Καλό για την οικονομία της χώρας θα ήταν να δώσουν «ψήφο εμπιστοσύνης» και οι Έλληνες επιχειρηματίες, όπως έχουν κάνει ήδη ξένοι επενδυτές δηλώνει στο liberal.gr ο καθηγητής Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο της Γλασκώβης Γιάννης Τσουκαλάς τονίζοντας πως η σημερινή κυβέρνηση έσπρωξε το εκκρεμές που λέγεται Ελλάδα «προς τα μπροστά, και πλέον οι αγορές θα δώσουν επιπλέον ώθηση με επενδυτικά κεφάλαια».
Χαρακτηρίζει πολύ θετικά τα πρώτα σημάδια στο μέτωπο των μεταρρυθμίσεων, επισημαίνει όμως ότι χρειάζονται πολλές ακόμη, όπως για παράδειγμα να ανοίξει ο ανταγωνισμός στις αγορές προϊόντων και υπηρεσιών, καθώς "δεν μπορεί η Ελλάδα να είναι πιο ακριβή από την Ευρώπη επειδή υπάρχουν μεσάζοντες και συμφέροντα".
Σε ότι αφορά το ταξί του Πρωθυπουργού στις ΗΠΑ αναφέρει ότι έγκειται στο να καταφέρει να πείσει για το νέο «brand Ελλάδα» δηλαδή ότι η χώρα γίνεται φιλική προς την επιχειρηματικότητα, καθώς και να αποσπάσει δεσμεύσεις για αμερικανικές επενδύσεις.
Σχολιάζοντας το κανόνι της Thomas Cook, την παρομοιάζει με μια "Lehman Brothers του τουρισμού", προσθέτοντας ότι θα μπορούσε να στοιχίσει στην ελληνική οικονομία ένα 0, 2%-0, 3% του ΑΕΠ, εκτός και αν η κυβέρνηση δείξει άμεσα αντανακλαστικά και εργαστεί προκειμένου να ανοίξει άλλες τουριστικές αγορές, όπως των ΗΠΑ, της Κίνας, και της Ινδίας, οπότε και οι επιπτώσεις θα μπορούσαν να περιοριστούν.
Συνέντευξη στον Γιώργο Φιντικάκη
- Ο Κ. Μητσοτάκης επισκέπτεται τις ΗΠΑ, με διακύβευμα να ενισχύσει την θέση και την εικόνα της χώρας στον παγκόσμιο χάρτη. Το ιδανικό σενάριο θα ήταν να επιστρέψει στην Αθήνα με "δώρα", τα οποία θα αφορούν νέες επενδύσεις. Πόσο πιθανό είναι να δούμε άμεσα αυτά τα "δώρα";
Η επίσκεψη του Πρωθυπουργού στις ΗΠΑ είναι εξαιρετικά κρίσιμη για να περάσει δυνατά το μήνυμα ότι η Ελλάδα αλλάζει και γίνεται πλέον φιλική προς τις ξένες επενδύσεις και τους επενδύτες. Είμαι βέβαιος ότι έχει γίνει προεργασία και καθώς το γενικότερο κλίμα είναι πολύ κάλο στις σχέσεις ΗΠΑ-Ελλάδας, είναι το σωστό timing για συναντήσεις και συζητήσεις με επενδύτες.
Η επιτυχία κατά την γνώμη μου από αυτήν την επίσκεψη, έγκειται, πρώτον, να πείσει ο Πρωθυπουργός για το νέο brand Ελλάδα που κτίζεται πάνω στο τρίπτυχο, επιχειρηματικότητα & επενδύσεις, αποτελεσματικό κράτος, και υψηλής ποιότητας εργατικό δυναμικό, και δεύτερον να καταφέρει να αποσπάσει κάποιες δεσμεύσεις για επισκέψεις επιχειρηματιών στο άμεσο μέλλον στην Ελλάδα για συζητήσεις ουσίας και αποφάσεων για άμεσες επενδύσεις σε συγκεκριμένους τομείς.
Δεν βλέπω όμως άμεσα “δώρα” σε όρους νέων επενδύσεων τύπου Ελληνικού, εκτός βεβαία από νέες τοποθετήσεις σε χρηματιστηριακά προιόντα και ελληνικά, κρατικά και εταιρικά ομόλογα που είναι φυσικά ευπρόσδεκτες, καθώς διατηρούν το κάλο μομέντουμ και τις αισιόδοξες προοπτικές της ελληνικής οικονομίας.
- Βλέπετε ότι σταδιακά η Ελλάδα ξαναμπαίνει στον φακό των ξένων επενδυτών;
Τα πρώτα σημάδια είναι πολύ ενθαρρυντικά. Η ελληνική οικονομία φαίνεται να εισέρχεται σε ένα κύκλο εμπιστοσύνης και αισιοδοξίας για τις προοπτικές της. Οι πρώτες ποιοτικές μετρήσεις του κλίματος αισιοδοξίας το επιβεβαιώνουν.
