Η κυβέρνηση διαβάζει τα νούμερα της οικονομίας, όπως τη συμφέρουν εκείνη. Αγνοεί τη "σκοτεινή" πλευρά των αριθμών, όπως για παράδειγμα ότι η ανεργία μειώνεται επειδή γνωρίζουν έξαρση οι μισθοί των 300 ευρώ ή ότι έχουμε ανάπτυξη αλλά με επιβράδυνση. Δηλαδή κάνει... μισή ανάγνωση.
Τα λόγια ανήκουν στον Παναγιώτη Λιαργκόβα, καθηγητή στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου και πρώην επικεφαλής του Γραφείου Προυπολογισμού της Βουλής, που με αφορμή τη χωρίς τέλος παροχολογία των ημερών, παρά τις προειδοποιητικές βολές των αγορών, μιλά για το «επικίνδυνο παιχνίδι που παίζει η κυβέρνηση, δίχως να έχει αντιληφθεί τη χρησιμότητα της αξιοπιστίας στην οικονομική πολιτική».
Δεν αποκλείει καθόλου μια «άσχημη» αντίδραση των αγορών τη Δευτέρα, αν η ομιλία Τσίπρα έχει προεκλογικό στίγμα, ενώ για τις υποσχέσεις που μοιράζονται αφειδώς σχετικά με τις συντάξεις, απαντά ότι «αναθεωρήσεις των συμφωνηθέντων γίνονται, αλλά μέσα από συμφωνημένα κείμενα, όχι εκ των προτέρων και από τα μπαλκόνια».
Συνέντευξη στο Γιώργο Φιντικάκη
- Πως πιστεύετε ότι θα εκλάβει η οικονομία, ένα μπαράζ προεκλογικών εξαγγελιών, εφόσον έχουν τέτοιο στίγμα, η ομιλία του Πρωθυπουργού και όσα θα πει στη καθιερωμένη συνέντευξη Τύπου στη ΔΕΘ;
Δίχως να γνωρίζω το ακριβές περιεχόμενο, αυτό που γνωρίζω είναι η διάχυτη παροχολογία που εκφράζεται από πάρα πολλά κυβερνητικά στελέχη. Ζούμε μια αναβίωση του «δώστα όλα», καταστροφική για την οικονομία, με μια αίσθηση ότι δεν υπάρχει καμία αξιοπιστία στην οικονομική πολιτική.
Μόλις τον Ιούνιο, η ίδια η κυβέρνηση υπέγραψε το Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα, με συγκεκριμένα μέτρα, συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα, στόχους, αλλά και αντίμετρα για το 2019 και το 2020. Σε αυτό επομένως περιλαμβάνονται μέτρα υπέρ των ασθενέστερων.
Οι αγορές αυτά έχουν διαβάσει. Δεν έχουν διαβάσει πουθενά στο Μεσοπρόθεσμο για μέτρα και υποσχέσεις, πέραν των όσων έχουν συμφωνηθεί, είναι επομένως φυσιολογικό επακόλουθο να αναρωτιούνται κατά πόσο έχει αξιοπιστία η οικονομική πολιτική, και κατά πόσο θα πετύχει τους δεσμευτικούς στόχους η χώρα. Εκεί βρίσκεται το κλειδί.
Εξαιτίας της παροχολογίας, η εμπιστοσύνη μειώνεται και είτε τα κεφάλαια αποχωρούν από το χρηματιστήριο, είτε οι ξένοι κρατούν αποστάσεις από τα ελληνικά ομόλογα.
- Δηλαδή λέτε ότι ακόμη και αν η Κομισιόν δεχθεί να «ικανοποιήσει» με κάποιο τρόπο το ελληνικό αίτημα για αναβολή ή και πάγωμα της περικοπής των συντάξεων, οι αγορές θα το εκλάβουν αρνητικά;
Ακόμη κι αυτό να συμβεί, είναι πιθανό οι αγορές να μη πεισθούν. Δεν είναι παράλογο κάποια στιγμή μια κυβέρνηση να παρουσιάσει ένα εναλλακτικό σχέδιο, ικανό να πετύχει τους ίδιους στόχους. Αλλά για να συμβεί αυτό, πρέπει να έχει προηγηθεί μια αναθεώρηση του Μεσοπρόθεσμου Προγράμματος, και ειδικά για τις συντάξεις, θα πρέπει να αναθεωρηθεί ο νόμος Κατρούγκαλου.
