Του Γιάννη Παντελάκη
Αν κάποιος χαρτογραφήσει το τοπίο των –πάσης φύσεως- μέσων ενημέρωσης στις ημέρες μας, εύκολα θα βγάλει ένα συμπέρασμα: ο ΣΥΡΙΖΑ στα τρία χρόνια διακυβέρνησης, τα έχει πάει εξαιρετικά καλά. Μια σειρά από εφημερίδες, κανάλια και ιστοσελίδες, δηλώνουν με την καθημερινή παρουσία τους –συνήθως άκριτη- υποστήριξη στην κυβέρνηση και ιδιαίτερα το βασικό κυβερνητικό κόμμα το οποίο μέχρι λίγα χρόνια πριν, αναζητούσε μιντιακούς υποστηρικτές που δεν είχε. Μετά τον διαγωνισμό για τις τηλεοπτικές άδειες θα προσθέσει μερικούς ακόμα.
Αν χρησιμοποιήσουμε όρους με τους οποίους ο ίδιος ο ΣΥΡΙΖΑ στο παρελθόν αναδείκνυε τις σχέσεις πολιτικής με μιντιακή εξουσία, θα λέγαμε ότι έχει δημιουργήσει ήδη τη δική του διαπλοκή. Η οποία μάλιστα δεν είναι καθόλου αμελητέα. Κεντρικά μέσα ενημέρωσης καθημερινά δηλώνουν την υποστήριξή τους σ'' αυτόν και ερμηνεύουν τα γεγονότα που συμβαίνουν μ'' ένα πρίσμα απόλυτα φιλικό. Για κάθε εξέλιξη, ακόμα και αν αυτή έχει αντικειμενικά αρνητική για την κυβέρνηση ερμηνεία, θα βρεθούν κάποια μέσα να κάνουν μια δεύτερη και τρίτη ανάγνωση της πραγματικότητας η οποία μπορεί ν'' απέχει από την αλήθεια, αλλά δεν απέχει από τη σκοπιμότητα.
Το ερώτημα είναι αν η μιντιακή αυτή στήριξη, είναι ικανή να περιορίσει την δεδομένη πολιτική φθορά του ΣΥΡΙΖΑ ή να επαναφέρει ένα τουλάχιστον μέρος της επιρροής που είχε στην κοινωνία τα προηγούμενα χρόνια. Η απάντηση είναι, πως όχι. Αυτό που μπορεί να πετύχουν οι μιντιακοί υποστηρικτές του, είναι να αλλοιώσουν εν μέρει την οπτική και ερμηνεία των γεγονότων που συμβαίνουν και τα οποία υποτίθεται ότι καθορίζουν πολιτικές συμπεριφορές και στάσεις, αλλά τίποτα περισσότερο. Και οι αιτίες γι'' αυτό είναι αρκετές. Όπως και τα παραδείγματα που το επιβεβαιώνουν.
Να ξεκινήσουμε μ'' ένα από τα τελευταία που θα δώσει πολλές απαντήσεις. Ο ΣΥΡΙΖΑ κέρδισε την εξουσία και τρεις-περιλαμβανομένου του δημοψηφίσματος- εκλογικές μάχες, έχοντας την πλειονότητα των μέσων ενημέρωσης απέναντί του. Η πολύχρονη στρατηγική στοχοποίησης των μέσων από το ίδιο αυτό κόμμα, ήταν αποδοτική. Πολλά μέσα ενημέρωσης, στην ήδη χαμηλή αξιοπιστία και επιρροή τους, πρόσθεσαν πολλές και ισχυρές δόσεις κριτικής από τον ΣΥΡΙΖΑ ο οποίος τα ταύτισε με συγκεκριμένες πολιτικές δυνάμεις και οικονομικά συμφέροντα. Ό,τι και αν έλεγαν/έγραφαν τότε αρκετά μέσα, δεν είχε ιδιαίτερη σημασία, το ρεύμα που έφερε τον ΣΥΡΙΖΑ στην εξουσία δεν φάνηκε να επηρεάζεται.
Το ένα δεδομένο είναι πως η επιρροή των μέσων, είναι πολύ μικρότερη από εκείνη που φαντάζεται κάποιος. Και απέχει πολύ από την ουσιαστική δυνατότητά τους να επηρεάσουν καθοριστικά την ψήφο μεγάλου αριθμού ψηφοφόρων. Τα μέσα δεν ρίχνουν κυβερνήσεις, αλλά δεν μπορούν να τις στηρίξουν όσο και αν το επιδιώκουν. Και όχι μόνο λόγω της περιορισμένης δυνατότητας τους να διαμορφώσουν πολιτικές συμπεριφορές επειδή έχουν χαμηλό βαθμό επιρροής, αλλά και επειδή οι συμπεριφορές αυτές-ιδιαίτερα στα χρόνια της βαθιάς οικονομικής κρίσης - καθορίζονται από άλλους παράγοντες που συνδέονται με την τσέπη των ψηφοφόρων. Και η τσέπη αυτή, είναι πια άδεια, δεν την γεμίζουν προπαγανδιστικές μέθοδοι.
Ο συνταξιούχος, ο μισθωτός, ο άνεργος, ο ελεύθερος επαγγελματίας έχει βιωματική σχέση με αυτό που συμβαίνει στην οικονομία, αποτελεί θύμα της πολιτικής που ακολουθείται. Και ως τέτοιο, δεν έχει λόγους αναζήτησης κάποιας διαστρεβλωμένης ή όχι πληροφορίας που ενδέχεται να τον επηρεάσει. Ακόμα και αν γίνει αποδέκτης μιας τέτοιας πληροφορίας, αυτή δεν είναι ικανή να καθορίσει την ψήφο του...