Σε αυτό συντελούν η εξαιρετική, για ελληνικά δεδομένα, αποτελεσματικότητα της νέας κυβέρνησης να παράγει πολίτικη σε όλα τα επίπεδα, καθώς και το καλό κλίμα που διαμορφώνεται μεταξύ εκπροσώπων των εταίρων μας και της κυβέρνησης, και της νέας σχέσης αξιοπιστίας που κτίζεται.
Αυτό το καλό κλίμα και η διάθεση συνεργασίας, ταυτόχρονα, με την προσδοκία ότι η ελληνική οικονομία είναι προ των πυλών ενός αναπτυξιακού "μπουμ", αποτυπώνεται και αποτιμάται στις αγορές ομολόγων κρατικών και επιχειρηματικών καθώς και στο χρηματιστήριο.
Να θυμίσουμε ότι πριν τις εκλογές το επιτόκιο στα δεκαετή ομόλογο ήταν πάνω από 3%. Και να σκεφτεί κανείς ότι ακόμα δεν έχουμε πάρει επαρκή αναβάθμιση από τους οίκους αξιολόγησης. Τότε πιθανόν η απόδοση στο ομόλογο να πέσει και κάτω από το 1%.
Μέχρι πρότινος η Ελλάδα ήταν ένα εκκρεμές χωρίς κίνηση. Η νέα κυβέρνηση πλέον έσπρωξε το εκκρεμές προς τα μπροστά, και πλέον οι αγορές θα δώσουν επιπλέον ώθηση στο εκκρεμές με επενδυτικά κεφάλαια.
- Μιλάμε συνεχώς για επενδύσεις, ωστόσο δεν βλέπουμε πολλούς Έλληνες επιχειρηματίες να πρωτοστατούν στο κεφάλαιο αυτό…
Σίγουρα η λέξη κλειδί για να απογειωθεί η Ελλάδα είναι μια, επενδύσεις. Μετά το ξεμπλοκάρισμα του Ελληνικού από τις αγκυλώσεις που επέβαλλε η προηγούμενη κυβέρνηση πρέπει οι προσπάθειες του κυβερνητικού επιτελείου στο υψηλότερο επίπεδο να επικεντρωθούν στο να γίνουν και αλλά μεγάλα deals.
Σίγουρα θα ήταν καλό οι Έλληνες επιχειρηματίες να δώσουν και εκείνοι ψήφο εμπιστοσύνης όπως έχουν ήδη κάνει και ξένοι επενδυτές. Η κυβέρνηση έχει κάνει το πρώτο βήμα με το νέο φορολογικό. Θα ήταν καλό να δούμε και μεικτά σχήματα με Έλληνες και ξένους, γεγονός που θα διευκόλυνε και την χρηματοδότηση επενδύσεων από ξένες τράπεζες η και συνασπισμούς τραπεζών, καθώς η χρηματοδότηση από ελληνικές τράπεζες δεν είναι εφικτή για μεγάλης κλίμακας projects.
- Αναμένετε να υπάρξουν ισχυρές αντιδράσεις κατά την φάση εφαρμογής των μεταρρυθμίσεων, ειδικά των πιο τολμηρών, σαν αυτές που έπονται;
Τα πρώτα δείγματα είναι άκρως ενθαρρυντικά σε κάποιους τομείς, όπως η αγορά εργασίας, η ασφάλεια, η παιδεία, η ψηφιοποίηση δημοσίων υπηρεσιών. Η κυβέρνηση εκλέχθηκε με ατζέντα μεταρρυθμίσεων και θα πρέπει να τις υλοποιήσει με αποφασιστικότητα και άμεσα από την στιγμή που η κοινωνία είναι έτοιμη να της δεχθεί.
Δεν υπάρχει απεριόριστος χρόνος και ο πολιτικός κύκλος που συνεπάγεται πολίτικο κόστος, μπαίνει στην ζυγαριά οποιασδήποτε κυβέρνησης. Τρία είναι τα κεφάλαια στα οποία πρέπει να δούμε πρόοδο.
• Πάταξη διαφθοράς που θα συντελέσει και σε πάταξη φοροδιαφυγής
• Ισχυρότερος ανταγωνισμός στις αγορές προϊόντων και υπηρεσιών
• Ταχύτερη απονομή δικαιοσύνης
- Δεν μπορεί η Ελλάδα να είναι σημαντικά πιο ακριβή σε βασικά προϊόντα από άλλες ευρωπαϊκές χώρες επειδή υπάρχουν συμφέροντα και μεσάζοντες. Η Ελλάδα είναι πολύ πίσω σε όλους τους δείκτες που αναφέρονται στα παραπάνω.
Είναι τομείς όπου πρέπει να γίνουν σημαντικά βήματα καθώς συνδέονται άμεσα και με την απόδοση της οικονομίας μεσοπρόθεσμα.
