Του Κυριάκου Αθανασιάδη
O Δημήτρης Πλούμπης είναι πολιτικός μηχανικός. Ζει και εργάζεται στην Πράγα, μία εικοσαετία τώρα. Με την ευκαιρία της σημερινής επετείου των 16 ετών από τη μεγάλη πλημμύρα του Μολδάβα, που κατέπνιξε την πρωτεύουσα της Τσεχίας (η πρωτοφανής βροχή ξεκίνησε μεν σήμερα, αλλά οι πλημμύρες κράτησαν επί ένα ολόκληρο δεκαπενθήμερο), είχα την ευκαιρία να μιλήσω μαζί του για τις φυσικές καταστροφές που πλήττουν τις πόλεις και άλλα οικιστικά συγκροτήματα και πώς αυτές μπορούν να αντιμετωπιστούν. Οι απαντήσεις του, όπως θα δείτε, είναι εξαιρετικά χρήσιμες. Αν μη τι άλλο, βλέπουμε πως μπορούμε να αλλάξουμε — αρκεί να το αποφασίσουμε. Τον ευχαριστώ θερμά. Καλή ανάγνωση.
- Η πλημμύρα του 2002 στην Πράγα είναι η μεγαλύτερη καταγεγραμμένη στην ιστορία της πόλης, τα αρχεία της οποίας είναι ενημερωμένα για πολλούς αιώνες πίσω. Θέλετε να μας κάνετε μία σύνοψη εκείνης της καταστροφής;
Θεωρήθηκε η πλημμύρα των 500 ετών. Οι καταστροφές εκτιμήθηκαν στο επίπεδο του 1 δισεκατομμυρίου ευρώ. Κάποιες συνοικίες (Karlin, Radotin) καταστράφηκαν σε πολύ μεγάλο βαθμό, το δίκτυο του Μετρό υπέστη σοβαρότατες βλάβες και ορισμένα τμήματα γραμμών έμειναν κλειστά για ένα σχεδόν χρόνο, ενώ σημαντικό τμήμα του Ιστορικού Κέντρου ήταν μη λειτουργικό για διάστημα 4-6 μηνών.
- Τι μέτρα ελήφθησαν έκτοτε από τις Αρχές της πόλης και τους συναρμόδιους φορείς για να μην ξανασυμβεί κάτι τέτοιο; Καταρχάς, από την άποψη των υποδομών
Έργα αντιπλημμυρικής προστασίας είχαν ξεκινήσει από το 1999. Η πλημμύρα του 2002 άλλαξε τα μεγέθη σχεδιασμού δραματικά προς τα πάνω και επιτάχυνε την υλοποίησή τους. Η προστασία του μεγαλύτερου τμήματος της πόλης ολοκληρώθηκε το 2008 και το πλήρες σύστημα ολοκληρώθηκε το 2013. Επιλέχθηκε ένα σύστημα κινητών αλουμινένιων φραγμάτων (ECO-SYSTEM) δοκιμασμένο σε Αυστρία και Γερμανία για την αποτελεσματικότητά του και εφαρμόστηκε σταδιακά σε όλο το μήκος τής εντός πόλεως διαδρομής του ποταμού (19 χιλιόμετρα). Επιπλέον, υπήρξαν έργα για την προστασία των δικτύων αποχέτευσης και του υπογείου σιδηροδρόμου (φραγμοί και συστήματα απάντλησης).
- Και αναφορικά με τον συντονισμό, την επικοινωνία και τη συνεργασία των δυνάμεων που θα βοηθήσουν σε μία δύσκολη περίπτωση;
Υπάρχει συντονισμός όλων των εμπλεκόμενων φορέων (Πυροσβεστική, Δήμοι, Αστυνομία, Συγκοινωνιακοί Φορείς κλπ.) κάτω από ένα συγκεκριμένο οργανωτικό σχήμα. Το τελευταίο στάδιο του έργου προβλέπει τη δημιουργία πλατφόρμας ηλεκτρονικής επικοινωνίας και διάχυσης πληροφοριών μεταξύ των εμπλεκομένων. Αναμένεται να ολοκληρωθεί το έτος 2020 και θα στοιχίσει γύρω στο 1 εκατομμύριο ευρώ.
