Συνεπιμέλεια σημαίνει ίσος χρόνος και ίση φροντίδα για το παιδί και από τους δύο γονείς του, είτε είναι παντρεμένοι είτε όχι, είτε ζουν μαζί είτε όχι.
Δηλαδή κοινή γονική μέριμνα, κοινή επιμέλεια αλλά και κοινή φροντίδα του παιδιού.
Και να καταργηθούν επίσης όλες οι αποκλίσεις για τα αναγνωρισμένα παιδιά που γεννήθηκαν εκτός γάμου.
Με βάση το συμφέρον του παιδιού, για να περάσουμε, από τη μονοδιάστατη επιμέλεια στην κοινή ανατροφή του παιδιού και από τους δύο γονείς χρειάζονται ανεξαίρετα όλα τα πιο κάτω:
- Οι γονείς να συμφωνούν ελεύθερα αυτό που κρίνουν καλύτερο για το παιδί τους.
- Ο δικαστής να μη μπορεί ν’ αφαιρεί την επιμέλεια από ένα γονέα παρά μόνο για κακή άσκηση ή ολοσχερή αδυναμία του ή αν και οι δύο γονείς συμφωνούν.
- Ο δικαστής να δίνει ίσα δικαιώματα, ίσες υποχρεώσεις, ίση φροντίδα και ίσο χρόνο με το παιδί, αν η υπόθεση φθάσει σ’ αυτόν.
- Ο δικαστής, αν αιτιολογημένα πρέπει να δώσει λιγότερο χρόνο σε κάποιο γονέα, να μη μπορεί να δώσει λιγότερο από τα 2/5 του χρόνου και των διανυκτερεύσεων του παιδιού.
- Το παιδί να έχει σαν τόπο κατοικίας του τον τόπο της τελευταίας κοινής κατοικίας των γονέων και αυτός ν’ αλλάζει με συμφωνία τους ή από το δικαστήριο. Στο τόπο αυτό θα διαμένει εξίσου στα σπίτια και των δύο γονέων.
- Να καταργηθεί κάθε απόκλιση για τα αναγνωρισμένα παιδιά που γεννήθηκαν εκτός γάμου, όπως και αν αναγνωρίστηκαν.
- Να προβλεφθούν μηχανισμοί προστασίας ιδίως η χρήση σχεδίων ανατροφής παιδιών (Parenting plan).
- Σε δεύτερο χρόνο, η σύσταση άμισθων δικαστικών ψυχοκοινωνικών υπηρεσιών για να υποστηρίζουν το δικαστή, φιλική δικαιοσύνη όπου δεν θα υπάρχουν αντίδικοι αλλά τα τρία μέρη (γονείς και παιδί) που εμφανίζονται μπροστά στο δικαστή, οικογενειακά δικαστήρια και άλλα.
Για να λειτουργήσει η συνεπιμέλεια στη πράξη πρέπει οι ίδιοι οι γονείς να συμφωνήσουν για την ανατροφή του παιδιού τους. Και αν δεν το κάνουν, θα πάνε στο δικαστή και αυτός όχι μόνο θα τους δώσει εξίσου το παιδί και τις υποχρεώσεις αλλά θ’ αποφασίσει αυτός στη θέση τους αν το παιδί θα κάνει μπάσκετ ή ποδόσφαιρο, γαλλικά ή γερμανικά, κιθάρα ή μπουζούκι. Γι’ αυτό, με τη συνεπιμέλεια δεν έχουν λόγο να πάνε στο δικαστή, θα προτιμήσουν τον διαμεσολαβητή. Δηλαδή στόχος δεν είναι μόνο η επιθυμητή ισότητα αλλά πρωτίστως η συμφωνία των γονέων.
Για να έχουν αποφασιστεί εκ των προτέρων τα θέματα αυτά πρέπει να συνταχθεί ένα σχέδιο ανατροφής παιδιού (parenting plan). Ποιο σχολείο, ποια εξωσχολικά, ποιος γιατρός, ποιος ασφαλιστικός οργανισμός, ποια σπορ κλπ.
Γράφονται και υποστηρίζονται πολλά για μία «μεταλλαγμένη» συνεπιμέλεια που θα έχει ένα γονέα με τον οποίο θα διαμένει το παιδί και που θ’ αποφασίζει για όλα τα σημαντικά, δηλαδή τα καθημερινά θέματα. Που θα δίνει το 1/3 του χρόνου με ένα από τους γονείς, δηλαδή 7 μέρες το μήνα μέσα στη σχολική χρονιά. Θα διατηρεί ορισμένες εξαιρέσεις για τα αναγνωρισμένα παιδιά εκτός γάμου. Χωρίς parenting plans και λοιπούς μηχανισμούς κοινωνικής προστασίας. Όπου ο δικαστής θα μπορεί να παίρνει την επιμέλεια από ένα γονέα επειδή ο άλλος δεν συνεργάζεται και επικαλείται στο δικαστή ότι η συνεπιμέλεια δεν μπορεί να λειτουργήσει.
Σε αυτές τις φωνές προστίθεται και το πόρισμα της γνωμοδοτικής νομοπαρασκευαστικής επιτροπής. Αυτής που θα νομοθετούσε αν μπορούσε την αποκλειστική επιμέλεια. Αυτής που απέρριψε με ψηφοφορία κατά τις συνεδριάσεις της τη συνεπιμέλεια - κοινή φροντίδα του παιδιού, τον ίσο χρόνο, την εναλλασσόμενη κατοικία, τον προσδιορισμό του τόπου κατοικίας του παιδιού, τα parenting plans, διατήρησε τις μισές εξαιρέσεις για τα παιδιά εκτός γάμου κα.
Οι φωνές αυτές δεν είναι παρά ο απόηχος του παρελθόντος. Σήμερα, η συνεπιμέλεια είναι ένας τρόπος ζωής, μια σύγχρονη κουλτούρα που ξεκινάει από το γάμο και τη συγκατοίκηση και συνεχίζει και ενδεχομένως μετά από αυτή.
Σήμερα και οι δύο γονείς φροντίζουν το παιδί, αλλάζουν πάνες, δίνουν μπιμπερό.
Επειδή δεν υπάρχουν στερεότυποι ρόλοι, δεν ανεχόμαστε στερεότυπες λύσεις.
Ας σταματήσει το δικαστικό σύστημα να ορθώνεται εμπόδιο στην ανατροφή των παιδιών του 2020.
* Ο Ιωάννης Παπαρρηγόπουλος είναι δικηγόρος, Πρόεδρος ΔΣ Συλλόγου Συνεπιμέλεια.
