Η Τουρκία θεωρεί πως έχει στα χέρια της ένα «πυρηνικό όπλο» που λέγεται μεταναστευτικό και το χρησιμοποιεί ως «απειλή» προς την Ευρώπη αλλά και προς την Ελλάδα στο πλαίσιο του κλίματος έντασης που δημιουργεί για να επιβάλει τις θέσεις της. Αυτό επισημαίνει στο liberal.gr o Κωνσταντίνος Φίλης προσθέτοντας πως η Άγκυρα μπορεί να ελέγξει τις προσφυγικές ροές και ως εκ τούτου οι εξελίξεις δείχνουν πως υπάρχει «πολιτική σκοπιμότητα».
Ο Εκτελεστικός Διευθυντής του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων κάνει λόγο για πολιτική σκοπιμότητα από την πλευρά της Τουρκία σημειώνοντας πως είναι πολυπαραγοντική και συνδέεται τόσο με τις απαιτήσεις έναντι των Βρυξελλών για το ζήτημα της Βίζας και το θέμα της οικονομικής ενίσχυσης όσο και με την κατάσταση στο εσωτερικό της χώρας όπου το τελευταίο διάστημα παρατηρούνται αντιδράσεις κατά των Σύρων προσφύγων που λαμβάνουν διαστάσεις.
Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο Ερντογάν επιδιώκει την εκμετάλλευση της κατάστασης γνωρίζοντας πως αν ανοίξει η κάνουλα των ροών θα υπάρξουν προβλήματα στην Ευρώπη που ήδη βρίσκεται ενώπιον καταστάσεων πολιτικών που αδυνατεί να χειριστεί.
«Είναι σαφές οτι η Τουρκία θεωρεί πως έχει ένα πυρηνικό όπλο στα χέρια της» υπογραμμίζει, τονίζοντας πως αρκεί να δει κανείς το αντίκτυπο που ήδη έχει στην Ευρώπη το προσφυγικό. «Αρκεί να δούμε» αναφέρει «τι έχει συμβεί στη Γερμανία με την άνοδο του AFD, στην Ουγγαρία με τον Όρμπαν και τη δημοφιλία του, στην Ιταλία με τον Σαλβίνι και τα ποσοστά αλλά και στην Αυστρία ακόμη με τον Τουσκ».
Τέλος σημειώνει πως και για την Ελλάδα αποτελεί μέσο πίεσης που προστίθεται σε όλα όσα κάνει ο Ερντογάν στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο, αλλά και ένα είδος «τεστ» της νέας κυβέρνησης, αφού αρέσκεται να επιχειρεί να διαπιστώσει με ανάλογες μεθόδους τις αντιδράσεις όταν αναλαμβάνει τη διακυβέρνηση της χώρας μας ένα νέος πρωθυπουργός.
Συνέντευξη στον Τάσο Ευαγγελίου
- Η κυβέρνηση εμφανίζεται ανήσυχη για την αύξηση των μεταναστευτικών ροών. Μάλιστα συγκλήθηκε και ΚΥΣΕΑ για το θέμα αυτό σήμερα. Θεωρείται πως υπάρχει νέα προσπάθεια εκμετάλλευσης της υπόθεσης των προσφύγων από την Τουρκία;
- Είναι σαφές πως υπάρχει πολιτική σκοπιμότητα από πλευράς Τουρκίας. Και είναι δεδομένο ότι η Άγκυρα χρησιμοποιεί τις προσφυγικές ροές, που κάλλιστα μπορεί να ελέγξει, όπως απέδειξε άλλωστε το χρονικό διάστημα από τον Μάρτιο του 2016 μέχρι προ ολίγο μηνών. Κοιτάξτε η Τουρκία είναι ένα κράτος δομημένο. Παρερμηνείες και παρεκτροπές δύσκολα γίνονται ανεκτές. Στο πλαίσιο αυτό είναι δύσκολο έως αδύνατο να υπάρξει τέτοια ροή προσφύγων προς τα ελληνικά νησιά. Είναι δύσκολο να φύγουν από τα παράλιά της τόσες βάρκες με πρόσφυγες ταυτόχρονα και να βρεθούν σε οποιοδήποτε ελληνικό νησί, όπως στην προχθεσινή περίπτωση της Λέσβου, χωρίς να τις αναστείλει η τουρκική πλευρά.
- Ποια είναι η πολιτική σκοπιμότητα;
- Ναι, πολιτική σκοπιμότητα και μάλιστα πολυπαραγοντική η οποία σχετίζεται με τα εξής:
Πρώτον η Τουρκία αυτή τη στιγμή αντιμετωπίζει σοβαρό πρόβλημα με το γεγονός πως οι Σύροι, κατά κύριο λόγο, πρόσφυγες , δεν είναι ευπρόσδεκτοι πλέον στη χώρα. Έχουμε το τελευταίο διάστημα πολλαπλασιασμό των επιθέσεων κατά Σύρων προσφύγων γεγονός που δείχνει πως υπάρχει μια κόπωση από πλευράς τουρκικής κοινωνίας. Μιλάμε άλλωστε για έναν αριθμό προσφύγων που φτάνει τα 4.000.000. Η κόπωση της κοινωνίας είναι πλήγμα για τον Ερντογάν πολλώ δε μάλλον που αυτή η εναντίωση στους πρόσφυγες συνδέεται και με την οικονομική κρίση και κυρίως με γεγονός πως αρκετοί Τούρκοι θεωρούν πως οι Σύροι ζουν σε βάρος τους.
Δεύτερον η Τουρκία έχει απαιτήσεις από την ΕΕ σε σχέση με την κοινή δήλωση του Μαρτίου του 2016 και θεωρεί ότι οι Βρυξέλλες έχουν αθετήσει τα συμφωνηθέντα τόσο ως προς το θέμα της Βίζας όσο και ως προς την οικονομική ενίσχυση της Τουρκίας.
Με την αύξηση των ροών κάνει υπόμνηση προς τις Βρυξέλλες ότι έχουν αθετηθεί οι συμφωνίες και πρέπει να επαναπροσδιορίσουν τη θέση τους και ταυτόχρονα δείχνει στο εσωτερικό ότι είναι διατεθειμένος να «αποσυμφορήσει» τη χώρα από πρόσφυγες και μετανάστες.
Να σημειώσουμε στο σημείο αυτό ότι η Τουρκία έχει πάγια στόχευση τη δημιουργία μιας ζώνης ασφαλείας μέσα στη Συρία, η οποία υποτίθεται πως θα είναι ανθρωπιστικού χαρακτήρα και η οποία υποτίθεται πως θα δώσει στην Τουρκία την ευκαιρία να επιστρέψει Σύρους πρόσφυγες στη χώρα τους μόνο που αυτό συνδέεται με την πρόθεσή της να αναχαιτίσει τη δυναμική των Κούρδων της Συρίας. Στέλνοντας πρόσφυγες από την επικράτεια της σε κουρδικές περιοχές για να τις αλλοιώσει δημογραφικά.
- Ο Ταγίπ Ερντογάν μίλησε για ένα νέο προσφυγικό ρεύμα από τη Συρία προς τη χώρα του.
- Αυτά που γίνονται στο Ιντλίμπ είναι μια επιπρόσθετη διάσταση. Το Ιντλίμπ είναι μια επαρχία της Συρίας, στην οποία τις τελευταίες εβδομάδες μαίνονται μάχες μεταξύ ασαντικών δυνάμεων και αντικαθεστωτικών, η Τουρκία έχει συμφωνία με τη Ρωσία για μια ζώνη αποκλιμάκωσης αλλά δεν την τηρεί ως προς το σκέλος της εξουδετέρωσης των εξτρεμιστριών που δρουν στην περιοχή. Το αποτέλεσμα είναι οι ασαντικές δυνάμεις να επιτίθενται στο Ιντλίμπ και να υπάρχει κίνδυνος για νέα προσφυγικά ρεύματα προς τουρκιά. Μπορεί να φτάσουν μέχρι και τα τρία εκατομμύρια.
- Οπότε το θέμα έχει να κάνει με το προσφυγικό και τη Συρία;
Κοιτάξτε, μπορεί να είναι αρκετά περίπλοκο. Η ελληνική κυβέρνηση πρέπει να ελέγχει την εθνικότητα αυτών που φτάνουν στα ελληνικά νησιά. Αν είναι όλοι Σύροι υπάρχει αυτή η εξήγηση. Αν είναι και άλλης εθνικότητας, διότι μη ξεχνάμε πως υπάρχουν και μετανάστες στην Τουρκία κυρίως Αφγανοί, αυτό σημαίνει πως η Τουρκία έχοντας συγκεντρώσει εκατομμύρια μετανάστες που δεν είναι μόνο Σύροι ενδεχομένως να παίζει ένα πιο περίπλοκο παιχνίδι. Στο πλαίσιο αυτό δεν πρέπει να εστιάζουμε την προσοχή μας στο προσφυγικό, ως προσφυγικό εξ αιτίας της κατάστασης που επικρατεί στη Συρία.
- Σε ο,τι αφορά την Ελλάδα;
- Υπάρχει η διάσταση που αφορά στο γεγονός πως στην Ελλάδα έχουμε μια νέα κυβέρνηση. Η Τουρκία πάντα δοκιμάζει τις ελληνικές κυβερνήσεις. Δεν αποκλείεται όλο αυτό να εντάσσεται σε μια απόπειρα της Τουρκίας να πιέσει την Ελλάδα, δεδομένου ότι ο βαλκανικός διάδρομος είναι σφραγισμένος και να δοκιμάσει τις αντοχές της κυβέρνησης και να τεστάρει την αποτελεσματικότητα της νέας κυβέρνησης σε ένα θέμα που η προηγούμενη κυβέρνηση δεν το χειρίσθηκε αποτελεσματικά. Θεωρώ όμως ότι αυτό δεν είναι η κυριότερη διάσταση αλλά αποτελεί μια παράμετρό του.
Παράλληλα το προσφυγικό είναι ένα ακόμη εργαλείο πίεσης που έρχεται να προστεθεί στα όσα γίνονται σε Ανατολική Μεσόγειο και Αιγαίο. Είναι προσπάθεια υπόμνησης προς την ελληνική πλευρά ότι όσο δεν συμβιβάζεται με τον τρόπο που η Τουρκία θέλει. Όσο δημιουργεί σχήματα περιφερειακά και τα ενισχύει με τη συμμετοχή της Γαλλίας, των ΗΠΑ, του Ισραήλ, της Αιγύπτου και το κυπριακό, όλα τα ενδεχόμενα είναι ανοιχτά.
- Το προσφυγικό είναι ένα είδος όπλου που έχει στα χέρια του ο Ερντογάν αυτή τη στιγμή;
Είναι σαφές πως η Τουρκία θεωρεί πως έχει ένα πυρηνικό όπλο στα χέρια της. Από τη στιγμή που η προσφυγική κρίση που ήταν αριθμητική το 2015 και από το 2016 και μετά έγινε πολιτική, η Τουρκία βλέπει τον αντίκτυπο στην Ευρώπη και απειλεί εμμέσως. Τι εννοώ; Αρκεί να δούμε τι έχει συμβεί στη Γερμανία με το AFD, τι συμβαίνει στην Ουγγαρία με τον Όρμπαν, που είναι λαοφιλής γιατί έκλεισε την πόρτα στους πρόσφυγες και τους μετανάστες, τι συμβαίνει με τον Σαλβίνι στην Ιταλία που τα ποσοστά της Λέγκας είναι υψηλά λόγω της αντιμετώπισης του ζητήματος των προσφύγων και των μεταναστών με την μέθοδο της απώθησης και τι συμβαίνει στην Αυστρία με τον Κούρτς.
Υπάρχει ένα πανευρωπαϊκό φαινόμενο που δεν είναι ευνοϊκό προς την φιλοξενία προσφύγων πολλώ δε μάλλον μεταναστών. Και η Τουρκία θέλει να εκμεταλλευτεί αυτή την κατάσταση όσο μπορεί. Και το κάνει.
Άλλωστε ακόμη και οι χώρες που δεν έχουν πρόβλημα στην Ευρώπη διότι έχει κλείσει ο Βαλκανικός διάδρομος αν ανοίξει εκ νέου η κάνουλα με τους εκατομμύρια πρόσφυγες, θα αποκτήσουν
*Ο Κωνσταντίνος Φίλης είναι Εκτελεστικός Διεθυντής του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων.
Φωτογραφία: Intimenews
