Του Κωνσταντίνου Χαροκόπου
Με το κλείσιμο της δεκαετίας από την προηγούμενη χρηματοοικονομική κρίση που ενεργοποιήθηκε με την κατάρρευση της Lehman Brothers, άρχισαν όλοι να διερωτώνται το πότε θα έρθει το επόμενο κραχ. Ακόμα όμως και το sell off του Q4 του 2018, αποδείχτηκε πως δεν ήταν ικανό να ανακόψει την ανοδική πορεία των αγορών.
Το κραχ του 2008 είχε προβλεφθεί από πολλούς ακαδημαϊκούς, από μεγάλους ιδιώτες επενδυτές και στελέχη του επιχειρηματικού κόσμου, αλλά δεν είχε προσδιοριστεί χρονικά. Είχαν ηχήσει οι συναγερμοί της επερχόμενης κρίσης, όμως ήταν πιο δυνατές οι ιαχές των παικτών στα χρηματιστήρια και έτσι οι ψύχραιμες αναλύσεις και τα οικονομικά μεγέθη, είχαν υποχωρήσει μπροστά στη μέθη των υπεραξιών. Ακόμα και το περίφημο βιβλίο: «The Coming First World Debt Crisis» της οικονομικής αναλύτριας Ann Pettifor, που είχε εκδοθεί το 2006, έγινε best seller κατόπιν εορτής και αφού τα απόνερα της χρηματοοικονομικής κρίσης είχαν συμπαρασύρει στο πέρασμα τους, όλη την πραγματική οικονομία.
Η ανθρώπινη φύση έχει αποκτήσει στο πέρασμα των χρόνων, την ικανότητα να αποστρέφεται και να αγνοεί όσους προβαίνουν σε δυσάρεστες προβλέψεις και εκφράζουν ανησυχίες και προβληματισμούς. Αντίθετα αρέσκεται στο να υιοθετεί μόνο θετικά σενάρια και αισιόδοξες προοπτικές. Έτσι τις περισσότερες φορές η συναισθηματική αισιοδοξία, υπερνικά στον ορθολογικό σκεπτικισμό.
Όπως είχε απαντήσει και ο Chief Economist της Bank of England, στην Βασίλισσα της Αγγλίας, όταν είχε ερωτηθεί για ποιο λόγο ο ερχομός της κρίσης είχε περάσει απαρατήρητος από το Ηνωμένο Βασίλειο, «οι οικονομολόγοι αποτελούν και αυτοί, μέρος της κρίσης».
Σήμερα η πραγματικότητα έχει αλλάξει σε σημαντικό βαθμό. Όχι στον τρόπο που κινούνται οι οικονομίες ή στον τρόπο που κινούνται οι αγορές. Όχι στον τρόπο που κινούνται τα χρηματιστήρια, ή στον τρόπο που κινούνται οι επενδυτές. Αυτά όλα, ακολουθούν τις ίδιες νόρμες και τους ίδιους κύκλους, που βασίζονται στο θυμικό και στο συναίσθημα των ανθρώπων.
Η πραγματικότητα έχει αλλάξει στον τρόπο που συγκεντρώνονται όλα τα δεδομένα και οι μεταβλητές, που πλέον δεν αρχειοθετούνται απλά. Η ταχύτητα της συλλογής τους, συνοδευόμενη από την ταχύτητα στην επεξεργασία τους, δίνει πλέον άλλες δυνατότητες στην προβλεπτική ανάλυση (predictive analysis). Με αυτόν τον τρόπο σχεδιάζονται νέα μοντέλα προσομοίωσης, σε μια προσπάθεια ανίχνευσης του ερχομού της επόμενης χρηματοοικονομικής κρίσης.
Μπορεί άραγε η τεχνητή νοημοσύνη να προβλέψει την επόμενη κρίση και το επόμενο κραχ; Η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί επεξεργασθεί δεδομένα, στοιχεία και μοντέλα. Ιστορικά δεδομένα, τρέχοντα στοιχεία, κυκλικές παραμέτρους. Βασίζεται όμως, στην αποδοχή πως ο άνθρωπος είναι ορθολογιστής και πως πράττει ορθολογικά με κριτήριο το προσωπικό του συμφέρον. Όμως, όπως απέδειξε και η κρίση του 2008, που όλοι την έβλεπαν, αλλά επιθυμούσαν να στραβοκοιτάζουν προς τις υπεραξίες των αγορών, ο ανθρώπινος ορθολογισμός δεν βρίσκει πάντοτε εφαρμογή στις αγορές, διότι η πλεονεξία και ο φόβος, θολώνουν την καθαρή σκέψη και την απλή αριθμητική των τάξεων του Δημοτικού σχολείου.
Βέβαια το startup της Palantir, που είχε την αμέριστη συμπαράσταση της CIA και χρησιμοποίησε μοντέλα τεχνητής νοημοσύνης, είχε κατορθώσει να εντοπίσει την μεγαλύτερη πυραμίδα (Ponzi scheme) όλων των εποχών που είχε στήσει ο Bernie Madoff. Όμως τότε. ήταν η επεξεργασία των δεδομένων που οδήγησε στην αποκάλυψη και όχι η μεταβλητή της επενδυτικής συμπεριφοράς. Εξ άλλου, αυτό που προβλέφθηκε ήταν το είδος και το μέγεθος της απάτης και όχι ο χρόνος που έσκασε η φούσκα.
Έχει δυσκολέψει όμως πολύ, η δημιουργία και εφαρμογή τέτοιων μοντέλων πρόγνωσης. Η προστασία των προσωπικών δεδομένων, της πνευματικής ιδιοκτησίας και η «ανωνυμία» που κυριαρχεί πίσω από μεγάλες κινήσεις στις αγορές, λειτουργεί αποτρεπτικά απέναντι στην εισβολή της τεχνητής νοημοσύνης και στην διαφάνεια που κουβαλάει στο πέρασμα της.
Ο μεγάλος Αμερικανός επενδυτής Jim Rogers, εκτιμά πως η επόμενη κρίση θα είναι η μεγαλύτερη της ζωής του. Δεν την προσδιορίζει χρονικά, όμως περιγράφει το πλαίσιο της. Και αυτό το πλαίσιο είναι ο συγκαλυμμένος νομισματικός πόλεμος που προκαλεί στασιμότητα στις αγορές και ο διαρκώς κλιμακούμενος εμπορικός πόλεμος. Και το απλό ερώτημα που θέτει είναι, το μέχρι πότε οι κεντρικές τράπεζες θα μπορούν να κάνουν τα μαγικά τους κόλπα; Σε ένα κόσμο, που το παγκόσμιο χρήμα διοχετεύεται απλόχερα και ανεξέλεγκτα στις αγορές. Σε ένα κόσμο, που το παγκόσμιο χρέος ξεπερνά τα $230 τρισεκατομμύρια. Δηλαδή, το τριπλάσιο του παγκόσμιου ΑΕΠ.
Ο αρθρογράφος είναι οικονομικός αναλυτής, με ειδίκευση στο σχεδιασμό σύνθετων επενδυτικών στρατηγικών.
Αποποίηση Ευθύνης: Το περιεχόμενο της στήλης, είναι καθαρά ενημερωτικό και πληροφοριακό και δεν αποτελεί σε καμία περίπτωση επενδυτική συμβουλή, ούτε υποκίνηση για συμμετοχή σε οποιαδήποτε συναλλαγή. Ο αρθρογράφος δεν ευθύνεται για τυχόν επενδυτικές και λοιπές αποφάσεις που θα ληφθούν με βάση τις πληροφορίες αυτές.