- Ας πάμε στο τραπεζικό σύστημα. Πότε εκτιμάτε ότι θα αρχίσουν να αιμοδοτούν ξανά οι τράπεζες την αγορά;
Εδώ η κατάσταση είναι λίγο πιο περίπλοκη. Ακόμη δεν έχουμε δει σημάδια ότι οι τράπεζες θα αυξήσουν την ρευστότητα στην αγορά. Αυτό δεν πρόκειται να συμβεί πριν να επέλθει συμφωνία με τους εταίρους για τα χαρτοφυλάκια των κόκκινων δανείων. Αυτό ίσως χρειαστεί λίγο χρόνο ακόμα και υπάρχουν διάφορες απόψεις ως προς το μοντέλο που πρέπει να υιοθετηθεί, αλλά σίγουρα είναι από τα πλέον σημαντικά θέματα που πρέπει να επιλύσει η κυβέρνηση. Νομίζω ένα σχέδιο παρόμοιο με το Ιταλικό που περιλαμβάνει τιτλοποίηση δανείων με κάποια κρατική εγγύηση είναι αναγκαίο, προκειμένου να φύγει η σκιά των κόκκινων δανείων από τις τράπεζες το συντομότερο δυνατό.
- Σχετικά με την χρεοκοπία της Thomas Cook. Τι επιπτώσεις αντιλαμβάνεσθε ότι μπορεί να έχει σε διεθνές επίπεδο;
Αναλογικά πάντα, η χρεοκοπία της μπορεί να παρομοιασθεί ως η "Lehman Brothers του τουρισμού", χωρίς αυτό να σημαίνει ότι θα πυροδοτηθεί μια μεγάλη οικονομική κρίση εξαιτίας της, καθώς τα μεγέθη σε αυτήν την περίπτωση μάλλον είναι διαχειρίσιμα. Οι θέσεις εργασίας της Thomas Cook που θα χαθούν υπολογίζονται στις 21. 000.
Οι χώρες του Νότου, όπως Ελλάδα, Ισπανία, Πορτογαλία, Τουρκιά, που είναι εκτεθειμένες στην εταιρεία, είτε ως πάροχο τουριστικού πακέτου, είτε άμεσα ως εργοδότη, θα υποστούν ένα σοκ στην τουριστική τους βιομηχανία, καθώς όπως όλα δείχνουν θα χάσουν πολλές εκατοντάδες χιλιάδες τουριστών για την επόμενη χρόνια.
Άρα, δυνητικά, μπορεί να χαθούν κάποιες θέσεις εργασίας στην τουριστική βιομηχανία. Και λέω δυνητικά, γιατί υπάρχει μεγάλη προσφορά αεροπορικών θέσεων στον κλάδο πανευρωπαϊκά και θα μπορούσαν σε συνεργασία με άλλους μεγάλους tour operators να απορροφήσουν μέρος του μεριδίου αγοράς της Thomas Cook για το 2020.
- Σας ανησυχεί ότι το γεγονός θα μπορούσε να επηρεάσει ακόμη και την πορεία ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας, δεδομένου ότι πολλά τουριστικά πακέτα της σεζόν του 2020, κλείνονται αυτή την περίοδο;
Όπως ανάφερα και παραπάνω είναι μια πολύ δυσμενής εξέλιξη για την τουριστική βιομηχανία της Ελλάδας. Οι βραχυχρόνιες ζημίες θα είναι αρκετά μεγάλες για τις τοπικές οικονομίες, κυρίως της Κρήτης. Η Κρήτη μόνο προσέλκυσε περίπου 400. 000 τουρίστες μεσώ της Thomas Cook για το 2019.
Εάν κάνουμε ένα πολύ ρεαλιστικό σενάριο ότι η Κρήτη θα χάσει περί τους 200. 000 τουρίστες, δηλαδή τους μίσους, για το 2020, η μείωση της τουριστικής δαπάνης -με μια μέση δαπάνη 500 ευρώ ανά άτομο - θα μπορούσε να είναι στην περιοχή των 100 εκατομμυρίων ευρώ.
Ο ΣΕΤΕ υπολογίζει τον πολλαπλασιαστή τουριστικής δαπάνης στο 2, 2, επομένως για την Κρήτη μόνο η απώλειες σε όρους τοπικού ΑΕΠ θα ήταν πάνω από 200 εκατομμύρια ευρώ. Άρα, δυνητικά, το σοκ της χρεοκοπίας θα μπορούσε να επηρεάσει την πορεία ανάπτυξης της οικονομίας, ελπίζω όμως, ότι τυχόν απώλειες δεν θα υπερβούν το 0, 2% με 0, 3% του ΑΕΠ.
Εάν μάλιστα η κυβέρνηση δείξει άμεσα αντανακλαστικά, δηλαδή να εργαστεί για να προσελκύσει άλλες αγορές, όπως οι ΗΠΑ, Κίνα, Ινδία, οι οποίες έχουν μεγάλη δυναμική, τότε οι ζημίες μπορεί να είναι μηδαμινές.
