Του Τάσου Ι. Αβραντίνη*
Γνωρίζουμε από διηγήσεις παλαιότερων νομικών ότι ο σπουδαίος Βασίλειος Οικονομίδης, ο πρώτος κατ' ουσίαν καθηγητής της Πολιτικής Δικονομίας στη Νομική Σχολή Αθηνών, έκλεινε τις γνωμοδοτήσεις του με τη φράση: «Ταύτα εφ' όσον δεν ισχύει έτερος νόμος, ου την ύπαρξιν αγνοώ». Η επιφύλαξη αυτή δεν είχε να κάνει μόνο με τη σεμνότητα ή το αναμφισβήτητο ακαδημαϊκό ήθος του Βασίλειου Οικονομίδη.
Πέραν αυτών, ο πολύπειρος νομικός συνειδητοποιούσε πλήρως το μέγεθος του προβλήματος της πολυνομίας, του οποίου οι διαστάσεις στα μέσα του 19ου αιώνα ήταν νηπιακές σε σχέση με τη σημερινή μορφή του. Παραθέτω μερικά ενδεικτικά στοιχεία:
Από το 1974 μέχρι σήμερα, έχουν ψηφιστεί από το Κοινοβούλιο 4.574 τυπικοί νόμοι. Δηλαδή 104 νόμοι ετησίως ή σχεδόν ένας νόμος ανά 3,5 ημέρες.
Από το 1974 μέχρι σήμερα, έχουν εκδοθεί περίπου 41.500 προεδρικά διατάγματα. Δηλαδή 943 ετησίως ή 2,5 ημερησίως.
Από το 1974 μέχρι σήμερα, έχουν εκδοθεί περίπου 48.000 υπουργικές αποφάσεις. Δηλαδή 1.100 υπουργικές αποφάσεις ετησίως ή σχεδόν 3 ημερησίως.
Από το 1974 μέχρι σήμερα έχουν ψηφιστεί 21.000 κανονιστικές αποφάσεις ΟΤΑ κ.λπ. Δηλαδή 477 κανονιστικές αποφάσεις ετησίως ή σχεδόν 1,3 ημερησίως.
Σύνολο: Από το 1974 μέχρι σήμερα έχουν ψηφιστεί περίπου 115.000 νόμοι. Δηλαδή 5.228 νόμοι ετησίως ή σχεδόν δεκατέσσερις (14) την ημέρα. Στον αριθμό αυτό δεν συμπεριλαμβάνονται οι κανόνες του Ενωσιακού Δικαίου.
Όλοι αυτοί οι νόμοι συγκροτούν τους λεγόμενους τυπικούς θεσμούς της χώρας.
Σύμφωνα όμως με τα θεσμικά οικονομικά, οι θεσμοί επιδρούν καθοριστικά στην οικονομία. Οι οικονομολόγοι έχουν αποδείξει (ενδεικτικά αναφέρω μεταξύ άλλων τον νομπελίστα οικονομολόγο Ντάγκλας Νορθ και το βιβλίο του «Θεσμοί, θεσμική αλλαγή και οικονομική επίδοση» ή τους Ντάρον Ατζέμογλου και Τζέιμς Ρόμπινσον και το βιβλίο τους «Γιατί αποτυγχάνουν τα έθνη») ότι οι καλοί θεσμοί οδηγούν σε οικονομική πρόοδο και οι κακοί θεσμοί σε οικονομική στασιμότητα ή χρεοκοπία.
Η πολυνομία σε όλες ανεξαιρέτως τις έγκυρες διεθνείς μελέτες (ΟΟΣΑ, doingbusiness.org της Παγκόσμιας Τράπεζας, Global Competitiveness Report του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ κ.ο.κ.) καταγράφεται σαν ένας από τους κύριους αρνητικούς θεσμικούς παράγοντες για την ύπαρξη φιλικού περιβάλλοντος για επενδύσεις και την ανάπτυξη της οικονομίας.
Η πολυνομία πλήττει ευθέως την ανταγωνιστικότητα της χώρας, καθώς οδηγεί σε μεγάλη καθυστέρηση στην απόδοση κάθε παραγωγικής δραστηριότητας, δημιουργεί ασάφεια ως προς την εφαρμογή των νόμων, κακής ποιότητας ρυθμιστικούς κανόνες, επιπλέον δημιουργεί έλλειψη εμπιστοσύνης για το θεσμικό περιβάλλον της χώρας και συνεπάγεται σημαντικό κόστος για τα άτομα και τις επιχειρήσεις. Την ίδια στιγμή, η πολυνομία οδηγεί σε καθυστέρηση στην απονομή της δικαιοσύνης, επιτρέπει τη διαφθορά των δημοσίων υπαλλήλων και λειτουργών και ενισχύει υπέρμετρα τη θέση της γραφειοκρατίας.
Ας μη γελιόμαστε, η ελληνική οικονομία δεν πρόκειται να γνωρίσει διατηρήσιμη ανάπτυξη, εάν προηγουμένως δεν παταχθεί το φαινόμενο της πολυνομίας. Για να συμβεί αυτό, πρέπει να γίνει κατανοητό σε όλους ότι δεν πρόκειται για τυχαίο ή ουδέτερο φαινόμενο. Πίσω του κρύβονται η γραφειοκρατία και ο κρατισμός. Όσο μεγαλώνει το κράτος, τόσο η γραφειοκρατία επιχειρεί να το αυξήσει ακόμη περισσότερο. Η λύση είναι ο δραστικός, ποσοτικός και ποιοτικός περιορισμός του.
*Αναδημοσίευση από τον Φιλελεύθερο της Παρασκευής 24 Νοέμβριου
