Η μελέτη των αρχείων της Κομμουνιστικής Διεθνούς, είναι ένας τομέας ελάχιστα φωτισμένος από την ελληνική ιστοριογραφία, με ελάχιστες εξαιρέσεις (Φαράκος, Μαραντζίδης).
Οι ελληνικές «ιστορικές σχολές», ιδιαίτερα των πανεπιστημίων, δεν έχουν δώσει μέχρι στιγμής την δέουσα προσοχή σε αυτό το ζήτημα, ίσως γιατί λόγω των εμμονών τους σε μία συγκεκριμένη ιστορική προσέγγιση, βλέπουν ή και θεωρούν επεμβάσεις στα εσωτερικά της χώρας, μόνο από την πλευρά των δυτικών της συμμάχων.
Τα αρχεία της Κομμουνιστικής Διεθνούς, όμως, αποτελούν πολύτιμη πηγή για να κατανοήσουμε το πλαίσιο δράσης του ΚΚΕ τόσο κατά τον Μεσοπόλεμο, όσο και κατά την διάρκεια του Β’ Παγκόσμιου πολέμου και της τριπλής κατοχής της Ελλάδας.
Μέσα από το αρχειακό αυτό υλικό, μπορούμε, επίσης, να ιχνηλατήσουμε και την απλοϊκή, μα σίγουρα απαράδεκτα εγκληματική διαδρομή, διαμόρφωσης της πολιτικής συνείδησης πολλών ηγετικών στελεχών εκείνης της εποχής, να κατανοήσουμε τις πολιτικές και ψυχολογικές εξαρτήσεις τους από το «Κέντρο» (Κομμουνιστική Διεθνή - Ε.Σ.Σ.Δ.) και να ρίξουμε λίγο περισσότερο φως στις μοιραίες αποφάσεις που έλαβαν κατά καιρούς.
Στο σημερινό έγγραφο, με ημερομηνία 10 Ιανουαρίου 1941, βλέπουμε το «Κέντρο» να κάνει συγκεκριμένες παρατηρήσεις στην ακολουθούμενη από το ΚΚΕ πολιτική τους πρώτους μήνες του ελληνο-ιταλικού πολέμου και τις «διορθωτικές» κινήσεις που πρέπει να κάνει, προκειμένου να εναρμονιστεί με την τότε σοβιετική πολιτική.
Εννοείται πως λίγους μήνες αργότερα, μετά την επίθεση της ναζιστικής Γερμανίας κατά της Ε.Σ.Σ.Δ. η πολιτική αυτή άλλαξε και προσαρμόστηκε στις νέες ανάγκες της σοβιετικής ηγεσίας.
* * *
Πρακτικό Β Νο 683, $1449
Από 10/1/1941
Ορισμένες συστάσεις προς το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας, αναφορικά με τις θέσεις του για τον Ιταλο-ελληνικό πόλεμο
Λαμβάνοντας υπ’ όψιν την στρατιωτική επίθεση του ιταλικού ιμπεριαλισμού κατά της Ελλάδας, η οποία επιδιώκει την κατάκτηση ελληνικού εδάφους, την υποταγή του ελληνικού λαού στην ιταλική κυριαρχία και την εμπλοκή της Ελλάδας στον ιμπεριαλιστικό πόλεμο στην πλευρά του γερμανο-ιταλικού στρατιωτικού μπλοκ, απειλήθηκε σοβαρά η εθνική ανεξαρτησία του ελληνικού λαού, και το Κομμουνιστικό Κόμμα κράτησε μία απολύτως σωστή θέση, παίρνοντας το μέρος του αμυντικού αγώνα απέναντι στον ιμπεριαλιστή κατακτητή.
