Του Γιάννη Παντελάκη
«Μπορείτε να λέτε ο,τι νομίζετε αλλά εμένα η μητέρα μου χάρηκε ιδιαίτερα πέρυσι τον Δεκέμβρη όταν πήρε αναπάντεχα 500 ευρώ, πλήρωσε τους λογαριασμούς της και έδωσε και χαρτζιλίκι στα εγγόνια της». Αναρτήσεις σαν κι αυτήν, συναντά κάποιος πολλές στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης τις τελευταίες ώρες λίγο μετά τις εξαγγελίες Τσίπρα για το περίφημο κοινωνικό μέρισμα. Και δεν προέρχονται μόνο από εναπομείναντες ψηφοφόρους του ΣΥΡΙΖΑ, αυτό είναι σίγουρο.
Η νεότερη πολιτική ιστορία και η πολιτική κουλτούρα που κυριαρχεί σε μεγάλες αριθμητικά ομάδες της κοινωνίας, διδάσκουν κάτι πολύ απλό: κανένας πολιτικός δεν έχασε από μικρές ή μεγάλες υποσχέσεις και εξαγγελίες. Ιδιαίτερα όταν οι αυτές υλοποιήθηκαν με άμεσο τρόπο και αφορούσαν σε μεγάλες αριθμητικά ομάδες. Κάποιοι πολίτες, δεν στέκουν αδιάφοροι απέναντι σ αυτό, ακόμα και όταν γνωρίζουν ότι πρόκειται για μια καθαρά ψηφοθηρική επιλογή και το διακύβευμα αποτελεί ενός είδους φιλοδώρημα με χαρακτηριστικά ελεημοσύνης. Είναι όλοι αυτοί οι πολίτες ικανοί ν'' αλλάξουν τις καμπύλες των δημοσκοπήσεων;
Το ερώτημα, έχει περισσότερες από μια απαντήσεις. Πέρυσι, η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ μοίρασε 617 εκατ. ευρώ σε 1,6 εκατ. μικροσυνταξιούχους, ενώ ανέστειλε τον ΦΠΑ στα νησιά του Βορείου Αιγαίου λόγω προσφυγικού. Δόθηκαν ποσά από 300 έως 830 ευρώ αναλογικά, στο 60,32% από το σύνολο των συνταξιούχων της χώρας. Μια εταιρεία δημοσκοπήσεων-η MRB- είχε μετρήσει την επιρροή των κομμάτων πριν ανακοινωθεί το μέρισμα. Η διαφορά Ν.Δ. με ΣΥΡΙΖΑ ήταν 12,9 % . Μέτρησε τις διαθέσεις της κοινής γνώμης και αμέσως μετά την ανακοίνωση μοιράσματος του πλεονάσματος, η διαφορά μειώθηκε στο 11,4%. Συμπληρωματικά, η πλειονότητα των ερωτώμενων (56,2%) αξιολόγησε θετικά την εξαγγελία.
Το πρώτο συμπέρασμα είναι πως μια εξαγγελία αυτού του είδους, μπορεί να μειώσει σε ελάχιστο χρόνο την διαφορά των δυο κομμάτων κατά 1,5 μονάδα. Καθόλου μικρό ποσοστό, το οποίο για να έχουμε την μεγάλη εικόνα, θα μπορούσε να προστεθεί σε μια σειρά από άλλες ψηφοθηρικού τύπου ενέργειες που μπορεί να κάνει μια κυβέρνηση. Αν πράγματι όπως όλα δείχνουν ο Τσίπρας έχει στο μυαλό του εκλογές στα τέλη του πρώτου εξαμήνου του 2018, έχει την δυνατότητα να προσθέσει πολλές τέτοιες πρωτοβουλίες. Να «πουλήσει» ως πραγματικότητα την έξοδο από τα μνημόνια τον επόμενο Αύγουστο, να κάνει το ίδιο με την μείωση της ανεργίας παρότι αυτή είναι αποτέλεσμα θηριώδους αύξησης της μερικής απασχόλησης των 300-400 ευρώ κ.ο.κ.
