Πρώτον…
Ο ξεσηκωμός του Γένους είχε πίσω του γεμάτα τέσσερα χρόνια ιστορίας. Ήταν πια Μάιος του `1825 και –σαν το λίβα που καίει τα σπαρτά- τα στρατεύματα τον Ιμπραήμ προήλαυναν στην Πελοπόννησο. Η Επανάσταση κρινόταν από μια κλωστή, κυρίως λόγω της κατάρρευσης του ηθικού των εξεγερμένων.
Ένας άντρας τότε, ονόματι Γρηγόριος Δικαίος, σχεδόν ολοσχερώς εγκαταλελειμμένος από τους πανικόβλητους πολεμιστές του, αποφάσισε να προσφέρει στο Μανιάτι εαυτόν θυσία στην πατρίδα, επιδιώκοντας την εγκαρδίωση των ομοεθνών του με το παράδειγμά του. Αμέσως μετά ένας εσωτερικός εχθρός του έγραψε:
«Ο ένδοξος θάνατος του Παπαφλέσσα απέπλυνε όλους τους ρύπους του ιδιωτικού και πολιτικού βίου του και χρεωστεί η Πατρίς να το[ν] συγκατατάξη… μετά των λοιπών… αθανάτων αυτής προμάχων».
(Νωρίτερα ο Παλαιών Πατρών Γερμανός είχε χαρακτηρίσει τον Μεσσήνιο ρασοφόρο αγωνιστή «απατεώνα και εξωλέστατο», μάλλον λόγω των ανυπόστατων υποσχέσεων που έδινε στους ραγιάδες για να πετύχει τον ξεσηκωμό τους…).
Ωστόσο το απόλυτο μεγαλείο του Ήρωα κληρικού δεν βρίσκεται πρωτίστως στη θυσία του στις 25 Μαΐου. Αλλά στην επιστολή - έκκληση που έγραψε ελάχιστα πριν από αυτή προς την κυβέρνηση («Εκτελεστικό»), ζητώντας, εκλιπαρώντας, ικετεύοντας να αποφυλακίσει τον – ασφαλώς καθόλου αναμάρτητο - Θεόδωρο Κολοκοτρώνη και να του αναθέσει την αρχιστρατηγία.
(Σημειωτέον πως παλαιότερα, προ του πρώτου Εμφύλιου της περιόδου του Αγώνα, για να αποδυναμώσουν τον Γέρο του Μοριά, οι κυβερνητικοί είχαν διορίσει άλλους …πενήντα στρατηγούς!).
Δεύτερον…
Η δραματική δεκαετία του 1940 βάδιζε προς την εκπνοή της, ο Εμφύλιος μαινόταν και οι στρατηγοί του Εθνικού Στρατού τρώγονταν και αλληλοϋπονομεύονταν. Η κυβέρνηση ανακάλεσε στην ενέργεια τον Αλέξανδρο Παπάγο.
Αυτός, ο οποίος ως αρχηγός ΓΕΣ προπολεμικά είχε ταγματάρχες τους στρατηγούς του Εμφύλιου, τους έβαζε να στέκονται –κατά κυριολεξία- προσοχή μπροστά του. Ήρθαν τα αποτελέσματα…
Τρίτον…
1914. Τα στρατεύματα της μιλιταριστικής Γερμανίας είχαν διεισδύσει στο έδαφος της Γαλλίας («La patrie en danger»). Πανικόβλητη συνεδρίαζε η κυβέρνηση εθνικής ενότητος και σωτηρίας της χώρας.
Και τότε ο σοσιαλιστής -κληρονόμος της βαθιάς ρεπουμπλικανικής παράδοσης της μετεπαναστατικής Γαλλίας- Marcel Sembat είπε στους συνυπουργούς του: «Faites bien un roi ou alors faites la paix» («Κάντε ένα βασιλιά ή αλλιώς κάντε ειρήνη [συνθηκολογήστε]»).
Δεν είμαι σίγουρος πως το εννοούσε κατά κυριολεξία, με το πολιτειακό νόημα που θα μπορούσε να έχει η φράση. Το βέβαιο είναι πως το κλίμα άλλαξε, όπως και τα στρατιωτικά αποτελέσματα, όταν την κεντρική ευθύνη διαχείρισης επί του πεδίου των στρατιωτικών υποθέσεων ανέλαβε –ο μετέπειτα λίγο-πολύ συνεργάτης του Αδόλφου Χίτλερ!- Φίλιππος Πετέν…
Τέταρτον…
Πέρσι… Στον πόλεμο της εποχής μας, τον μεγάλο υγειονομικό πόλεμο, η χώρα μας επικεφαλής είχε έναν στρατάρχη. Στη συνέχεια ο στρατάρχης αποσύρθηκε. Ίσως γιατί θέλησε να αυτοπροστατευθεί (ενδεχομένως, δεδομένης της προσωπικότητάς του, και από την υπερπροβολή του), ίσως γιατί φοβήθηκε υπονόμευση («Μάρθα Βούρτση» τον χαρακτήρισαν κάποιοι …γλυκομίλητοι), ίσως γιατί θεώρησε απλώς πως εξαντλήθηκε η δυνατότητά του για προσφορά, ποιος ξέρει.
Και τότε ανέλαβαν οι στρατηγοί. Πολλοί στρατηγοί. Με πολλές γλώσσες. Ενίοτε απύλωτες. Με κάποιες στρατηγίνες, μάλιστα, να παρωθούν μέχρι και στη χρήση κοινού κοχλιαρίου («λαβίδας») κατά το μυστήριο της Θείας Κοινωνίας, επιχειρηματολογώντας υπέρ του ακινδύνου της διαδικασίας, δηλαδή της μη μετάδοσης του ιού δια του σιέλου…
Με την άλλη κοινωνία, την καθόλου θεία και ολοσχερώς ανθρώπινη, μπερδεμένη, αμφιταλαντευόμενη ανίκανη και απρόθυμη να βρει ένα μπούσουλα, αποπροσανατολισμένη –η αλήθεια είναι πως αντιφατικά δεν ήταν μόνο τα μηνύματα αλλά και τα επιστημονικά ευρήματα, ενίοτε και τα ίδια τα γεγονότα- και σε τελικά ανάλυση απείθαρχη.
Ήρθαν έτσι τα αποτελέσματα…
ΥΓ. Στην νεότερη ιστορία μας υπήρξε ίσως μια περίπτωση όπου ένα σύστημα διαρχίας –σε γενικές γραμμές καθόλου σοβαρού ωστόσο- είχε ως επίσημη κεντρική πολιτική την επιδίωξη ενός πολύ σημαντικού και εθνωφελούς στόχου.
Μόνο που αυτός δεν συνέφερε πολιτικά τον ένα πόλο του διπόλου. Πάνω στην προσπάθεια, λοιπόν, για την επίτευξη του στόχου, το εν λόγω σύστημα κλονίστηκε.
Ευτυχώς η φιλαρχία ή/και υποκρισία του ενός πυλώνα του έκανε ώστε η εκδήλωση της διαλυτικής του πρόθεσης να εκδηλωθεί πολύ μετά την κρίσιμη ημερομηνία της 17 Ιουνίου 2018…