Ωστόσο, είναι λανθασμένο και επιζήμιο να αποκαλείται ο σημερινός πόλεμος εκ μέρους της Ελλάδας ως εθνικό-απελευθερωτικός πόλεμος της κυβέρνησης του Μεταξά κατά του φασισμού του Μουσολίνι, όπως έγινε στην επιστολή του σύντροφου Ζαχαριάδη προς τον αναπληρωτή υπουργό Κοινωνικής Ασφάλειας, αντίγραφο της οποίας δημοσιεύτηκε στο κυβερνητικό όργανο. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, ο ελληνικός λαός θα οδηγηθεί σε σύγχυση αναφορικά με την αλληλουχία ανάμεσα στον συγκεκριμένο πόλεμο και τον ιμπεριαλιστικό, εφόσον δεν μπορούμε να τον εξετάζουμε ως απομονωμένο πόλεμο. Αυτό οδηγεί τον ελληνικό λαό να υποστηρίξει στον συγκεκριμένο πόλεμο την κυβέρνηση Μεταξά, αντί να παλέψει εναντίον του, λόγω της εγκληματικής, εξωτερικής του πολιτικής. Αυτό, επίσης, θα αποσπάσει την προσοχή του ελληνικού λαού από την βαριά ευθύνη, την οποία έχει η κυβέρνηση Μεταξά και μεγάλο μέρος της ελληνικής μπουρζουαζίας για με την πολιτική τους υπέρ του εγγλέζικου ιμπεριαλισμού ενέπλεξαν τον ελληνικό λαό στον πόλεμο.
Σε αυτές τις συνθήκες, βασικός στόχος των Ελλήνων κομμουνιστών είναι να εξηγήσουν ουσιαστικά στις ελληνικές εργαζόμενες μάζες και στρατιώτες την ευθύνη και το φταίξιμο της ελληνικής μπουρζουαζίας και της κυβέρνησης Μεταξά για τον ιταλο-ελληνικό πόλεμο. Η συμμαχία με τον εγγλέζικο ιμπεριαλισμό ουσιαστικά, ακύρωσε την ελληνική ουδετερότητα της Ελλάδας στον σημερινό ιμπεριαλιστικό πόλεμο και έκανε την ελληνική επικράτεια προγεφύρωμα για την διεξαγωγή πολέμου κατά του γερμανο-ιταλικού μπλοκ. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, η Ελλάδα γίνεται άμεσα θέρετρο του πολέμου, ο οποίος, αν διαρκέσει πολύ, μπορεί να καταστρέψει την χώρα.
Αμυνόμενη με ίδια μέσα, ο ελληνικός λαός πρέπει την ίδια στιγμή να παλέψει αποφασιστικά κατά της πολιτικής του Μεταξά, ο οποίος έθεσε τις δυνάμεις και το αίμα του στην υπηρεσία των ιμπεριαλιστικών στόχων. Ο ελληνικός λαός παλεύει και χύνει το αίμα του για τον εαυτό του, την ελευθερία και την ανεξαρτησία του και όχι για τον εγγλέζικο ιμπεριαλισμό και το όργανό του, την μεγάλη ελληνική μπουρζουαζία και την κυβέρνηση του Μεταξά.
Ο πόλεμος ανάμεσα στην Ιταλία και την Ελλάδα στο αλβανικό έδαφος δεν πρέπει να διεξαχθεί από την ελληνική πλευρά κατά τρόπο τέτοιο, ώστε ο αλβανικός λαός να βρεθεί υπό την ελληνική κυριαρχία. Ο ελληνικός λαός, υπερασπιζόμενος την ανεξαρτησία του, θα λάβει τεράστια βοήθεια, αν ενωθεί αδελφικά με τον αλβανικό λαό στον αγώνα κατά οποιασδήποτε ξένης κυριαρχίας.
