Δύο εξαιρετικά σημαντικές ειδήσεις έχουν περάσει απαρατήρητες τις τελευταίες εβδομάδες. Η πρώτη αφορά την αγωγή κατά του Τραμπ από τον κυβερνήτη της Καλιφόρνια πριν περίπου δύο εβδομάδες.
Η δεύτερη αφορά το πράσινο φως που έδωσε η πολιτεία της Καλιφόρνια για να ξεκινήσει μια αίτηση για δημοψήφισμα για το «Calexit», δηλαδή την αποχώρηση της Καλιφόρνια από τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής στα πρότυπα του Brexit από την ΕΕ.
Θα αναρωτηθεί κανείς γιατί θα έπρεπε να ασχοληθούμε με το τι γίνεται σε μια εκ των πολιτειών των ΗΠΑ.
Η Καλιφόρνια δεν είναι μια απλή πολιτεία των ΗΠΑ. Η Καλιφόρνια είναι η μεγαλύτερη σε πληθυσμό πολιτεία των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής, μια από τις πλουσιότερες πολιτείες της χώρας και μόνη της θα ήταν η 4η πλουσιότερη χώρα του κόσμου, μιας και το 2024 προσπέρασε την Ιαπωνία.
Με περίπου 40 εκατομμύρια κατοίκους αντιπροσωπεύει περίπου το 14% του ΑΕΠ της χώρας το 2024, σύμφωνα με κυβερνητικά στοιχεία.
Με κινητήριες δυνάμεις τη SiliconValley και την ακτή της Τεχνολογίας-υπολογιστές και υψηλή τεχνολογία- το Χόλυγουντ και την Κοιλάδα της Γεωργίας, η Καλιφόρνια είχε ονομαστικό ΑΕΠ 4,1 τρισ. δολάρια το 2024, σύμφωνα με τα προκαταρκτικά στοιχεία του Γραφείου Οικονομικής Ανάλυσης των ΗΠΑ, ξεπερνώντας αυτό της Ιαπωνίας, ύψους 4,02 τρισ. δολαρίων σύμφωνα με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο.
Τουτέστιν, μπροστά απο την Καλιφόρνια είναι πλέον μόνο οι ΗΠΑ στο σύνολο τους, η Κίνα και η Γερμανία, ενώ από πλευράς ανάπτυξης η Καλιφόρνια ξεπέρασε και τις τρεις χώρες με ρυθμό 6% πέρυσι, καθώς σε αυτή εδρεύουν οι περισσότεροι τεχνολογικοί κολοσσοί, οι οποίοι υλοποιούν αυτή τη στιγμή την Πέμπτη Βιομηχανική Επανάσταση- διαχείριση της γνώσης του ανθρώπου ώστε να είναι αντιληπτή από τη μηχανή- και βάζουν τα θεμέλια της Έκτης Βιομηχανικής Επανάστασης, που θα χαρακτηρίζεται από τη διαχείριση της γνώσης της μηχανής ώστε να είναι αντιληπτή από τη μηχανή και αξιοποιήσιμη από τον άνθρωπο.
Μέσα από αυτή την οπτική γωνία ίσως δεν είναι υπερβολική η δήλωση του κυβερνήτη της Πολιτείας, Γκάβιν Νιούσομ, ότι «Η Καλιφόρνια δεν συμβαδίζει απλώς με τον κόσμο - εμείς καθορίζουμε τον ρυθμό. Η οικονομία μας ακμάζει επειδή επενδύουμε στους ανθρώπους, δίνουμε προτεραιότητα στη βιωσιμότητα και πιστεύουμε στη δύναμη της καινοτομίας».
Ο Νιούσομ λίγο αργότερα συμπλήρωσε με νόημα ότι η οικονομική ισχύς της πολιτείας απειλείται από «τις απερίσκεπτες δασμολογικές πολιτικές της σημερινής ομοσπονδιακής κυβέρνησης» και ότι η οικονομία της Καλιφόρνια που «τροφοδοτεί το έθνος, πρέπει να προστατευτεί».
Μέρος αυτής της προστασίας που επικαλέστηκε ο Νιούσομ ήταν προφανώς η αγωγή που κατέθεσε ο κυβερνήτης της Καλιφόρνια σε ομοσπονδιακό δικαστήριο στις 16 Απριλίου κατά του Προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλτ Τραμπ, για τη χρήση των εξουσιών έκτακτης ανάγκης που επικαλέστηκε για να θεσπίσει σαρωτικούς παγκόσμιους δασμούς, οι οποίοι, «έβλαψαν οικογένειες και επιχειρήσεις της Καλιφόρνιας».
