Του Σπυρίδωνος Μπλάτσιου*
Τα τελευταία χρόνια στην πολιτική σκηνή τόσο των ΗΠΑ όσο και της Ευρώπης έχει κυριαρχήσει το δόγμα «όταν δεν έχεις κάποιο έργο να επιδείξεις, τότε ο μόνος τρόπος να προβληθείς είναι η σπίλωση του αντιπάλου». Το δόγμα αυτό έχει ασπαστεί από την πρώτη στιγμή το κόμμα του ΣΥΡΙΖΑ, το οποίο από το 2012 και μετά έστησε διαδικτυακές ομάδες που χρησιμοποιούσαν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για να διαδώσουν ψευδείς ή στρεβλές ειδήσεις για να πλήξουν τους αντιπάλους τους.
Στην πορεία αποκαλύφθηκε ότι η πλειονότητα αυτών που συμμετείχαν σε αυτές τις ομάδες από το 2015 και μετά έχουν διοριστεί ως μετακλητοί, ενώ προσεγγίστηκαν κάποιοι άλλοι χρήστες των social media, οι οποίοι πλέον πληρώνονται με 0.60€ για κάθε ανάρτηση ώστε να συνεχίσουν το έργο της διασποράς ψευδών και στρεβλών ειδήσεων. Τις προηγούμενες μέρες όμως αποκαλύφθηκε μία νέα πηγή παραπληροφόρησης. Δημόσιος υπάλληλος, αποσπασμένος στο γραφείο του Σπίρτζη, στήνει σελίδες προπαγανδιστικού περιεχομένου στο Facebook.
Σύμφωνα με το ρεπορτάζ ο κ. Στέλιος Ποτηράκης, δημόσιος υπάλληλος ο οποίος εργάζεται στο ΤΕΕ και έχει μεταταχθεί στο Υπουργείο Μεταφορών (ΦΕΚ Γ 666/2018) και συγκεκριμένα στο Γραφείο του Υπουργού Σπίρτζη, έχει δημιουργήσει στις 13/05/2019 την ενημερωτική σελίδα “Newsique” στο Facebook. Η σελίδα αυτή παρουσιάζει βίντεο με αποσπασματικές δηλώσεις στελεχών της αντιπολίτευσης με τέτοιο τρόπο ώστε να πλήξει το κόμμα της ΝΔ καθώς και χιουμοριστικά video που πάλι στρέφονται κατά της αντιπολίτευσης.
Στο παρελθόν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, και ειδικά το Facebook, είχαν δεχθεί έντονες πιέσεις και υπήρξαν στόχος έντονης κριτικής διότι δεν κατόρθωσαν να ανιχνεύσουν τις εκστρατείες χειραγώγησης του αμερικανικού εκλογικού σώματος κατά τις προεδρικές εκλογές του 2016. Έτσι λοιπόν το Facebook από τα τέλη Μαρτίου του 2019 εισήγαγε μία σειρά από νέα εργαλεία για την αντιμετώπιση της προπαγάνδας κατά την διάρκεια των ευρωεκλογών με σκοπό να καταστήσουν την πολιτική διαφήμιση περισσότερο διαφανή.
Με τη βοήθεια λοιπόν αυτών των εργαλείων μπορούν να ελεγχθούν τόσο οι διαφημιστικές καμπάνιες που δημιουργούν οι διαχειριστές των σελίδων, καθώς και το ποιος πληρώνει τις καμπάνιες αυτές. Ειδικά δε για τις πολιτικές διαφημίσεις μπορούν να αντληθούν στοιχεία για τη στόχευση της διαφήμισης, το κοινό στο οποίο απευθύνονται καθώς και το πόσο έχουν κοστίσει. Με αυτό τον τρόπο εντοπίστηκαν τα στοιχεία του διαχειριστή της παραπάνω σελίδας, και τα στοιχεία της διαφημιστικής του καμπάνιας.
Τα παρακάτω γραφήματα, τα οποία έχουν ληφθεί από τα αντίστοιχα εργαλεία του Facebook, εξηγούν ακριβώς την στόχευση που υπήρχε στη συγκεκριμένη διαφημιστική καμπάνια. Η πρώτη διαφήμιση με τίτλο «Αυτό το βίντεο πρέπει να το δείτε οπωσδήποτε» έτρεξε στις 25 και 26 Μαΐου 2019, ενόψει των ευρωεκλογών και της πρώτης Κυριακής των αυτοδιοικητικών εκλογών, με στόχευση να εμφανιστεί σε όλη την επικράτεια, κυρίως όμως σε άνδρες ηλικίας 35-44 ετών που κατοικούν στις δύο μεγαλύτερες περιφέρειες της χώρας και οι οποίοι ασχολούνται περισσότερο με την πολιτική. Το ποσό που δόθηκε ήταν περισσότερο από 500€ και η διαφήμιση ξεπέρασε τις 200.000 εμφανίσεις.
Διάγραμμα 1: Τα στοιχεία της δεύτερης διαφήμισης όπως αυτά έχουν ληφθεί από το Facebook.
Η δεύτερη διαφήμιση με τίτλο «ΕΣΥ αποφασίζεις» είναι πιο στοχευμένη και άρχισε να προβάλλεται στις 31 Μαΐου 2019 ενόψει της δεύτερης εβδομάδας των αυτοδιοικητικών εκλογών. Αυτή τη φορά το ποσό που δαπανήθηκε ήταν μεγαλύτερο, κάτι λιγότερο από 1000€, γεγονός που του εξασφάλισε περίπου 1.000.000 εμφανίσεις και είχε στόχευση αποκλειστικά την περιφέρεια Αττικής, προφανώς για να ενισχύσει την υποψηφιότητα της Ρένας Δούρου και του Νάσου Ηλιόπουλου για τη δεύτερη Κυριακή.
Από ό,τι φαίνεται λοιπόν η μόνη βαριά βιομηχανία που δημιούργησε αυτή η κυβέρνηση είναι η βιομηχανία της προπαγάνδας, η οποία πλέον ακμάζει και στα υπουργικά γραφεία, με τη διαφορά όμως ότι τώρα είναι πολύ εύκολο να εντοπιστούν τέτοιες περιπτώσεις και να γνωστοποιηθούν στο ευρύ κοινό.
* Ο κ. Σπυρίδων Μπλάτσιος είναι Υποψήφιος Διδάκτωρ Εφαρμοσμένης Πληροφορικής.