- Οικονομικά όλα αυτά τι σημαίνουν, συνολικά; Είναι πολυδάπανο το επίπεδο ετοιμότητας των Αρχών της Πράγας και όλων των υπολοίπων που εμπλέκονται στην προστασία της από τις πλημμύρες;
Το συνολικό κόστος του έργου εκτιμάται στα 200 εκατομμύρια ευρώ, ποσό υποπολλαπλάσιο των δυνητικών ζημιών από επερχόμενες πλημμύρες. Η συντήρηση του συστήματος δεν είναι κοστοβόρα, καθώς η υποδομή είναι εγκιβωτισμένη και τα υλικά των φραγμάτων αποθηκευμένα σε χώρους προστατευμένους.
- Δοκιμάστηκαν ποτέ στην πράξη όλα αυτά τα μέτρα; Μαθαίνουμε ότι γίνονται «τεστ», ασκήσεις ετοιμότητας κλπ. Σε τι συνίστανται; Και πώς επιτυγχάνεται όλο αυτό;
Δοκιμή σε πραγματικές συνθήκες έγινε στις πλημμύρες του 2013, όταν η παροχή του ποταμού έφτασε στο 60% της μέγιστης σχεδιασθείσας. Παρότι το σύστημα δεν ήταν απόλυτα ολοκληρωμένο, προστάτευσε ικανοποιητικά την πόλη περιορίζοντας τις ζημιές σε απομακρυσμένες συνοικίες και σε ύψος περίπου 150 εκατομμυρίων ευρώ. Δοκιμές για λόγους εκπαίδευσης γίνονται κάθε χρόνο σε μικρή κλίμακα και κάθε 2-3 χρόνια σε μεγαλύτερη. Για να έχουμε μια ιδέα της τάξης μεγέθους, το 2011 ολοκληρώθηκε η τοποθέτηση φραγμάτων μήκους 960 μέτρων εντός μιάμισης ώρας από 500 άτομα και με ένα κόστος 100.000 Ευρώ.
- Ας πάμε και στα δικά μας, στην Ελλάδα. Από την πείρα σας και τις γνώσεις σας, πιστεύετε ότι καταστροφές όπως αυτές στη Μάντρα Αττικής μπορούν να αποφεύγονται στο μέλλον;
Σίγουρα, εφόσον δεν μπαζώνουμε ρέματα, υλοποιούμε τις Μελέτες που συντάσσονται για τον σκοπό αυτό και εκπαιδεύουμε τους κατοίκους για το πώς να συμπεριφερθούν στις κρίσιμες ώρες.
- Έχει περάσει ένα δεκαήμερο από την πυρκαγιά στο Μάτι, και ακόμη μετράμε (τρομακτικές) απώλειες. Έχουν ήδη γίνει κάποιες αναλύσεις για το τι και ποιοι έφτιαξαν για την καταστροφή. Ποια είναι η δική σας άποψη; Μπορούμε να είμαστε πιο καλά προετοιμασμένοι στο μέλλον;
Μπορούμε. Οι μέθοδοι, οι Μελέτες, οι άνθρωποι υπάρχουν. Λείπει ο συνεκτικός ιστός που θα συνδέσει τα επιμέρους στοιχεία και θα τα κατευθύνει σωστά.
- Τι πιστεύετε γενικά πως πρέπει να αλλάξει, τι πρέπει να γίνει ώστε η Ελλάδα να θεωρείται μία θωρακισμένη στις φυσικές καταστροφές χώρα;
Απόλυτη θωράκιση δεν υπάρχει. Μπορούμε όμως να ελαχιστοποιήσουμε τις ζημιές και ν' αποτρέψουμε απώλειες συνανθρώπων μας αλλάζοντας νοοτροπία. Ο ωχαδερφισμός, η ημιμάθεια, η τσαπατσουλιά οδηγούν στα θλιβερά αποτελέσματα που ζήσαμε. Μέθοδοι και πρακτικές βελτίωσης —επαναλαμβάνω— υπάρχουν. Ας δούμε για παράδειγμα τους γείτονες Ιταλούς που, ξεκινώντας από ένα επίπεδο σαν το δικό μας σε θέματα Πολιτικής Προστασίας, κατάφεραν να δημιουργήσουν δομές υποδειγματικές για ολόκληρη την Ευρώπη.
- Σας ευχαριστώ θερμά.
Ευχαριστώ κι εγώ.
[ Φωτ.: uip.primavera-h2020.eu ]
