Του Κυριάκου Αθανασιάδη
Τον Σεπτέμβριο, οι εκδότες δεν κυκλοφορούν νέα βιβλία: τα κρατούν για τον Οκτώβριο και μετά. Γιατί, για τα βιβλιοπωλεία, ο Σεπτέμβριος παραδοσιακά ανήκει στα σχολικά — στα σχολικά είδη. Κι αυτό είναι καλό.
Δεν υπάρχει έστω και ένας εγγράμματος ενήλικας, οποιασδήποτε ηλικίας, που να μη γοητεύεται ακόμη από το άρωμα των δικών του προμηθειών όταν ήταν ακόμη μαθητής — και πάλι: μαθητής οποιασδήποτε τάξης, αλλά με έμφαση στο Δημοτικό σχολείο. Λέμε μάλιστα για «άρωμα», γιατί αυτή η ανάμνηση στ' αλήθεια μοσχοβολάει. Μοσχοβολάει γομολάστιχα, ξυσμένο μολύβι, μαρκαδόρους — και βιβλία. Κι άλλες παλιές αναμνήσεις συνδέονται με αρώματα, ευωδιές, οσμές? τα κάνει αυτά τα παιχνίδια ο εγκέφαλός μας. Τα σχολικά είναι έτσι περασμένα μέσα μας. Κι αυτή η μυρωδιά δεν πρόκειται να σβήσει, όσα χρόνια και να περάσουν.
Όποιος έχει παιδιά ξέρει πως από τις αρχές Σεπτεμβρίου και για όλο σχεδόν τον μήνα θα πρέπει να τα εφοδιάσει με όσα προβλέπονται από τις ανάγκες της τάξης, και από την παράδοση. Και είναι, αυτό, ένα έξοδο, μία εγγραφή στον οικογενειακό προϋπολογισμό για την οποία κανείς δεν γκρινιάζει και δεν μεμψιμοιρεί. Δεν θυμόμαστε κάποια άλλη ανάλογη. Αυτό δεν γίνεται μόνο γιατί συνιστά υποχρέωση, αλλά και για τον λόγο που είπαμε πριν: οι συγκεκριμένες αγορές δεν γίνονται μόνο για το ίδιο το παιδί. Ουσιαστικά, ο γονιός μπορεί και, τρόπον τινά, ξαναζεί τις ανάλογες δικές του εμπειρίες. Το σχολείο δεν αφήνει μόνο ωραίες αναμνήσεις στους ανθρώπους? κάθε άλλο: πολλές είναι έως και τραυματικές. Αλλά η συγκεκριμένη καταναλωτική δραστηριότητα έχει μόνο θετικό αποτύπωμα.
Πράγμα που αφήνει απέξω όσους δεν έχουν παιδιά. Κάτι μάλλον άδικο, αν το σκεφτεί κανείς: στερείται, έτσι, από τόσο πολλούς ανθρώπους η δυνατότητα να θυμηθούν (και να ξαναμυρίσουν) εκείνες τις παλιές, καλά εγγεγραμμένες μέσα τους στιγμές. Είναι όντως ένα πρόβλημα αυτό, που όμως μπορεί να λυθεί εύκολα.
Νά μερικές ιδέες:
ΕΝΑ. Εξοπλιστείτε οι ίδιοι με σχολικά είδη. Στ' αλήθεια, δεν χρειάζεται να έχετε παιδί για να το κάνετε. Χρειάζεστε όμως, έχετε επείγουσα ανάγκη από ένα σετ στιλό όλων των χρωμάτων. Μπορεί να μη γράφετε πια με το χέρι, ή να μη γράφετε γενικώς. Και πάλι: δεν έχει σημασία. Η γραφική ύλη έχει αξία καθαυτήν, αυθύπαρκτη, εγγενή. Δεν χρειάζεται καν να χρησιμοποιείται. Απλώς πάρτε εκείνα τα στιλό, και εφοδιαστείτε και με μερικά πενάκια μαζί. Και με τρία-τέσσερα μπλοκ, σπιράλ κατά προτίμηση, ή ό,τι σάς ταιριάζει περισσότερο. Εκείνες οι λευκές ή ριγέ σελίδες είναι γεμάτες πιθανότητες.
