Του Θόδωρου Δραγκιώτη*
Πέρσι τον Νοέμβριο, μια πλημμύρα, καθ όλα προβλέψιμη,έπνιξε την πόλη της Μάνδρας, και άφησε πίσω της τεράστιες υλικές ζημιές και 27(!) νεκρούς. Το φαινόμενο ήταν ίσως πολύ ισχυρότερο του συνήθους, αλλά επιμένω, απολύτως προβλέψιμο. Ας θυμηθούμε ότι οι πυρκαϊές εκείνου του καλοκαιριού είχαν καταστρέψει το δάσος ανάντη της Μάνδρας, και απουσίαζαν οι υποδομές (που εξακολουθούν να απουσιάζουν), που θα μπορούσαν να λειτουργήσουν εκτονωτικά στο φαινόμενο.
Φέτος, πριν είκοσι μέρες, μία φωτιά στην Πεντέλη, γεγονός που επαναλαμβάνεται τουλάχιστον άπαξ ανά διετία, έτυχε ατυχέστατης αντιμετώπισης, με αποτέλεσμα εκατόμβη (!) νεκρών και ουσιαστικά οριστική καταστροφή ενός πνεύμονα, που ήταν στην διάθεση της μικρο – και μεσο-αστικής οικογένειας της Αττικής. Τρομαχτικό γεγονός, αν αναλογιστεί κανείς τις συνέπειες σε βάθος π.χ. μιας δεκαετίας.
Την Κυριακή, μία φωτιά στο κέντρο της πανέμορφης Εύβοιας, κατέστρεψε ένα υπέροχο δάσος, αλλά χάρις σε έγκαιρες και συνετές αποφάσεις, δεν θρηνήσαμε θύματα.
Την ίδια μέρα επίσης, η ΠΟΕΔΗΝ, ομοσπονδία με καθόλου αντιπολιτευτικό προσανατολισμό, μίλησε για τους θανάτους από την ασθένεια του «ιού του Νείλου» σε συνδυασμό με την μακάρια αδιαφορία της οργανωμένης (;) Πολιτείας.
Να λοιπόν τέσσερα παρόμοια, αλλά και διαφορετικά γεγονότα, που όλα μπορεί να ενταχθούν στο κεφάλαιο “διαχείριση φυσικών απειλών και κινδύνων”, με διαφορετική κατάληξη το καθένα,αλλά με πλούσια διδάγματα για το δέον (ή μη) γενέσθαι στο μέλλον. Χρωστάμε στον βασανισμένο τόπο μας, τα παθήματα να γίνονται μαθήματα. Ας σκεφθούμε λοιπόν ,πώς θα μπορούσαμε να οργανώσουμε την προστασία των πολιτών, με λειτουργικό, και κυρίως , αποτελεσματικό τρόπο.
Ας εξαλείψουμε,αρχικά,από το πεδίο της σκέψης μας (έστω προς χάριν της ανάλυσης) , την αδιαφορία, την ασχετοσύνη, την αλαζονία, την βεβαιότητα της συγκάλυψης ευθυνών, την νωθρότητα και την έλλειψη ηθικού έρματος ( αν υπήρχε, θα είχαμε αυτοκτονίες, όχι επικλήσεις στον στίχο του ποιητή “φταίει το στραβό το ριζικό μας,φταίει ο Θεός που μας μισεί ...) , και ας δούμε ποιές λειτουργικές αγκυλώσεις μπορούμε να παραμερίσουμε και πως, ίσως, μπορούμε να αυτοματοποιήσουμε κάποιες κινήσεις, ώστε να μειώσουμε τον χρόνο αρχικής αντίδρασης, που είναι, πανθομολογουμένως, εξαιρετικά κρίσιμο μέγεθος.
Tα πεδία δραστηριοποίησης των ασχολουμένων με την προστασία του πληθυσμού, μπορούν να καταχωρηθούν στα εξής πεδία:
1.πρόληψη
2.ενημέρωση κοινού
3.αντιμετώπιση γεγονότος και αμέσων συνεπειών
4.αποκατάσταση και
5. εκπαίδευση και προετοιμασία προσωπικού,
ενώ για την επίτευξη των στόχων, συμβάλουν :
Ι. Το ανθρώπινο δυναμικό
ΙΙ. Υλικοί πόροι (μέσα,κεφάλαια)
ΙΙΙ. Άϋλοι πόροι (γνώση,εμπειρία,διαδικασίες)
Ξεκινώ με την γενική τοποθέτηση, ότι «λεφτά υπάρχουν» από Κυβερνητικά χείλη ακούστηκε ότι η οικονομική δυσπραγία δεν επέτρεψε πάντοτε την διάθεση των αναγκαίων μέσων σε λειτουργική κατάσταση.Θα αντιτείνω ότι την βασιμότητα του ισχυρισμού “θολώνει” το γεγονός της ίδρυσης Οργανισμών με αντικείμενο τον τετραγωνισμό του κύκλου ή το φύλλο των αγγέλων ή το γεγονός της ύπαρξης χιλιάδων καλοπληρωμένων μετακλητών - για να μην αναφερθώ στην τροπολογία για μουλωχτές και στρουμπουλές αυξήσεις στην κυβερνητική νομενκλατούρα, που πήγε για ψήφιση την επαύριο της φωτιάς ! Λίγο παραπίσω μάλιστα, θυμάμαι την χορωδία της ΔΕΗ και την μουσική επιμελήτρια στα (χρεοκοπημένα) ΗΛΠΑΠ.