Σύμφωνα με την αγωγή ο Ντόναλτ Τραμπ δεν έχει την εξουσία να θεσπίσει δασμούς κατά του Μεξικού, της Κίνας και του Καναδά ή έναν ενιαίο δασμό στις εισαγωγές από τον υπόλοιπο κόσμο. Και όπως θα δούμε παρακάτω, η πολιτεία της Καλιφόρνια είναι αποφασισμένη να υπεραμυνθεί των συμφερόντων της, τα οποία είναι άρρηκτα δεμένα με τις αρχές του ελεύθερου εμπορίου.
Οι ρίζες του Calexit
Ο Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ και η πολιτεία της Καλιφόρνια εμπλέκονται σε μια σύγκρουση «χαμηλού βαθμού» ήδη από την πρώτη θητεία του στον Λευκό Οίκο. Τότε άρχισε η δημόσια συζήτηση στην Καλιφόρνια κατά πόσον η πολιτεία θα τα πήγαινε καλύτερα ως ανεξάρτητο κράτος. Η συζήτηση αυτή αποτελεί τον πρώτο σπόρο για το «Calexit» ήτοι το Καλιφορνέζικο Brexit.
Κατά τη δεύτερη θητεία του Ντόναλτ Τραμπ όμως αυτή η σύγκρουση αρχίζει να εξελίσσεται σε υψηλού βαθμού, κάτι που είχε διαφανεί άλλωστε και κατά τη διάρκεια των πυρκαγιών στο Λος Άντζελες, με τον Αμερικανό Πρόεδρο να επιτίθεται στον Δημοκρατικό κυβερνήτη Γκάβιν Νιούσομ αντί να προσφέρει λόγια παρηγοριάς και υποστήριξης. (σ.σ: Για τα πρακτικά να σημειωθεί ότι οι Καλιφορνέζοι ψήφισαν πάνω από 61% κατά του Τραμπ το 2016 και το 2020 και πάνω από 58% το 2024).
Μετά την επάνοδο του Ντόναλτ Τραμπ στον Λευκό Οίκο τον Ιανουάριο, οι υποστηρικτές του Calexit ισχυρίζονται ότι το κίνημα υπέρ της ανεξαρτησίας κερδίζει έδαφος.
Το αποτέλεσμα ήταν στα τέλη Ιανουαρίου να λάβουν το πράσινο φως από την πολιτεία της Καλιφόρνια για να ξεκινήσουν μια αίτηση για δημοψήφισμα.
Οι ψηφοφόροι θα κληθούν να αποφασίσουν εάν η Καλιφόρνια πρέπει «να εγκαταλείψει τις Ηνωμένες Πολιτείες και να γίνει μια ελεύθερη και ανεξάρτητη χώρα». Πρόκειται για ένα φιλόδοξο ερώτημα, αν λάβουμε υπόψη το γεγονός ότι το Σύνταγμα των ΗΠΑ απορρίπτει αυτόματα το ενδεχόμενο εξόδου από την Ένωση.
Ως εκ τούτου, η μόνη απτή αλλαγή σε περίπτωση νίκης του «ναι» θα ήταν η δημιουργία μιας ερευνητικής επιτροπής για την αξιολόγηση της βιωσιμότητας μιας ανεξάρτητης Καλιφόρνια.
Όπως και να έχει, η αίτηση πρέπει να συγκεντρώσει τουλάχιστον 546.651 υπογραφές μέχρι τις 22 Ιουλίου και η διαβούλευση θα πραγματοποιηθεί το 2028. Ο ιδρυτής του κινήματος, Μάρκους Ρουίζ Έβανς, πολεοδόμος και πρώην παρουσιαστής talk-show σε συντηρητικό ραδιοφωνικό σταθμό, ελπίζει ότι θα το πετύχει.
Μια νέα εποχή δριμύτερης σύγκρουσης
Οι κάτοικοι της πλουσιότερης και πολυπληθέστερης πολιτείας των ΗΠΑ συχνά αισθάνονται ότι υποεκπροσωπούνται στα ομοσπονδιακά όργανα.
