Της Βίβιαν Ευθυμιοπούλου
Διαβάζοντας όσα έγραψε στην “Καθημερινή” ο ιατρός Ηλίας Γαβριλάκης για τον Μίνω Ζομπανάκη που απεβίωσε την παραμονή των Χριστουγέννων, σταθήκαμε σε μια λεπτομέρεια του βίου του μεγάλου Έλληνα τραπεζίτη. Ο δάσκαλος και παπάς του χωριού Καλύβες Χανίων όπου γεννήθηκε ο Ζομπανάκης και ζούσε με τους γονείς και τα έξι αδέλφια του, διέκρινε τις ιδιαίτερες δυνατότητες του από πολύ νωρίς και σε ηλικία τεσσάρων ετών τον έβαλε να παρακολουθεί τα μαθήματα της Α' Δημοτικού.
Δύσκολο να μας πείσει κάποιος πως εκείνος ο δάσκαλος και ιερέας στο χωριό της Κρήτης το 1930 δεν συνέβαλε καθοριστικά στην εξέλιξη του παιδιού αυτού. Και στο σχολείο να μην τον είχε βάλει από τόσο μικρό και μόνο το γεγονός ότι ένα πρόσωπο κύρους στην τοπική κοινωνία όπως ο παπάς που ήταν και δάσκαλος γνωμάτευσε ότι το παιδάκι είχε ξεχωριστές δυνατότητες θα ήταν αρκετό για να βάλει τους γονείς του στη διαδικασία να τον “σπρώξουν” προς στα γράμματα.
Παραμονή Χριστουγέννων ανακοινώθηκαν και τα περίβλεπα βραβεία της Ακαδημίας Αθηνών. Ανάμεσα στους βραβευθέντες και μια δασκάλα, η κυρία Μαρία-Φαίδρα Τσιαλέρα που υπηρετεί στο σχολείο των Αρκιών Δωδεκανήσου που έχει ένα μόλις μαθητή. Η Μαρία-Φαίδρα Τσιαλέρα δήλωσε ότι ζήτησε συνειδητά να μετατεθεί στους Αρκιούς, ένα νησί με 35 κατοίκους, για να στηρίξει τον ένα μαθητή που μένει εκεί.
Μια εξαίρεση σ'ενα χωριό της Κρήτης τις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα, μια ανάλογη εξαίρεση σ'ενα νησί του Αιγαίου, τις πρώτες δεκαετίες του 21ου.
Ακόμα και στα πιο οργανωμένα κράτη, τα λεγόμενα “προηγμένα”, δεν λείπουν οι εξαιρέσεις μόνο που εκεί οι εξαιρέσεις καταγράφονται για να επιβεβαιωθεί ο κανόνας. Στις χώρες που ακόμα φιλονικούμε για το αν η αρχαϊκή οργάνωση και δομή τους πρέπει να εκσυγχρονιστεί οι εξαιρέσεις λειτουργούν όπως και πριν από έναν αιώνα.
Η Ελλάδα πρέπει να εκσυγχρονιστεί και είναι εντυπωσιακό που αυτή τη διαπίστωση μπορούμε εν έτει 2019 να τη διατυπώνουμε ως ένα φρέσκο αίτημα. Ένα κράτος θεωρείται εκσυγχρονισμένο όταν ο παράγοντας “τύχη” μειώνεται στο χαμηλότερο δυνατό βαθμό. Όταν το εκπαιδευτικό σύστημα μπορεί σταθερά να διακρίνει τις ιδιαίτερες ικανότητες χωρίς την παρέμβαση “δασκάλων-ηρώων”, όταν θέλει να ενθαρρύνει τα άτομα και όχι να τα ισοπεδώσει προς τα κάτω.
Για την ώρα τα πάντα γίνονται κατά τύχη και όταν η τύχη απουσιάζει μέχρι που μετράμε και θύματα. Ο πόνος και οι κραυγές θυμού και οδύνης που προκάλεσαν τα τραγικά γεγονότα τη χρονιά που μας πέρασε όπου καταγράψαμε δεκάδες θανάτους του είδους που είναι αδιανόητο να συμβαίνουν σε μια στοιχειωδώς οργανωμένη κοινωνία πρέπει να μετουσιωθούν σε πολιτικά αιτήματα. Πρέπει επιτέλους σ'αυτή τη χώρα να σταματήσουμε να ζούμε από τύχη. Πρέπει η εξαίρεση να γίνει κανονικότητα.
