Το Διάταγμα για τα μνημεία της δημοκρατίας που εκδόθηκε από το Σοβιέτ των Λαϊκών Κομισάριων στις 12 Απριλίου 1918 έγραφε:
«Τα μνημεία που αναγέρθηκαν προς τιμή των τσάρων και των υπηρετών τους και δεν έχουν κανένα ενδιαφέρον από ιστορικής και καλλιτεχνικής πλευράς, θα πρέπει να αφαιρεθούν από τις πλατείες και τους δρόμους και εν μέρει να μεταφερθούν σε αποθήκες, εν μέρει να διατεθούν για τις ανάγκες της καθημερινότητας...»
Η μελέτη των στατιστικών δεδομένων των πρώτων χρόνων μετά την βίαιη κατάληψη της εξουσίας από του Μπολσεβίκους, προκαλεί ανατριχίλα ακόμη και στον πιο ψύχραιμο ερευνητή. Χιλιάδες δολοφονίες κληρικών και πιστών, δήμευση της εκκλησιαστικής περιουσία, βεβήλωση οστών αγίων, εκκλησιών και μοναστηριών, απαγόρευση των λιτανειών.
Οι πρώτες κατεδαφίσεις εκκλησιών, έγιναν με το πρόσχημα της διαπλάτυνσης των οδών, για επίλυση κυκλοφοριακών προβλημάτων. Τον Ιούνιο του 1928 μετά την σύσκεψη του τμήματος Αγκιτάτσιας και Προπαγάνδας της Κ.Ε. του Πανενωσιακού Κομμουνιστικού Κόμματος (Μπολσεβίκοι) άρχισε η συστηματική επίθεση κατά της θρησκευτικής πίστης των πολιτών. Κατά το πρώτο εξάμηνο του 1926 έκλεισαν περισσότεροι από 400 ναοί. Μόνο τον Αύγουστο εκείνης της χρονιάς έκλεισαν 103 εκκλησίες. Στα τέλη του 1929 πραγματοποιήθηκαν τα Αντι-Χριστούγεννα στο πάρκο «Γκόρκι» της Μόσχας, όπου συνέρρευσαν 100.000 άτομα.
Το 1929 δικαίως θεωρείται από τους ιστορικούς ως η χρονιά - κλειδί της αντιθρησκευτικής πολιτικής της σοβιετικής εξουσίας. Έγιναν δύο μεγάλες προπαγανδιστικές εκστρατείες: τα Αντί-Χριστούγεννα και το Αντί-Πάσχα με συνθήματα όπως «Για την άθεη Μόσχα, για το άθεο κολχόζνικο χωριό». Μέσα σε αυτό το κλίμα, η σοβιετική ηγεσία αποφασίζει την κατεδάφιση του εμβληματικού για την ρωσική ιστορία αλλά και αυτοσυνείδηση ναού του Χριστού Σωτήρα στην Μόσχα και την οικοδόμηση στην θέση του ενός μεγαλεπήβολου Μεγάρου των Σοβιέτ.
Η πρόταση αυτού του ανοσιουργήματος ανήκει στον Σ. Κίροφ, στο 1ο Συνέδριο των Σοβιετικών Αντιπροσώπων το 1921. Η απόφαση για την κατασκευή του Μεγάλου ελήφθη 10 χρόνια αργότερα, στις αρχές του 1931, όταν προκηρύχθηκε ο προκαταρκτικός διαγωνισμός. Στις 2 Ιουνίου 1931 σε σύσκεψη που πραγματοποιήθηκε στο γραφείο του Μόλοτοφ ελήφθη η οριστική απόφαση που σφράγισε την μοίρα του ναού και με προσωπική εντολή του Ι. Στάλιν το σχέδιο προχώρησε.
Στις 16 Ιουνίου, κατά την συνεδρίαση της επιτροπής για ζητήματα θρησκευμάτων του Προεδρίου της Πανενωσιακής Κεντρικής Εκτελεστικής Επιτροπής, αποφασίστηκε: «Λόγω της παραχώρησης του οικοπέδου, στο οποίο βρίσκεται ο ναός του Χριστού Σωτήρα, για την οικοδόμηση του Μεγάρου των Σοβιέτ, να καταστραφεί ο εν λόγω ναός. Να ανατεθεί στο προεδρείο της Εκτελεστικής Επιτροπής (δημοτικό συμβούλιο σ.τ.σ.) της Μόσχας το κλείσιμο του ναού και η παραχώρηση εν ευθέτω χρόνω στην κοινότητα των πιστών ενός ανάλογου χώρου».