Η εξωτερική πολιτική της κυβέρνησης Μεταξά, η οποία είναι προς όφελος του εγγλέζικου ιμπεριαλισμού, έθεσε σε κίνδυνο την ανεξαρτησία του ελληνικού λαού, ενώ με την αντιδραστική εσωτερικής της πολιτική, προκάλεσε πολλά δεινά στον ελληνικό λαό και του στέρησε όλα τα δικαιώματα και τις ελευθερίες. Συνεπώς, θα πρέπει να διεξαχθεί έντονος αγώνας εναντίον αυτής της κυβέρνησης και της αντιδραστικής εξωτερικής και εσωτερικής της πολιτικής. Σε αυτές τις συνθήκες οι Έλληνες κομμουνιστές δεν προβάλουν, ωστόσο, το σύνθημα της ανατροπής της κυβέρνησης Μεταξά και της δημιουργίας λαϊκής κυβέρνησης, στο βαθμό που για την υλοποίηση αυτού του συνθήματος δεν υπάρχουν οι προϋποθέσεις με την μορφή μαζικού κινήματος εναντίον της κυβέρνησης Μεταξά και της ελληνικής μπουρζουαζίας. Οι κομμουνιστές, επίσης, δεν αντιτίθενται στις αμυντικές επιχειρήσεις της κυβέρνησης, οι οποίες δεν είναι σε αντίθεση με τα συμφέροντα του ελληνικού λαού και δεν προβάλουν συνθήματα κατά της συμμετοχής των υπόχρεων στρατεύσεως στον πόλεμο. Παρ’ όλα αυτά, θα πρέπει να εξηγηθεί στον ελληνικό λαό πως το σημερινό καθεστώς είναι ενάντια στα στοιχειώδη ζωτικά του συμφέροντα και πως η προστασία της ανεξαρτησίας είναι δυνατή μόνο ως αποτέλεσμα της εγκαθίδρυσης ενός καθεστώτος το οποίο θα έχει την υποστήριξη των λαϊκών μαζών της Ελλάδας και θα υπηρετεί τα συμφέροντά τους.
Οι κομμουνιστές είναι οπαδοί της μέγιστης ενίσχυσης της αμυντικής ικανότητας του ελληνικού λαού μέσω της ενίσχυσης της εσωτερικής του ελευθερίας, της αποκατάστασης των αστικών δημοκρατικών δικαιωμάτων και ελευθεριών του εργαζόμενου λαού, της λήξης της τρομοκρατίας και της απελευθέρωσης όλων των πολιτικών κρατουμένων, καθώς και άλλων μέτρων που θα υπηρετούν τα συμφέροντα του ελληνικού λαού. Οι κομμουνιστές επιδιώκουν την συσπείρωση όλων των προοδευτικών δυνάμεων της χώρας, ώστε να φέρουν στον ελληνικό λαό την ειρήνη και την ελευθερία, και να διασφαλίσουν την εθνική του ανεξαρτησία.
Οι κομμουνιστές είναι εναντίον οποιασδήποτε μεταφοράς των βαρών του πολέμου στις εργαζόμενες μάζες και στην υπεράσπιση των οικονομικών συνθηκών ύπαρξης της εργατικής τάξης, της αγροτιάς, των βιοτεχνών και της εργαζόμενης διανόησης.
Ως Μοναδική διέξοδο από την δύσκολη κατάσταση, στην οποία έθεσε τον ελληνικό λαό η εξωτερική πολιτική της κυβέρνησης Μεταξά, οι κομμουνιστές θεωρούν πως είναι η πλήρης απομάκρυνση από αυτή την πολιτική, ώστε ο ελληνικός λαός να συντρέξει στην πολιτική της ουδετερότητας και της ειρήνης, που ακολουθεί η Σοβιετική Ένωση και στην καθιέρωση των πιο στενών φιλικών σχέσεων μεταξύ της Ελλάδας και της Σοβιετικής Ένωσης
10 Ιανουαρίου 1941
Υπέρ:
Υπογραφές
Ντιμιτρόφ
Γκότβαλντ
Μανουίλσκι
Ερκόλι
Φλορίν
Πικ
Μαρτί
Ιμπαρούρι
Ρωσικό Κέντρο Διαφύλαξης και Μελέτης Εγγράφων Νεότερης Ιστορίας
Κιβώτιο 495, κατάλογος 18, Φάκελος 1326, φύλλα 28-29
Πρωτότυπο, δαχτυλόγραφο, γερμανική γλώσσα.
Στο έγγραφο, η λέξη «Πρακτικό» είναι γραμμένη από τον Ντιμιτρόφ χειρόγραφα στα Ρωσικά.
