Του Αλέξανδρου Σκούρα
Την προηγούμενη εβδομάδα, εκατομμύρια Ελληνίδες και Έλληνες έσπευσαν να πληρώσουν την πρώτη δόση του ΕΝΦΙΑ. Την ίδια ώρα οι φίλοι και εταίροι μας στην ΕΕ Κροάτες συνέχισαν κανονικά τις δουλειές τους - η Κροατία δεν έχει ΕΝΦΙΑ.
Οι Κροάτες μοιάζουν με μας σε πολλά σημεία: Έχουν κι αυτοί ένα σοβαρό πρόβλημα υπογεννητικότητας, υψηλά (άνω του 90%) ποσοστά ιδιοκατοίκησης, σοβαρά προβλήματα διαφθοράς, διατηρούν ένα ακριβό και αναποτελεσματικό δημόσιο, και καθυστερούν τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις που θα επέτρεπαν στη χώρα τους να πετυχαίνει ψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης.
Σε αντίθεση όμως με μας, όταν η κροατική κυβέρνηση αποφάσισε πέρσι την επιβολή ενός νέου φόρου στην ιδιοκτησία ακινήτων οι Κροάτες, πλούσιοι και φτωχοί, πήραν το ζήτημα στα χέρια τους και εν τέλει νίκησαν.
Σημαντικό ρόλο σε αυτή την νίκη έπαιξε η κοινωνία των πολιτών και ιδιαίτερα ένας οργανισμός προστασίας των φορολογουμένων που ονομάζεται Lipa. Προσωπικά, είχα την χαρά να γνωρίσω τον ιδρυτή της Lipa, Davor Huic, πριν τρία χρόνια και να συζητήσω μαζί του το επιχειρησιακό του σχέδιο. Η Lipa, που στα κροατικά σημαίνει κάτι σαν “δεκάρα”, ξεκίνησε μία επιθετική ενημερωτική εκστρατεία εναντίον του φόρου ιδιοκτησίας. Συγκέντρωσε περίπου 150.000 υπογραφές, οργάνωσε διαδηλώσεις στους δρόμους και τις πλατείες, ζήτησε την καταδίκη του φόρου από τους κορυφαίους οικονομολόγους της χώρας, δημοσίευσε εκατοντάδες άρθρα και εν τέλει έπεισε την κοινή γνώμη να πολεμήσει τον φόρο.
Για την τεράστια αυτή κινητοποίηση και την πετυχημένη της εκστρατεία, η Lipa είναι φέτος υποψήφια για το Templeton Freedom Prize, ένα από τα σημαντικότερα βραβεία που απονέμει το Atlas Network των ΗΠΑ (πρώην εργοδότης μου) σε οργανισμούς που πετυχαίνουν σημαντικές νίκες υπέρ της οικονομικής και ατομικής ελευθερίας.
Στη χώρα μας, σπανίζουν οι διαδηλώσεις εναντίον νέων φόρων. Τις περισσότερες φορές που κατεβαίνει κόσμος στον δρόμο, το κάνει για να προστατεύσει κεκτημένες παροχές από το κράτος ή για να διεκδικήσει νέες. Η εικόνα ακτιβιστών και ενεργών πολιτών που διεκδικούν χαμηλότερη φορολογία (και συνεπώς λιγότερες κρατικές δαπάνες) μας είναι ξένη. Κι αυτό επηρέασε και τροφοδότησε τις δυνάμεις που έφεραν τη χώρα στα πρόθυρα της χρεοκοπίας.
Εντέλει, ο τρόπος με τον οποίο λειτουργεί η πολιτική διαδικασία είναι κυνικός: Οι πολιτικοί, όπως και κάθε άλλος άνθρωπος, ζυγίζουν τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα της κάθε τους κίνησης. Αν μία πολιτική συνεπάγεται μεγάλο πολιτικό κόστος, ακόμη και στην περίπτωση που τα οφέλη της εφαρμογής της θα είναι μεγάλα για τους πολίτες και τη χώρα, οι πολιτικοί θα προσπαθήσουν να την αποφύγουν. Αν οι πολίτες ζητούν περισσότερο κράτος, οι πολιτικοί θα προσπαθήσουν με κάθε μέσο να τους κάνουν τη χάρη - ιδίως εφόσον το μεγαλύτερο κράτος συνεπάγεται μεγαλύτερη δυνατότητα πελατειακών σχέσεων, συναλλαγής και προσοδοθηρίας.
Πώς λοιπόν θα μπορέσουμε να μιμηθούμε τους Κροάτες; Για να κατέβουμε στους δρόμους για λιγότερη φορολογία και μικρότερο κράτος, χρειάζεται να πειστούμε ως κοινωνία για το τεράστιο κόστος της υψηλής φορολογίας, της διαφθοράς και του κρατισμού. Και η συνειδητοποίηση αυτού του κόστους γρήγορα θα δημιουργήσει και το αναγκαίο πολιτικό κόστος της διατήρησης της σημερινής αδιέξοδης υπερφορολόγησης.