Όσον αφορά δε τον Ντόναλντ Τραμπ, αισθάνονται στόχοι ενός ασυνήθιστου πνεύματος εκδίκησης. Σύμφωνα με τον Δημοκρατικό βουλευτή Άνταμ Σιφ, πρόκειται περί «βεντέτας» που εκτείνεται από την επίθεση για τις πρωτοβουλίες της Νάνσι Πελόζι, πρώην αντιπάλου του Τραμπ στο Κογκρέσο, η οποία εκπροσωπεί το Σαν Φρανσίσκο, έως την απόφαση του Αμερικανού Προέδρου τον Φεβρουάριο να περικόψει τα κεφάλαια από το Presidio Trust, τον οργανισμό που διαχειρίζεται το Εθνικό Πάρκο.
Ο Ντόναλντ Τραμπ κλιμακώνει συνεχώς τις επιθέσεις στην Καλιφόρνια, περικόπτοντας κονδύλια για σημαντικά προγράμματα και πιέζοντας για αλλαγές πολιτικής που θα μπορούσαν να δημιουργήσουν κινδύνους για τους Καλιφορνέζους κάθε πολιτικής πεποίθησης.
Σύμφωνα με αναλυτές του UC Berkeley οι επιθέσεις του Ντόναλτ Τραμπ εναντίον της Καλιφόρνια εκτείνονται πλέον από τη δημόσια υγεία και το κλίμα έως τη μετανάστευση, την ενέργεια και την εκπαίδευση. Ήδη πριν την εκλογή του, είχαν προειδοποιήσει ότι ο Τραμπ και άλλοι στο κίνημά του MAGA ετοιμάζονται να ακολουθήσουν μια πιο ακραία προσέγγιση στη δεύτερη θητεία του.
Για την Corine Lesnes -ανταποκρίτρια της Le Monde στις ΗΠΑ- αυτό που τροφοδότησε περισσότερο το αίσθημα υπερ της ανεξαρτησίας στην πολιτεία ήταν οι επιθέσεις του Λευκού Οίκου στις φιλικές προς τις μειονότητες πολιτικές της Καλιφόρνια.
Κατά την πρώτη θητεία του Τραμπ, από το 2017 έως τις αρχές του 2021, η κυβέρνησή του ξεκίνησε πάνω από 1.000 νομικές και πολιτικές ενέργειες μόνο για τη μετανάστευση, σύμφωνα με την Κέιτλιν Πάτλερ, κοινωνιολόγο στο Goldman School of Public Policy του Μπέρκλεϊ. Μεταξύ αυτών ήταν η αμφιλεγόμενη απαγόρευση σε άτομα από έξι χώρες με μουσουλμανική πλειοψηφία.
Στη δεύτερη θητεία του, έχει επανέλθει δριμύτερος, δημιουργώντας ένα «δυστοπικό» μέλλον για τα κολέγια και τα πανεπιστήμια της Καλιφόρνια.
Οι ηγέτες του MAGA ήδη έχουν προβεί σε σοβαρές περικοπές στη φοιτητική βοήθεια και στη χρηματοδότηση της έρευνας, έναρξη διαδικασιών απέλασης δεκάδων χιλιάδων φοιτητών και προσπάθειες να επιβληθεί περισσότερος ομοσπονδιακός έλεγχος στις καθημερινές λειτουργίες της πανεπιστημιούπολης, όπως το πρόγραμμα σπουδών και οι προσλήψεις καθηγητών.
Για την πολιτεία που αποτελεί το πρότυπο της καινοτομίας και της επιστημονικής διάδρασης, το γεγονός ότι αυτή τη στιγμή κινδυνεύουν τα προγράμματα της πανεπιστημιούπολης που υποστηρίζουν τη διαφορετικότητα, την ισότητα και την ένταξη είναι ένας σοβαρός λόγος ανεξαρτοποίησης.
Η αδιαφορία για το κλίμα που θέλει να επιβάλλει ο Ντόναλτ Τραμπ είναι άλλος ένας λόγος.
Κατά την πρώτη του θητεία, ο Τραμπ απέσυρε για πρώτη φορά τις ΗΠΑ από τη διεθνή Συμφωνία του Παρισιού για την κλιματική αλλαγή.
