Του Ανδρέα Ζαμπούκα
Η είδηση ότι φλέγεται η Κεντρική Αφρική αντικατέστησε από χθες, την κυρίαρχη είδηση ότι κάηκε ο μισός Αμαζόνιος. Ταυτόχρονα, δεν ξέρουμε ακόμα αν η Γκρέτα έχει διασχίσει τον Ατλαντικό με το ηλιακό της σκάφος και αν έχουν αφεθεί ελεύθεροι οι συλληφθέντες ακτιβιστές που πρωταγωνίστησαν στις διαμαρτυρίες για τους G7.
Εικόνες, πληροφορίες, ειδήσεις, γνώμες, τοποθετήσεις γύρω από μία περίεργη κατάσταση που διαμορφώνεται στον πλανήτη, με τον «ασυνείδητο» Τραμπ να κονταροχτυπιέται με τον «ευαισθητοποιημένο» Μακρόν για το πράσινο μέλλον του πλανήτη.
Από τα παραπάνω, είναι δύσκολο να κατανοήσει με σιγουριά κάποιος ποιες είναι οι αλήθειες και ποια τα ψέματα. Είναι επίσης, δύσκολο να αντιληφθεί τις προθέσεις του κάθε ηγέτη για ουσιαστικές παγκόσμιες μεταρρυθμίσεις που δεν θα κινούνται μόνο στο πλαίσιο του ακτιβιστικού λαϊκισμού.
Από την άλλη, αναμφισβήτητα υπάρχει παγκόσμιο πρόβλημα. Και το πρόβλημα υπάρχει όχι γιατί μόνο γιατί αλλάζει το κλίμα αλλά κυρίως, γιατί γίναμε ήδη πάρα πολλοί. Φτάνει μόνο να σκεφτεί κανείς ότι από τις αρχές του 20ού αιώνα ο πληθυσμός της γης επταπλασιάστηκε!
Επομένως, το ζήτημα που έχουμε να αντιμετωπίσουμε είναι στον τρόπο ζωής μας. Και κατά βάση, στο πως θα αντιμετωπίσουμε τον άνθρωπο από εδώ και πέρα.
Στην ουσία, μετά την έλευση της 4ης Βιομηχανικής Επανάστασης και εν αναμονή των αλλαγών που θα επιφέρει η τεχνητή νοημοσύνη, χρειαζόμαστε μία 4η Ανθρωπιστική Επανάσταση. Η πρώτη συντελέστηκε στην Αρχαία Αθήνα με την Δημοκρατία, η δεύτερη στην Φλωρεντία με την Αναγέννηση, η τρίτη στο Παρίσι με τον Ευρωπαϊκό Διαφωτισμό.
Σήμερα, που μπορούμε πλέον τα πάντα και ο ψηφιακός κόσμος των μεγάλων αλλαγών είναι μπροστά μας, η μεγάλη πρόκληση βρίσκεται στο πως θα αντιμετωπίσουμε εκ νέου, τον άνθρωπο. Ως πολιτική, παραγωγική, κοινωνική, ηθική και πάνω από όλα πολιτισμική οντότητα.
Θα πρέπει να είναι η 4η Ανθρωπιστική Επανάσταση οικολογική; Δεν είναι αυτός ο προσδιορισμός απαραίτητος, μολονότι πρέπει να ξεκινήσουμε από εκεί. Το σημαντικότερο – όπως και στις προηγούμενες ανθρωπιστικές επαναστάσεις- είναι να επαναπροσδιορίσουμε το μέτρο και να βάλουμε στο κέντρο τον άνθρωπο.
Και την αξία του μέτρου και τον άνθρωπο ως αξία δεν θα μας τα εξασφαλίσουν περιστασιακά ούτε η Γκρέτα ούτε ο ακτιβισμός ούτε οι δηλώσεις του Μακρόν ή του Τραμπ. Η δική μας «επανάσταση» θα συμβεί όταν αρχίσουμε να ζούμε και να απαιτούμε έναν άλλο κόσμο στον δικό μας τρόπο ζωής. Στις πόλεις μας, στις γειτονιές μας και στις χώρες μας.
Αναμφισβήτητα, είναι θέμα αποφάσεων. Είναι ζήτημα πολιτικών επιλογών και μιας θεσμικής στρατηγικής που θα αλλάξει τα εθνικά συντάγματα και θα προβλέψει το μέτρο παντού. Στις γεννήσεις στον τρίτο κόσμο, στην παραγωγή σκουπιδιών, στην χρήση του περιβάλλοντος, στην κατανάλωση κρέατος και στην αντίληψη της χωρίς όρια παντοδυναμίας.
Η 4η Βιομηχανική Επανάσταση μπορεί να συνδυαστεί με την 4η Ανθρωπιστική Επανάσταση. Τα εκπαιδευτικά συστήματα και οι νόμοι θα ορίσουν το νέο πλαίσιο σκέψης και τον νέο τρόπο ζωής από δω και πέρα. Όχι με ιδέες αλλά με πράξεις.
Υπάρχουν χώρες, όπως οι σκανδιναβικές ή η Κόστα Ρίκα που ήδη ξεκίνησαν. Υπάρχουν άλλες, όπως η Ελλάδα που δεν ξέρουν τι να κάνουν τα σκουπίδια τους. Υπάρχει και ο τρίτος κόσμος που η αξία του ανθρώπου είναι δυσανάλογη με την πληθυσμιακή έκρηξη ων κοινωνιών του.
Η 4η Ανθρωπιστική Επανάσταση είναι σχεδόν κατηγορική προσταγή, αν βεβαίως, θέλουμε να υπάρχουμε ως είδος και στον επόμενο αιώνα.
