Ποιος θα πληρώσει τον λογαριασμό; Αυτό είναι το ερώτημα που απασχολεί την Ευρώπη κάθε φορά που η συζήτηση περιστρέφεται γύρω από την αμοιβαιοποίηση των κινδύνων. Στην τρέχουσα συγκυρία ο κίνδυνος προέρχεται από την τρομακτική αύξηση που εκτιμάται ότι θα εμφανίσουν τα χρέη νοικοκυριών και επιχειρήσεων προς τις τράπεζες μετά το πέρας των μέτρων ανακούφισης. Με βάση τα σημερινά δεδομένα, τα μορατόρια θα συνεχιστούν και για κάποιο μέρος του 2021 που σημαίνει ότι το πρόβλημα θα γίνει στο πραγματικό του μέγεθος αντιληπτό μετά το καλοκαίρι.
Για μία ακόμη φορά οι χώρες του Νότου προσπαθούν να βρουν μία λύση ζητώντας και την αλληλεγγύη της Ευρώπης, ενώ η γερμανική πλευρά προτάσσει τον ηθικό κίνδυνο, επιμένοντας ότι δεν υπάρχουν μαγικές λύσεις αφού τα χρέη δεν μπορούν να «εξαφανιστούν» και μια συστημική λύση θα επιβάρυνε τον κοινοτικό προϋπολογισμό.
Σύμφωνα με πληροφορίες, εδώ και λίγες ημέρες στο τραπέζι βρίσκεται μία λύση λιγότερη για την αντιμετώπιση και διαχείριση των τραπεζικών χρεών που «γέννησε» και θα «γεννήσει» η πανδημία. Με τη Γερμανία να προβάλλει σθεναρή αντίσταση, απορρίπτεται η συστημική λύση μιας πανευρωπαϊκής bad bank που θα καθάριζε… εν μία νυκτί τους τραπεζικούς ισολογισμούς αλλά οι ζημιές θα επιβάρυναν τον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό.
Με αυστηρό τόνο και… γερμανικό ρεαλισμό, η Έλκε Κένιγκ, επικεφαλής του Ενιαίου Συμβουλίου Εξυγίανσης (SRB), απέρριψε μέσω συνέντευξής της στους FT, την πρόταση για τη δημιουργία ενός πανευρωπαϊκού δικτύου bad banks και ταυτόχρονα προειδοποίησε τις τράπεζες να κάνουν εντατικές προσπάθειες για να διαχωρίσουν τα βιώσιμα από τα μη βιώσιμα δάνεια. Είχε προηγηθεί η πρόταση του Αντρέα Ενρία, επικεφαλής του Ενιαίου Εποπτικού Μηχανισμού (SSM), ο οποίος επανειλημμένα έχει αναφερθεί στην ανάγκη δημιουργίας μιας πανευρωπαϊκής bad bank.
Καλά πληροφορημένες πηγές αναφέρουν ότι μέσα στο γενικότερο αναβρασμό που επικρατεί στις Βρυξέλλες σχετικά με τις οικονομικές επιπτώσεις του covid-19, η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν έχει γίνει δέκτης ιδιαίτερα ζοφερών εκτιμήσεων, βάσει των οποίων δεν αποκλείεται η εκτόξευση των «κόκκινων» δανείων στην Ευρώπη πολύ πάνω από τα 1 τρισ. ευρώ.
Η αρχική ανησυχία της περασμένης άνοιξης μετατράπηκε σε αισιοδοξία μετά το τέλός των πρώτων lockdown, όμως τις τελευταίες εβδομάδες η πληροφόρηση από τις μεγαλύτερες τράπεζες της Ευρώπης δεν αφήνει περιθώρια εφησυχασμού. Πριν τα νέα lockdown στην Ευρώπη οι ειδικοί προέβλεπαν ότι στο τέλος του 2021 και μόνο στις τράπεζες της Ευρωζώνης (όχι σε επίπεδο E.E.) τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια θα αυξηθούν κατά προσέγγιση κατά 255-380 δισ. ευρώ (Euler Hermes – Ιούλιος 2020).
Από το αποκορύφωμα του 2015 έως το 2019 οι προσπάθειες μείωσης των NPLs έφεραν αποτελέσματα καθώς το ποσοστό τους μειώθηκε κατά περίπου 50% σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης, λίγο πάνω από τα 600 δισ. ευρώ, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Τραπεζική Αρχή (EBA). Σήμερα, το βασικό σενάριο προβλέπει αύξηση έως και τα 1 τρισ. ευρώ, ενώ το δυσμενές εκτοξεύει τα κόκκινα δάνεια στα 1,5 τρισ. ευρώ, προκαλώντας ένα πολύ σοβαρό πρόβλημα για ολόκληρη την Ευρώπη και όχι μόνο για τις χώρες του Νότου.
Μία ακόμη εκτίμηση που, σύμφωνα με κοινοτικές πηγές, βρίσκεται στα χέρια της φον ντερ Λάιεν, αναφέρει ότι έως και το 10% των καταναλωτικών και στεγαστικών δανείων στην ΕΕ αναμένεται να χρειαστεί αναδιάρθρωση μέσα στο 2021. Πρόκειται για τρομακτικό νούμερο αν αναλογιστούμε ότι στο συνολικό ποσοστό των κόκκινων δανείων σε επίπεδο ΕΕ διαμορφωνόταν πριν την πανδημία κοντά στο 3%.
Ο Ιταλός του SSM συνεχίζει να υποστηρίζει ότι η λύση της bad bank αποτελεί μονόδρομο για την επιβίωση των ευρωπαϊκών τραπεζών, όμως η Γερμανίδα του SRB δεν κάνει πίσω. Εδώ να σημειωθεί ότι το Ενιαίο Συμβούλιο Εξυγίανσης είναι το αρμόδιο ευρωπαϊκό όργανο για την εύρυθμη εξυγίανση των προβληματικών τραπεζών με ένα βασικό στόχο: Όταν μία τράπεζα πρέπει να εξυγιανθεί, αυτό να γίνεται με τις λιγότερες δυνατές επιπτώσεις για τα δημόσια οικονομικά. Μέσα στο Δεκέμβριο η Κομισιόν θα καταθέσει τις δικές της προτάσεις και σε αυτές δεν θα περιλαμβάνεται η πανευρωπαϊκή bad bank.
