβουν μέτρα προστασίας;
Όχι απαραίτητα να τις εγκαταλείψουν, αλλά να πάρουν τα απαραίτητα μέτρα. Σήμερα μάλιστα πρόκειται να γίνει μια σχετική δοκιμή στην Αθήνα. Η έκταση περιορισμού των καταστροφικών συνεπειών δεν μπορεί να υπολογιστεί, είναι δύσκολο να αποτιμηθεί. Θα έπρεπε να υπάρχουν μετρήσιμα αποτελέσματα, προκειμένου να μετρήσουμε την ακριβή αποτελεσματικότητα του συστήματος.
- Σε κάθε περίπτωση προκαλεί αρνητική εντύπωση το γεγονός ότι ένα χρόνο μετά το Μάτι, κάνουμε την ίδια συζήτηση. Έχει αλλάξει κάτι σε σχέση με την πολιτική προστασία συγκριτικά με ένα χρόνο πριν κε Λέκκα; Το ρωτώ γιατί τον Αύγουστο του 2018, ο τότε Πρωθυπουργός Αλ.Τσίπρας σας είχε ζητήσει να τον συμβουλεύσετε, προκειμένου να θωρακιστεί με τα κατάλληλα μέσα ο μηχανισμός πρόληψης και προστασίας…
Στην Ελλάδα λέμε πολλά και κάνουμε λίγα, αυτό είναι το μεγάλο πρόβλημα. Είναι μια τεράστια γραφειοκρατία που καταπνίγει τα πάντα και τους πάντες, δεν προχωρά τίποτα, συστήματα που σχεδιάζονται, περνά μεγάλο χρονικό διάστημα μέχρι να τα προμηθευτούμε, με συνέπεια να θεωρούνται πλέον ξεπερασμένα από την τεχνολογία. Είναι μια τεράστια συζήτηση, που γίνεται διαχρονικά σε τούτη τη χώρα.
- Έχει σημειωθεί ωστόσο κάποια πρόοδος στο χρόνο που μεσολάβησε από την τραγωδία στο Μάτι ως προς την συνολική ενίσχυση της πολιτικής προστασίας; Περπάτησε ο όποιος σχεδιασμός;
Υπήρξε ένας σχεδιασμός, ο οποίος μετουσιώθηκε σε πρόταση νόμου την περίοδο Μαΐου-Ιουνίου 2019, ωστόσο λόγω των επερχόμενων εκλογών, δεν πρόλαβε να ψηφιστεί από τη Βουλή. Συνεπώς παρέμεινε πρόταση νόμου. Η θεσμοθέτηση του ευρωπαϊκού αριθμού έκτακτης ανάγκης 112, ούτε κι αυτή δρομολογήθηκε με κάποια ιδιαίτερη διαδικασία. Είναι όλα αυτά τα προβλήματα που ταλανίζουν το ελληνικό σύστημα διοίκησης.
- Από εκεί και πέρα, ήταν δυνατόν να προβλεφθούν οι ταχύτητες των ανέμων και τα σημεία που θα χτυπούσε η κακοκαιρία στη Χαλκιδική;
Οι ταχύτητες των ανέμων και το επίπεδο της έντασης των φαινομένων στη Χαλκιδική, θα μπορούσαν να είχαν προβλεφθεί. Αλλά ακριβή σημεία από τα οποία επρόκειτο να περάσει η κακοκαιρία δεν θα μπορούσαν να προβλεφθούν. Βέβαια, θα μπορούσαμε, αν είχαμε τον παραπάνω μηχανισμό, να λάβουμε μέτρα σε μια ευρύτερη περιοχή διέλευσης του φαινομένου. Το γεγονός αυτό είναι και το πιο σημαντικό, καθώς αποφεύγονται τα θύματα σε περίπτωση που ένα φαινόμενο εμφανισθεί σε σημείο, έξω από εκείνο όπου το περιμένουμε. Απλά είναι πολύ δύσκολο να καταφέρναμε να προσδιορίζαμε το ακριβές τετράγωνο όπου χτύπησε η θεομηνία.
- Ένα μεγάλο πρόβλημα, όπως έχετε πει και εσείς, είναι όλες αυτές οι πρόχειρες κατασκευές στις παραθαλάσσιες κατασκευές. Μας έρχεται στο μυαλό μια αντίστοιχη συζήτηση πέρυσι, μετά την τραγωδία στο Μάτι, σχετικά με τα αυθαίρετα κτίσματα, τα οποία και η τότε κυβέρνηση είχε εξαγγείλει ότι θα γκρέμιζε…
Αν και διαφορετικό φαινόμενο η πυρκαγιά, και διαφορετικό η κακοκαιρία, έχετε δίκιο, το αποτέλεσμα είναι τελικά το ίδιο. Τα πρόχειρα κτίρια, χωρίς μελέτες, χωρίς αντισεισμικό κανονισμό, είναι αυτά που καταστρέφονται πρώτα, είτε πρόκειται για πυρκαγιά, είτε για πλημμύρα, είτε για άλλο ακραίο καιρικό φαινόμενο. Ο παρονομαστής είναι ο ίδιος. Άρα θα πρέπει να ληφθούν πρωτοβουλίες, ώστε να ελεγχθούν όλες αυτές οι κατασκευές, και να υπάρξει μια διάταξη ώστε να κτίζονται στο εξής με συγκεκριμένες προδιαγραφές.
- Ευελπιστείτε ότι θα αλλάξουν όλα αυτά, και ότι σε ένα χρόνο από σήμερα δεν θα κάνουμε την ίδια συζήτηση;
Εγώ πάντα αισιόδοξος είμαι, εκτιμώ ότι όσο περνά ο καιρός βάζουμε μυαλό και τα πράγματα πάνε προς το καλύτερο. Αυτό βέβαια προκύπτει από το γεγονός ότι σαν άνθρωπος είμαι αισιόδοξος…
*Ο Ευθύμιος Λέκκας είναι καθηγητής Δυναμικής Τεκτονικής Εφαρμοσμένης Γεωλογίας & Διαχείρισης Φυσικών Καταστροφών και πρόεδρος του Οργανισμού Αντισεισμικού Σχεδιασμού και Προστασίας
