Του Σάκη Μπατσίλα*
Πολλάκις έχουνε ασχοληθεί οι απανταχού λόγιοι και αρθρογράφοι όλων των εποχών και δη στις μέρες μας, εκτεταμένα με την έννοια του φιλελευθερισμού, με τις φιλελεύθερες μεταρρυθμίσεις, τις φιλελεύθερες ιδέες, τα φιλελεύθερα νομοσχέδια, την αντιπαράθεση φιλελευθέρων και συντηρητικών, την έννοια της φιλελεύθερης κοινωνίας!
Ασύδοτα η έννοια του φιλελευθερισμού έχει εισβάλει στην καθημερινότητα μας. Φαίνεται ότι περίτεχνα έχει δημιουργηθεί μια αλά καρτ επιλογή φιλελευθερισμού. Έχουνε μπει προδιαγραφές στον φιλελευθερισμό. Η δεξιά αναγάγει τον εαυτό της στην κατεξοχήν φιλελεύθερη παράταξη όταν συζητά για την οικονομία, αλλά κωφεύει συντηρητικά στα δικαιώματα. Παράδοξος δε στο παρελθόν η ευρύτερη αριστερά βρήκε καταφύγιο και ήταν ο βασικός υποστηρικτής του πολίτικου φιλελευθερισμού, ένεκα των διώξεων στην μετεμφυλιακή περίοδο.
Και έρχεται το σωτήριο έτος 1995 την 15η Δεκεμβρίου, όπου συντελείται η πρώτη σημαντική συλλογική αθλητική/ποδοσφαιρική φιλελεύθερη πράξη – η υπόθεση Μπόσμαν, η υπόθεση που έδωσε άλλη υπόσταση στην εργασιακή σχέση του αθλητή και του εργοδότη του. Πριν από την απόφαση αυτήν, όλοι οι επαγγελματικοί σύλλογοι στο μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης μπορούσαν να εμποδίσουν έναν ποδοσφαιριστή τους να υπογράψει σε άλλο σύλλογο, ακόμα κι όταν έληγε το συμβόλαιό του. Μετά την απόφαση Μπόσμαν, ο ποδοσφαιριστής διαπραγματεύεται πλέον ελεύθερα, είτε με τον ίδιο είτε με άλλο σύλλογο.
Αποκομμένοι πλέον από την καταπίεση του συλλογικού μονοπωλίου και του εργασιακού συντηρητισμού, παίχτες και σύλλογοι, αντιλαμβάνονται την νέα τάξη πραγμάτων σαν την σπουδαιότερη φιλελεύθερη συναλλαγή του 21ου αιώνα. Στη δίνη αυτή συμπαρασύρονται ολόκληρες κοινωνίες, κάθε λογής τάξεις, χωρίς διάκριση αριστερής και δεξιάς ερμηνείας. Για πρώτη φορά η κοινωνία, συμφωνεί απόλυτα με τα πεπραγμένα της καινούργιας αρχής του αθλητικού φιλελευθερισμού.
Η αρχή της ελεύθερης διακίνησης των ιδεών σαν ατομικό και πολιτικό δικαίωμα στον αθλητικό φιλελευθερισμό αντικατοπτρίζεται από την αρχή της προσφοράς και της ζήτησης. Οι οικονομικοί περιορισμοί (FFP), που προσπαθεί η ευρωπαϊκή ποδοσφαιρική ομοσπονδία να επιβάλλει με νυχιά και με δόντια, ανοίγει την όρεξη των μεγάλων συλλόγων να εφευρίσκουν νέες φιλελεύθερες τακτικές και εντέχνως να δημιουργούν ένα κλίμα φιλελευθέρου αυτισμού, της πράξης εκείνης κατά την όποια παράπλευρες και πολύπλοκες οικονομικές και κοινωνικές διαταραχές δημιουργούνται. Με αποτέλεσμα η αθλητική και πολίτικη ηγεσία για να αντιμετωπίσει αυτή την διαταραχή να εφεύρει εξειδικευμένες επιτροπές για να αντιμετωπίσει τις ιδιαιτερότητες αυτής της τεχνίτης διαταραχής.
Και φτάσαμε στο 2017, 22 χρόνια στη μετά Μποσμαν εποχή, όπου η έννοια του αχαλίνωτου αθλητικού φιλελευθερισμού, αποτελεί δεδικασμένο, καθώς η πολίτικη ηγεσία κωφεύει. Το σύνταγμα δια του νόμου προστατεύει τον αθλητισμό ως δικαίωμα και θεσμό. Ο αθλητισμός σύμφωνα με το ελληνικό σύνταγμα τέλει υπό την προστασία και την ανωτάτη εποπτεία του κράτους. Το κράτος παρεμβαίνει ώστε να μην χειραγωγείται το χρηματιστήριο, θέτει ασφαλιστικές δικλείδες προστασίας (η τουλάχιστον αυτός θα έπρεπε να ήταν ο ρόλος του) προστασίας του πολίτη από το κράτος και τον ιδιώτη. Στο θέμα της ελεύθερης και ανεξέλεγκτης διακίνησης χρήματος (πολλές φορές μαύρου χρήματος) μεταξύ συλλόγων και αθλητών, η πολιτεία κωφεύει, σφυρίζει αδιάφορα και νόμιμα πλέον μπορεί ένας σύλλογος να πληρώνει ρήτρες εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ και δεκάδες εκατομμύρια σε συμβόλαια παιχτών, όταν ο σύλλογος ο ίδιος δεν μπορεί να δικαιολογήσει εσόδων που να συνάδουν με αυτές τις συναλλαγές.
Φιλελεύθερος αθλητικός και οικονομικός αυτισμός λοιπόν, έχει πλέον εισέλθει τόσο αβίαστα στις ζωές μας που η κοινωνία όχι μονάχα το αποδέχεται αλλά και το επιβραβεύει. Ο υπάλληλος των 460 ευρώ το μήνα που πολλές φορές δεν αντιστοιχούν ούτε καν στα κέρδη ενός λεπτού για κάποιους ποδοσφαιριστές, επιβραβεύει και «επικυρώνει» αυτή την κατάσταση σαν κάτι φυσιολογικό.
Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, έχουν πλήρως αφομοιώσει και αποδεχθεί τα πεπραγμένα της νέας αυτής εποχής και οι πάντες πίνουν πλέον νερό στην απαρχή ενός καινούργιου επαγγελματικού ποδοσφαιρικού οικοσυστήματος, που θα πρέπει όλοι πλέον να αποδεχθούν (!!!!) για να μην φανούν παράταιροι... εκτός της νόρμας.
Παραδόξως, λίγα τετράγωνα πιο δίπλα, από κάθε υπάρχουσα εφημερίδα η τηλεοπτικό κανάλι, υπάρχει μια συνοικία, μια κοινότητα, μια ομάδα, που χαροπαλεύει για την επιβίωση της, υπάρχουν άνθρωποι που δίνουν καθημερινά από το υστέρημα τους για να μπορεί αυτό το κοινωνικό σύνολο που λέγεται ομάδα να προάγει άξιες και αρχές στα νέα παιδιά, να συμμετέχει στα αθλητικά δρώμενα, όχι αυτά των 460 ευρώ το λεπτό, αλλά της αέναης πάλης να υπάρχουν πυλώνες συμμέτοχης, δραστηριότητας, ομαδοποίησης, φίλιας και αθλητικής ενασχόλησης.
Η έννοια του φιλελευθερισμού εμπεριέχει συμμέτοχη. Όλοι αυτοί εκεί έξω, στις συνοικίες και τα χωρία δεν έχουν οικονομικό περίσσευμα, έχουν σίγουρα αβίαστο αλτρουισμό και περίσσια περισσεύματα ψυχικής δύναμης είναι οι μη έχοντες που δεν κατανοούν τον φιλελεύθερο αθλητισμό μέσα από ιδεολογικές και πολιτικές υποκουλτούρες, αλλά βιώνουν καθημερινά τις φιλελεύθερες ελευθέριες των πράξεων τους (ο αυτοσαρκασμός στο μεγαλείο του!!). Είναι γιος, πατέρας, αδερφός, μητέρα και κόρη που δεν έχουν νοθευτεί με τις αρχές των οικονομικών περιορισμών μεταξύ αθλητών και ομάδων, αφού οι ίδιοι είναι πολλές φορές και ο/η αθλητής και η ομάδα ταυτόχρονα, δεν προσπαθούν με επιδέξιο τρόπο να νοθεύσουν το σύστημα για να απαλλαγούν από ρήτρες παιχτών και εφορίες, προσπαθούν απλά να δώσουν από το υστέρημα τους γνωρίζοντας ότι δεν θα υπάρξει καμία ηθική και οικονομική υποστήριξη. Είναι η προ Μποσμαν εποχή, που συνεχίζει την πορεία της σαν να μην άλλαξε ποτέ τίποτα, οι άλλοι άλλαξαν μονάχα.... όχι αυτοί!
Οι πρώτες λέξεις της βίβλου είναι «εν αρχήν ο λόγος», οι πρώτες πλέον λέξεις του συγχρόνου αθλητικού και δη ποδοσφαιρικού φιλελευθερισμού, της νέας βίβλου της εποχής μας, είναι «εν αρχήν το χρήμα».
* Ο κ. Σάκης Μπατσίλας είναι Διευθύνων Σύμβουλος – Οργανωτική Επιτροπή Παγκοσμίου Κυπέλλου Ποδοσφαίρου – Κατάρ 2022.