ΔΥΟ. Δεν έχετε εσείς παιδιά, αλλά έχουν οι φίλοι σας. Εκπλήξτε τους. Κάντε τους δώρο μία μεγάλη, βαριά τσάντα γεμάτη σχολικά. «Μα, κι αν έχουν ήδη;» Μην ανησυχείτε: όσο περισσότερα, τόσο καλύτερα. Ποτέ, τίποτε δεν πάει χαμένο εδώ. Όλα θα χρησιμοποιηθούν, και μάλιστα θα χρησιμοποιηθούν καλά. Να είστε βέβαιοι. Πηγαίνετε σε αυτό το βιβλιοπωλείο (μικρό, συνοικιακό, κεντρικό — εσείς αποφασίζετε), πάρτε ένα καλάθι από την είσοδο και γεμίστε το με ό,τι σάς γυαλίσει. Από κοινά μολύβια μέχρι κασετίνες με τον Σπάιντερ-Μαν, και από δύο σετ μαρκαδόρους μέχρι έναν διαβήτη. «Μα, δεν θα χρειαστεί ποτέ του τον διαβήτη το παιδί». Λάθος. Είναι σαν να λέτε ότι δεν χρειάζεται να υπάρχει το Γκραν Κάνιον επειδή δεν θα το επισκεφτεί ποτέ.
ΤΡΙΑ. Θεωρείτε υπερβολικό και «λάθος» έξοδο, για να μην πούμε εξεζητημένο, την αγορά σχολικών για ένα παιδί που ήδη έχει πολλά σχολικά είδη; Οκέι. Λοιπόν, υπάρχουν μερικές χιλιάδες παιδιά που ΔΕΝ έχουν. Δεν έχουν ούτε τα απολύτως αναγκαία. Είναι ξένα, είναι Ελληνάκια, είναι μαύρα, άσπρα, ό,τι θέλετε. Και είναι εκεί: εκεί. Και πεθαίνουν για μια τσάντα φισκαρισμένη με πράγματα για το σχολείο τους. Δεν είναι ανάγκη να ζουν δίπλα σας. Αλλά ζουν τόσο κοντά σας που μπορείτε πανεύκολα να τα εντοπίσετε. Να εντοπίσετε, έστω, ένα μόνο. Λοιπόν: πάρτε του τα πάντα. Φορτώστε το με τόσο πολλά, που να μην ξέρει τι να τα κάνει. Θα κοιμηθείτε τον καλύτερο ύπνο της ζωής εκείνο το βράδυ.
ΤΕΣΣΕΡΑ. Εξακολουθείτε να αμφιταλαντεύεστε; Πολύ καλά. Λοιπόν, μην πάρετε σχολικά στο παιδί που δεν έχει, στο παιδί των φίλων σας ή στο παιδί που ακόμη είστε εσείς. Πάρτε τους όμως βιβλία. Βιβλία. Εξωσχολικά βιβλία. Παιδικά. Οι προτάσεις είναι άπειρες, και οποιοσδήποτε βιβλιοπώλης θα χαρεί να σας βοηθήσει να επιλέξετε τα πιο καλά και τα πιο κατάλληλα για την ηλικία του παιδιού που έχετε στο μυαλό σας. Πάρτε του δύο, τρία, πέντε λογοτεχνικά βιβλία. Θα σας ευγνωμονεί, θα ελαφρύνετε το άγχος του από τις πρώτες ημέρες στο σχολείο, και θα εμπλουτίσετε τη βιβλιοθήκη του — ή, απλώς, θα τη θεμελιώσετε.
Επιλέξτε οποιαδήποτε από τις τέσσερις παραπάνω προτάσεις, ή όποια άλλη σάς βολεύει περισσότερο. Αλλά φέτος κάντε το. Κάντε το πράγματι, και μην το αμελήσετε. Είναι καλό. Για το παιδί που έχετε στο μυαλό σας, για εσάς, και για τον κόσμο. Πηγαίνετε στο βιβλιοπωλείο αύριο Σάββατο. Πιείτε και έναν καφέ εκεί. Κυρίως όμως: αναπνεύστε εκείνο το άρωμα: από τις γομολάστιχες, τα ξυσμένα μολύβια και τους μαρκαδόρους. Και τότε θα θυμηθείτε.
Μπορεί, ακόμα, να ανατριχιάσετε και λιγάκι.