Άρα, αναθεωρήσεις των συμφωνηθέντων γίνονται, αλλά μόνο συγκροτημένα, μέσα από συμφωνημένα κείμενα, που θα ανακοινώνονται, μετά τη συμφωνία, όχι πριν, και από τα «μπαλκόνια». Οι εκ των προτέρων εξαγγελίες, δίχως να υπάρχει κάτι το χειροπιαστό, αποτελούν απόδειξη ότι γίνονται περισσότερο για λόγους εντυπώσεων και λιγότερο για λόγους ουσίας.
Φοβάμαι επομένως ότι αν τα όσα πει ο κ. Τσίπρας το Σάββατο και τη Κυριακή έχουν έντονο προεκλογικό στίγμα παροχών, τότε η αντίδραση των αγορών τη Δευτέρα θα είναι άσχημη. Ασφαλώς οι αγορές και τα spreads δεν ψηφίζουν, γι'' αυτό και η κυβέρνηση τις αντιμετωπίζει με τόση επιπολαιότητα.
Αλλά αν συνεχιστεί αυτό το κλίμα παροχολογίας και εξαγγελιών, και οι αγορές δεν πειστούν, τότε η έκδοση ομολόγων θα δυσκολέψει περαιτέρω, φοβάμαι ότι θα καταστεί αδύνατη έως τις εκλογές, γεγονός που σημαίνει ότι κάποια στιγμή θα αναγκαστούμε να κάνουμε χρήση του περίφημου «μαξιλαριού».
Αν το κάνουμε, τότε το κλίμα στις αγορές θα επιδεινωθεί περαιτέρω γιατί θα θεωρήσουν ότι βρισκόμαστε σε αδυναμία, επομένως ούτε θα έρθουν οι πολυπόθητοι επενδυτές, ούτε θα επιστρέψουν οι αποταμιεύσεις στις τράπεζες. Οι ρυθμοί ανάπτυξης θα επιδεινωθούν και δεν θα πετύχουμε τους στόχους.
Είναι επικίνδυνο το παιχνίδι αυτό που παίζει η κυβέρνηση, γιατί μπορεί να οδηγήσει στα χειρότερα.
- Η κυβέρνηση όμως δεν έχει αντιληφθεί αυτό τον κίνδυνο που περιγράφετε;
Η κυβέρνηση δεν φαίνεται να έχει αντιληφθεί τη χρησιμότητα της αξιοπιστίας στην οικονομική πολιτική. Υποβαθμίζει το ρόλο της αξιοπιστίας στην ιεράρχησή της.
-Κυβερνητικά στελέχη πάντως παρουσιάζουν μια εικόνα οικονομίας, με δυναμική, που βαδίζει σε θετικό δρόμο, μιλούν για ανάκαμψη και για μεταρρυθμίσεις που αρχίζουν να αποδίδουν...
Τα τελευταία πάντως στοιχεία για την πορεία του ΑΕΠ στο β'' τρίμηνο του 2018, δείχνουν επιβράδυνση του ρυθμού ανάπτυξης, τα στοιχεία για το οικονομικό κλίμα του ΙΟΒΕ εκπέμπουν προβληματισμό, ενώ η ανεργία μειώνεται, αλλά επειδή γνωρίζει έξαρση η μερική απασχόληση και οι μισθοί των 300 ευρώ.
Αυτό που λέω λοιπόν, είναι ότι οι όποιες επιτυχίες της οικονομίας στα χρόνια της κρίσης, όπως η μείωση των δημοσιονομικών ελλειμμάτων, πολύ εύκολα αντιστρέφονται.
- Θα λέγατε ότι η κυβέρνηση διαστρεβλώνει την πραγματικότητα συνειδητά;
Θα έλεγα ότι η κυβέρνηση διαβάζει τα νούμερα, όπως την συμφέρουν εκείνη. Αγνοεί τη σκοτεινή πλευρά των αριθμών. Κάνει δηλαδή μισή ανάγνωση στα νούμερα...
*Ο Παναγιώτης Λιαργκόβας είναι καθηγητής στην έδρα Jean Monnet στο Πανεπιστήµιο Πελοποννήσου και πρώην επικεφαλής του Γραφείου Προϋπολογισμού στη Βουλή