Στις 18 Ιουλίου 1931 δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Ιζβέστια» η «Απόφαση προκήρυξης διαγωνισμού για τα αρχιτεκτονικά σχέδια του Μεγάρου των Σοβιέτ». Δύο χρόνια αργότερα, στις 10 Μαΐου 1933 επιλέχθηκε το σχέδιο του αρχιτέκτονα Μπ. Ιοφάν, σύμφωνα με το οποίο στην θέση του ναού, θα έχτισαν έναν κολοσσιαίο πύργο της «Βαβυλωνίας» στην κορυφή του οποίου θα υπήρχε ένα τεράστιο άγαλμα του Λένιν, συνολικού ύψους 415 μέτρων.
Από το 1931 είχε ξεκινήσει και η προπαγάνδα σχετικά με την καλλιτεχνική, ιστορική και αρχιτεκτονική αξία και σημασία του ναού, στην οποία πρωτοστάτησαν μέλη της Ακαδημίας Αρχιτεκτονικής με άρθρα, ομιλίες, διαλέξεις, συνέδρια.
Οι εργασίες για την κατεδάφιση του ναού ξεκίνησαν στις 18 Αυγούστου 1931, ένα μήνα μετά την δημοσίευση της προκήρυξης του διαγωνισμού. Το φθινόπωρο του 1931 οι εργασίες για την εξαφάνισή του ήταν σε πλήρη εξέλιξη αλλά με ιδιαίτερη βιασύνη.
Στις 5 Δεκεμβρίου 1931, στις 12 η ώρα το μεσημέρι, ο ναός - μνημείο της πολεμικής αρετής των Ρώσων, η σημαντικότερη εκκλησία της Ρωσίας ανατινάχθηκε. Η πρώτη έκρηξη ήταν αναποτελεσματική, χρειάστηκε και δεύτερη. Σε λίγες ώρες, ο ναός είχε εξαφανιστεί από προσώπου γης.
Το Μέγαρο των Σοβιέτ, σύμφωνα με το σχέδιο, έπρεπε να εγκαινιαστεί το 1933. Χρειάστηκαν όμως σχεδόν 18 μήνες για την μεταφορά των ερειπίων. Το 1939 είχαν ολοκληρωθεί οι θεμελιώσεις. Ωστόσο, το 1941 ο πόλεμος διέκοψε αρχικά και ματαίωσε οριστικά αυτό το βέβηλο σχέδιο. Το μετάλλευμα που είχε δεσμευτεί για το σκυρόδεμα και άλλες εργασίες, λόγω της κατοχής του Ντομπάς από τους Γερμανούς, τελικά διατέθηκε για την κατασκευή γεφυρών και σιδηροδρομικών γραμμών.
Μετά τον πόλεμο ο αρχιτέκτονας Ιοφάν συνέχισε την κατασκευή του για πολλά χρόνια και μόλις το 1960 όταν πλέον έγινε αντιληπτό πως το φαραωνικό αυτό σχέδιο δεν είχε την παραμικρή ελπίδα να ολοκληρωθεί, αποφασίστηκε η διακοπή των εργασιών. Εξάλλου, ήταν η εποχή οικοδόμησης των γνωστών «7 αδελφών» των γνωστών ουρανοξυστών της Μόσχας και οι πόροι έπρεπε να κατευθυνθούν εκεί.
Ο ναός του Χριστού Σωτήρα, παρέμεινε όμως ζωντανός στην μνήμη και στην σκέψη των απλών ανθρώπων. Μετά το 1991 ξαναχτίστηκε όπως ακριβώς ήταν. Από ιστορικής πλευράς, δεν θα ήταν άδικο, αν λέγαμε πως συμβολίζει τον ρωσικό Γολγοθά του 20ού αιώνα.
Το βίντεο της ανατίναξης:
