Είναι πλέον τετριμμένο το επιχείρημα πως «αυτούς τους γείτονες έχουμε, με αυτούς πρέπει να συνυπάρξουμε». Σύμφωνοι.
Το κομβικό ερώτημα είναι, με τι όρους θα συνυπάρξουμε; Πώς ορίζεται η καλή γειτονία; Μέχρι ποιου σημείου θα υποχωρήσουμε για να επιτευχθεί ο συμβιβασμός;
Οι απαντήσεις στα παραπάνω ερωτήματα καθορίζουν και τις πολιτικές που θα πρέπει να ακολουθήσουμε. Πώς όμως απαντάμε σε αυτά τα ερωτήματα; Ποια είναι τα γνωστικά μας εργαλεία με τα οποία αναλύουμε την στρατηγική της Τουρκίας;
Θα ξεκινήσω από το τέλος. Από το συμπέρασμα.
Με την Τουρκία δεν θα ηρεμήσουμε ποτέ. Ποτέ οι ελληνοτουρκικές σχέσεις δεν θα γίνουν π.χ. σαν τις βελγο—ολλανδικές, γιατί ουδέποτε υπήρξαν. Όσα προβλήματα και να επιλύονται, η τουρκική πλευρά θα θέτει κι άλλα.
Αυτή η διαπίστωση δεν είναι προϊόν αντιτουρκικής προκατάληψης. Βγαίνει αβίαστα από την μελέτη της Ιστορίας των τελευταίων ογδόντα χρόνων. Μακάρι να ήταν αλλιώς τα πράγματα και για τους δύο λαούς.
Αν συγκρίνουμε την ατζέντα των τουρκικών διεκδικήσεων του 1975 με την σημερινή ατζέντα, θα διαπιστώσουμε πόσο αυτή έχει διευρυνθεί, χωρίς να έχουν αλλάξει τα δεδομένα. Τι συνέβη;
Είναι γεγονός πως οι τουρκικές ελίτ ουδέποτε αποδέχθηκαν την διάλυση της οθωμανικής αυτοκρατορίας. Δειλά –δειλά στην αρχή, απροκάλυπτα τον τελευταίο καιρό αυτό δηλώνουν. Η βούληση για ακύρωση της συνθήκης της Λωζάνης και η συνεχής ανακίνηση του καθεστώτος της Δυτικής Θράκης δεν είναι αποσπασματικές πολιτικές. Είναι τακτικοί στόχοι που είναι ενταγμένοι στην στρατηγική του νέο—οθωμανισμού.
Ας αναλογιστεί ο αναγνώστης τι θα γινόταν σήμερα αν το Ηνωμένο Βασίλειο επεδίωκε την ανασύσταση της Βρετανικής Αυτοκρατορίας. Αν οι κινήσεις της πολιτικής, διπλωματικής, στρατιωτικής και πνευματικής ελίτ στόχευαν στον έλεγχο π.χ. της Ινδίας.
Όσο ακραίο και αν φαίνεται αυτό, άλλο τόσο ακραία είναι η αμφισβήτηση από την Τουρκία της ελληνικής κυριαρχίας στα Δωδεκάνησα ή σε εκατοντάδες μικρότερα νησιά. Είναι απλώς θέμα μεγέθους.
Δηλαδή τι υποστηρίζεις; Να μην συζητήσουμε με τους Τούρκους; Θα ρωτήσει ο αναγνώστης.
Ας συζητήσουμε για να δούμε τι θέλουν, αν και αυτό είναι γνωστό μετά από τόσους γύρους άκαρπων συνομιλιών. Ας το προσπαθήσουμε ακόμα μια φορά.
Μόνον που σήμερα η ατζέντα που θέτει η Τουρκία είναι ακόμα πιο διευρυμένη. Αμφισβητεί ευθέως ελληνική κυριαρχία και το δικαίωμα την εθνική άμυνα, έτσι ώστε αν επιλυθεί ένα πρόβλημα, να εμφανισθούν από την πλευρά των γειτόνων μας καινούργια.
Με βάση την επεκτατική πολιτική της Τουρκίας, καλή γειτονία σημαίνει πλήρης αποδοχή των θέσεων της. Καλή γειτονία σημαίνει η Ελλάδα να καταστεί κράτος περιορισμένης κυριαρχίας.
Παρ΄όλα αυτά τα προφανή, καλόν είναι και για την διεθνή εικόνα της πατρίδας μας να προχωρήσουμε στις διερευνητικές επαφές, αλλά επίσης καλόν είναι να γνωρίζουμε και τα όρια τους. Δεν μπορούμε να σχεδιάσουμε τακτικές κινήσεις με βάση την στρατηγική της Χάγης γιατί μεταξύ των δύο κρατών υπάρχει χαώδης διαφορά στο περιεχόμενο του συνυποσχετικού, που καθιστά ουτοπική αυτήν την στρατηγική.
Εκτός εάν σαρωθούν οι κόκκινες γραμμές μας, κάτι που δεν το πιστεύω. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης και ευφυής είναι και μπορεί να αναλύσει τους συσχετισμούς των δυνάμεων, βλέποντας την μεγάλη εικόνα.
Και το κυριότερο, έχει ανεπτυγμένο, όπως απέδειξε, το ένστικτο της πολιτικής αυτοσυντήρησης.