Μετά από αυτήν την πρώτη απόφαση, η Καλιφόρνια ενώθηκε με την πολιτεία της Νέας Υόρκης και της Ουάσιγκτον, προκειμένου να διατηρήσουν τη συμφωνία εντός των συνόρων τους.
Μάλιστα η Καλιφόρνια υπέβαλε 122 αγωγές κατά της ομοσπονδιακής κυβέρνησης, με κόστος περίπου 42 εκατομμύρια δολάρια. Τελικά, κέρδισε περίπου το 80% των υποθέσεων, ενώ την ίδια στιγμή είχε θεσπίσει πολιτικές για την προστασία των μεταναστών εντός των συνόρων της. Για παράδειγμα η Καλιφόρνια είχε περιορίσει σημαντικά τη συνεργασία της τοπικής αστυνομίας με ομοσπονδιακούς πράκτορες μετανάστευσης.
Αυτό το παρελθόν φαίνεται να προμηνύει μια νέα εποχή σύγκρουσης, που αυτή τη φορά εκτείνεται και στον τομέα της υγείας, όπου η κυβέρνηση Τραμπ ανακατευθύνει τη χρηματοδότηση μακριά από συγκεκριμένους τύπους μελετών, υπομονεύοντας τις υπάρχουσες πολιτικές υγείας της Καλιφόρνια.
Επίσης ακόμα μεγαλύτερη σε σχέση με την πρώτη θητεία του Τραμπ αναμένεται να είναι η σύγκρουση για το κλίμα. Βλέπετε, η εκστρατεία για την προώθηση των ορυκτών καυσίμων της κυβέρνησης του Τραμπ μεταφράζεται από πολλές απόψεις ως μια προσπάθεια να υπονομευτούν όσα έχει κάνει η Καλιφόρνια ως ο ηγέτης των ΗΠΑ στη δράση για την κλιματική αλλαγή.
Η Καλιφόρνια έχει ευρεία εξουσία βάσει του Νόμου για τον «Καθαρό Αέρα των ΗΠΑ», να ορίζει τα δικά της πρότυπα σε τομείς όπως οι εκπομπές καυσαερίων. Αυτά τα πρότυπα είναι συχνά πιο αυστηρά από εκείνα που υπάρχουν σε εθνικό επίπεδο και έχουν επιρροή σε άλλες πολιτείες, άλλες χώρες και σε ολόκληρη την αυτοκινητοβιομηχανία, καθώς η Καλιφόρνια έχει ισχυρούς πολιτικούς και οικονομικούς δεσμούς με άλλες πολιτείες σε θέματα κλίματος και περιβάλλοντος.
Βλέπετε, ενώ το Σύνταγμα των ΗΠΑ απαγορεύει στα κράτη να συνάπτουν συνθήκες με άλλα έθνη, η Καλιφόρνια έχει μια ισχυρή εξωτερική πολιτική και η επιρροή της στην οικονομική, περιβαλλοντική και εκπαιδευτική πολιτική εκτείνεται βαθιά στον Καναδά, τη Λατινική Αμερική και την περιοχή Ασίας-Ειρηνικού.
Όλοι αυτοί οι παράγοντες εγείρουν την πιθανότητα η Καλιφόρνια και η ομοσπονδιακή κυβέρνηση των ΗΠΑ να καταλήξουν σε ένα είδος εχθρικής ισορροπίας. Δεδομένου ότι η Καλιφόρνια έχει κάποια σημαντικά πλεονεκτήματα και την ίδια στιγμή το Σύνταγμα των ΗΠΑ προβλέπει για τις πολιτείες ευρείες εξουσίες όσον αφορά τις πολιτικές που διαμορφώνουν την καθημερινή ζωή, οι Καλιφορνέζοι φαίνεται ότι είναι έτοιμοι να διεκδικήσουν το δικαίωμα να χαράξουν τη δική τους πορεία, είτε εντός είτε εκτός των ΗΠΑ.
Aποποίηση Ευθύνης
Το υλικό αυτό παρέχεται για πληροφοριακούς και μόνο σκοπούς. Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να εκληφθεί ως προσφορά, συμβουλή ή προτροπή για την αγορά ή πώληση των αναφερόμενων προϊόντων. Παρόλο που οι πληροφορίες που περιέχονται βασίζονται σε πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες, καμία διασφάλιση δε δίνεται ότι είναι πλήρεις ή ακριβείς και δεν θα πρέπει να εκλαμβάνονται ως τέτοιες.