Η προαναφερόμενη 1,5 μονάδα μας δείχνει πως κάποιοι-ενδεχομένως όχι πολλοί αλλά σίγουρα αρκετοί - δεν επηρεάζονται από το γεγονός ότι το μέρισμα δίνεται ενώ έχει προηγηθεί μεγάλη απώλεια των εισοδημάτων ή ότι μια κυβέρνηση το δίνει επειδή έχει ψηφοθηρική λογική και όχι ουσιαστικό ενδιαφέρον για τη μείωση της φτώχειας (η οποία παρεμπιπτόντως μεγεθύνεται). Οι πολίτες αυτοί, είτε γνωρίζουν το κίνητρο της πολιτικής απάτης αλλά δεν το αξιολογούν ως τόσο σημαντικό γιατί έχουν εθιστεί σε τέτοιες πολιτικές συμπεριφορές, είτε πράγματι υιοθετούν την άποψη ότι υπάρχει κυβερνητικό ενδιαφέρον. Ο,τι και αν ισχύει-χωρίς το ένα να αποκλείει το άλλο – το 1,5 % είναι ένα ενδιαφέρον ποσοστό για ενα κόμμα.
Ο Τσίπρας που προχωρά σε τέτοιου είδους κινήσεις , γνωρίζει πως αυτές έχουν αποτέλεσμα, μικρό αλλά σίγουρα ικανό να αθροιστεί στο συνολικό αποτέλεσμα άλλων κινήσεων αντίστοιχου χαρακτήρα. Και το γνωρίζει, όχι επειδή διαθέτει αυξημένο πολιτικό κριτήριο, αλλά γιατί η πραγματικότητα το αποδεικνύει με χαρακτηριστικό τρόπο. Και δεν αναφέρομαι σε αυτή πολλών χρόνων πριν, αλλά ακόμα και σ'' εκείνη της πρόσφατης πρωθυπουργίας Σαμαρά όταν το αντίστοιχο μέρισμα, έτυχε θετικής αποδοχής από αρκετούς.
Αν κάποιος ανατρέξει στην πρόσφατη πολιτική ιστορία, θα διαπιστώσει εύκολα πως κάθε προεκλογική ιδιαίτερα περίοδος , συνοδευόταν από υποσχέσεις που δεν αφορούσαν σ'' ένα συνολικό πακέτο διαχείρισης αλλά σε μεμονωμένες εξαγγελίες οικονομικού χαρακτήρα και οι οποίες συνήθως πεταγόντουσαν μετεκλογικά στα καλάθια. Την ψηφοθηρική αυτή τακτική, δεν την απέφυγε κανένας, ούτε ο Μητσοτάκης που το 1985 υποσχόταν φθηνά αυτοκίνητα (εμπνέοντας τους πολιτικούς αντιπάλους για το σύνθημα «καλύτερα παπάκι παρά τον Μητσοτάκη»), ούτε ο Σημίτης ο οποίος από την ΔΕΘ το 1999 έδινε υποσχέσεις για «κοινωνικά πακέτα» 1,5 δισ ευρώ κάθε χρόνο. Οι Ελληνες ψηφοφόροι είναι εθισμένοι σε τέτοιες συμπεριφορές.
Ο Τσίπρας δεν μοιράζει το μέρισμα σε προεκλογική περίοδο, είναι ένα καλό αντεπιχείρημα το οποίο ωστόσο υστερεί. Ο Τσίπρας μοιράζει το μέρισμα σε μια μεγάλη προεκλογική περίοδο την οποία ήδη διανύουμε. Και αν το 2016 τα 617 εκατ. ευρώ του έδωσαν 1,5 μονάδα, είναι πιθανό το 1,4 δισ. ευρώ να του δώσουν περισσότερες. Ωστόσο, όχι τόσες πολλές που ακόμα και αν αθροιστούν στα υπόλοιπα πολιτικά αφηγήματα των «success story» και της «εξόδου από τα μνημόνια», θα ανατρέψουν την εικόνα των δημοσκοπήσεων. Όμως αυτό μάλλον το γνωρίζει και το ίδιο το Μαξίμου, το ενδιαφέρον του έχει επικεντρωθεί σε μια αξιοπρεπή εκλογική εμφάνιση ώστε να μπορεί να μετάσχει στο πολιτικό παιχνίδι της επόμενης ημέρας. Η οποία ας μη το ξεχνάμε, θα περιλαμβάνει και την απλή αναλογική...
