Της Εύας Στάμου
Ότι η βία κατά των γυναικών πρέπει να εξαλειφθεί είναι κάτι με το οποίο όλοι συμφωνούμε, χωρίς όμως να αντιλαμβανόμαστε πάντα τι σημαίνει κακοποίηση, με ποιους τρόπους εκδηλώνεται, και πόση βλάβη είναι ικανή να προκαλέσει στα θύματά της.
Η κακοποίηση των γυναικών είτε από κάποιο μέλος του οικογενειακού περιβάλλοντος είτε από κάποιο μη οικείο άτομο, μπορεί να λάβει διαφορετικές μορφές και να εκδηλωθεί με τρόπους που δεν είναι πάντα εύκολα αναγνωρίσιμοι -- ούτε και από τα ίδια τα θύματα, ειδικά αν είναι νεαρής ηλικίας.
Η υποτίμηση και η κακοποίηση δεν προέρχεται μόνο από άντρες αλλά και από άλλες γυναίκες: ο μισογυνισμός δεν έχει φύλο.
Στη Βρετανία και άλλες ευρωπαϊκές χώρες έχει προταθεί η ένταξη στα σχολεία εκπαιδευτικών προγραμμάτων όπου θα διδάσκεται όχι μόνο ότι η βία πρέπει να εξαλειφθεί, αλλά και ποιες μορφές μπορεί να λάβει.
Ο εκφοβισμός, οι προσβολές και οι απειλές κατά των γυναικών συνιστούν ψυχική βία, ενώ η εκμετάλλευσή τους για χρήματα συνιστά οικονομική βία. Η φυσική βία –ξυλοδαρμός, στέρηση τροφής ή εξόδου από το σπίτι – καθώς και η σεξουαλική βία – μακροχρόνια κακοποίηση ή βιασμός - είναι ασφαλώς πιο εύκολα αναγνωρίσιμα από τα θύματα και πιο εύκολα ανιχνεύσιμα από ιατρούς, υπηρεσίες και άλλους αρμόδιους φορείς.
Κάποιες φορές έχουμε έναν συνδυασμό φυσικής, ψυχικής και οικονομικής βίας όπως συμβαίνει με τα θύματα του trafficking. Οι περισσότεροι δεν συνειδητοποιούμε ότι η μεγαλύτερη και πιο οργανωμένη μορφή βίας κατά των γυναικών στην Ευρώπη σχετίζεται με την «βιομηχανία του σεξ», όχι μόνο επειδή χιλιάδες γυναίκες εργάζονται σε αυτήν παρά τη θέλησή τους, ούτε μόνο επειδή οι συνθήκες εργασίας και αυτών που ελεύθερα έχουν επιλέξει να δουλεύουν στη βιομηχανία του σεξ είναι συχνά πολύ κακές, αλλά και λόγω του τρόπου με τον οποίο προβάλει διαστρεβλωμένες εικόνες του γυναικείου σώματος και της ερωτικής πράξης.
Η αλήθεια είναι ότι ζούμε σε μια κουλτούρα που ανθεί οικονομικά από την οργανωμένη υποτίμηση και κακοποίηση του γυναικείου σώματος. Κινηματογραφικές ταινίες, ο κίτρινος τύπος, η μουσική βιομηχανία, σαπουνόπερες, ευπώλητα βιβλία παραλογοτεχνίας, ως και ορισμένα δελτία ειδήσεων υποτιμούν το γυναικείο φύλο προετοιμάζοντας νέες γενιές κοριτσιών για ένα συγκεκριμένο αξιακό σύστημα.
Δεν είναι πλέον ακραίο να ισχυριστούμε ότι τα σεξιστικά στερεότυπα που, καθημερινά, όλοι οι καταναλωτές αυτής της κουλτούρας, άντρες και γυναίκες, εσωτερικεύουμε, διαβρώνουν τον τρόπο σκέψης μας σε σημείο που, αρκετοί από εμάς, αδυνατούμε ν' αναγνωρίσουμε τον μισογυνισμό, όπου και όπως εμφανίζεται, να ευαισθητοποιηθούμε για τα όσα συμβαίνουν και, κατά συνέπεια, ν' αντιδράσουμε αποτελεσματικά.
Οι πιο συνηθισμένες αιτίες του φαινομένου της κακοποίησης των γυναικών είναι: η κακοποίηση του θύτη κατά τη διάρκεια της παιδικής ηλικίας, η συζυγική βία της οποίας τα παιδιά γίνονται συστηματικά μάρτυρες και την οποία συνήθως αναπαράγουν ως ενήλικες, ο εθισμός στο αλκοόλ και άλλες ουσίες, η αποδοχή της σωματικής τιμωρίας ως μέσου διαπαιδαγώγησης, η έλλειψη πραγματικής παιδείας, η απουσία οικονομικών πόρων του θύματος, οι θρησκευτικές ιδεοληψίες, και η πεποίθηση ότι οι γυναίκες υστερούν ως προς διάφορες ικανότητες.
Η επιμόρφωση των παιδιών και των εφήβων όσον αφορά τις μορφές της βίας και της ψυχικής και φυσικής κακοποίησης που μπορεί να υποστεί μια γυναίκα είναι ένα σημαντικό κοινωνικό έργο με το οποίο αξίζει να ασχοληθούν τα υπουργεία Υγείας και Παιδείας, αν δεν θέλουμε η βία κατά των γυναικών να παραμείνει ένα φαινόμενο που έχει πάψει να μας σοκάρει και να μας προβληματίζει σαν κοινωνία, καθώς έχουμε φτάσει να θεωρούμε την κατάσταση αυτή φυσιολογική.