Κοντολογίς, λεφτά υπάρχουν, αλλά για την εξυπηρέτηση της αξιότιμης πελατείας!
Κάθε ανάλυση που αφορά στην αξιολόγηση του βαθμού επιτυχίας στην επιτέλεση του έργου, καταλήγει, εν τέλει, σε αξιολόγηση της ηγεσίας .Αυτό γιατί,το επιτόπου προσωπικό εκτελεί ό,τι οι επικεφαλής αποφασίζουν, εργαζόμενο υπό συνθήκες ακραία πιεστικές και επικίνδυνες ακόμη και για την ζωή του.
Συνεπώς, κάθε αποτυχία ,σε ο,τι τουλάχιστον δεν υπερβαίνει το ανθρωπίνως δυνατόν, αφορά στην ηγεσία, ο βαθμός ευθύνης της οποίας είναι απόλυτος, όταν αναφερθούμε στην πρόληψη, την προετοιμασία του προσωπικού και την εξασφάλιση ετοιμότητας των μέσων. Ακούμε διαρκώς ότι φταίει η κλιματική αλλαγή ή η αυθαίρετη δόμηση. Ερώτηση (a million dollars one): Γιατί τα σχέδια παρέμβασης (;) δεν είχαν προσαρμοσθεί ή αναθεωρηθεί ή ( όπερ και πιθανότερο ) δεν είχαν προετοιμαστεί; Φυσικά, όταν χρειάζεσαι μια ηγεσία με γνώσεις, εμπειρία, ικανότητες συντονισμού αναπτυγμένες στο έπακρο, ταχύτητα στην λήψη αποφάσεων, δεν μπορείς να την βρεις διαλέγοντας από το καλάθι με τους Καρανίκες που διαθέτεις !
Ένας τομέας επίσης, στον οποίο, προφανώς, δεν έχει δοθεί η δέουσα προσοχή, αφορά στις διαδικασίες. Πολλές από αυτές ,αφορούν κοινή λειτουργία περισσοτέρων φορέων ή υπηρεσιών. Θα πρέπει, κατά την γνώμη μου, να καθιερώσουμε περισσότερες διαδικασίες με αυτόματο χαρακτήρα (αυτές που στην γλώσσα της πληροφορικής αποκαλούνται ρουτίνες), ώστε να αποφύγουμε άχρηστη γραφειοκρατία και εμπλοκές, κυρίως όμως να εξουδετερώσουμε την διάχυση της ευθύνης,τόσο βολικής την ώρα του απολογισμού. Μπορούμε επίσης, με αυτόν τον τρόπο να κάνουμε ευκολότερη την λήψη επί τόπου αποφάσεων κρίσιμου χαρακτήρα και να αυξήσουμε έτσι την αποτελεσματικότητα της δράσης.
Άφησα τελευταίο το πεδίο της αποκατάστασης, που θεωρώ εξαιρετικά σημαντικό. Νομίζω ότι η εμπλοκή στο πεδίο αυτό, μπορεί να λειτουργήσει αφυπνιστικά προς αδρανείς ή αδιάφορους υπευθύνους, ακριβώς επειδή η ευθύνη θα προσωποποιείται αυθεντικά και ισχυρά. Εξίσου καίριο είναι το γεγονός ότι η οπισθόδρομη ανάλυση ενός γεγονότος, δίνει πολύτιμες πληροφορίες για το μέλλον, όσον αφορά σχεδιασμό κάθε μορφής παρεμβάσεων, σε ένα πεδίο, όπως είναι η συμβίωση μας με την Φύση, που απαιτεί αέναη δράση.
* Ο κ. Θόδωρος Δραγκιώτης είναι Πολιτικός Μηχανικός, πρώην Γ.Γ. ΤΕΕ και πρώην πρόεδρος Δ.Σ. του Οργανισμού Εργατικής Κατοικίας.
