Τα παιδιά στα σχολεία δεν διδάσκονται σχεδόν τίποτα για τις πυρκαγιές. Έχουμε πολλούς συναρμόδιους φορείς για την πρόληψη, χωρίς όμως να έχουμε αποτελεσματική πρόληψη. Δεν έχουμε ισχυρές δασικές υπηρεσίες, ικανές να διαχειριστούν τη δασική περιουσία. Η αντίληψη που διέπει το Πυροσβεστικό Σώμα για την αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών είναι ξεπερασμένη και αρτηριοσκληρωτική. Χρειάζεται ένα εντελώς νέο δόγμα στην πυροσβεστική. Αυτοί όλοι είναι οι παράμετροι, μαζί με την κλιματική κρίση, είναι που οδήγησαν στις καταστροφικές πυρκαγιές. Αν συνεχίσουμε να τις αγνοούμε, του χρόνου θα είμαστε στο ίδιο έργο θεατές.
Η έμφαση στην πρόληψη είναι διαχρονικά κατώτερη των περιστάσεων. Τα παιδιά στα σχολεία δεν διδάσκονται τίποτα για τις πυρκαγιές, όπως γίνεται αντίστοιχα για τους σεισμούς. Είμαστε μια μεσογειακή χώρα και θα έπρεπε οι νέες και οι νέοι να καταλάβουν τις φυσικές πυρκαγιές, το ρόλο της φωτιάς στο δάσος ,τι μπορούν να κάνουν σε περίπτωση πυρκαγιάς για να προστατέψουν τους εαυτούς τους, την περιουσία τους και τη φύση. Δυστυχώς τέτοιες γνώσεις δεν παίρνουν τα παιδιά μας.
Το δεύτερο πεδίο που δείχνει την έλλειψη της πρόληψης διαχρονικά στη χώρα μας είναι τα κονδύλια που δίνονται στις δασικές υπηρεσίες. Οι πιστώσεις που δίνονται είναι μικρές και το μεγαλύτερο μέρος αυτών καταλήγουν στους δήμους, αγνοώντας –σχεδόν- τη δασική υπηρεσία. Κάποιοι εξ΄ αυτών τα χρησιμοποιούν με ορθό τρόπο, άλλοι όμως χρησιμοποιούν τα κεφάλαια για να «κλείσουν» τρύπες. Το σύνολο των πιστώσεων δεν δίνεται στη βάση ενός οργανωμένου σχεδίου πρόληψης. Απαιτείται η αντικειμενική ανάλυση του κινδύνου του χώρου, να μην γίνονται έργα κατά το δοκούν, αλλά με βάση ιστορικά στοιχεία, τη βλάστηση, τις υπόλοιπες συνθήκες και όχι με πολιτικά κριτήρια.
Για τη σωστή πρόληψη όμως χρειάζεται και εξειδικευμένο προσωπικό. Όσα νομοθετήματα κινούνται σε μια σωστή κατεύθυνση, δεν μπορούν εύκολα να εφαρμοστούν, καθώς δεν υπάρχει εξειδικευμένο προσωπικό. Για παράδειγμα, ορισμένοι επικεφαλείς της πολιτικής προστασίας των δήμων, δεν έχουν τις απαραίτητες γνώσεις.
Το Πυροσβεστικό Σώμα είναι ένας ακόμη οργανισμός που πρέπει να υπάρξει αλλαγή αντίληψης. Έχει συγκεκριμένα προβλήματα ο δύσκαμπτος αυτός οργανισμός, που δεν του επιτρέπουν να βελτιωθεί, όσο θα έπρεπε. Δεν διαθέτει την ευελιξία που χρειάζεται η αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών και υπάρχουν αγκυλώσεις στο να υιοθετηθούν τεχνικές όπως το αντιπυρική και η δασοπυρόσβεση χωρίς νερό,, που στο εξωτερικό αποτελούν πραγματικότητα. Επίσης παρατηρείται απώλεια εμπειρίας, καθώς αρκετά στελέχη που σήμερα διαχειρίζονται τις δύσκολες αυτές καταστάσεις, σε λίγα χρόνια θα έχουν αποστρατευθεί, όπως έγινε με τις φωτιές του 2007.
Έτσι το σώμα στερείται πολύτιμης εμπειρίας. Το σημαντικότερο όμως είναι πως δεν υπάρχει ειλικρινής αποτίμηση των αδυναμιών. Δεν ασκείται ουσιαστική και παραγωγική κριτική στους επικεφαλείς, στο σώμα και δεν υπάρχει συνεργασία με τους υπόλοιπους εμπλεκόμενους φορείς, προκειμένου να διορθωθούν τα όποια προβλήματα εντοπίζονται.
*Τα περισσότερα από αυτά τα στοιχεία αποτυπώνονται στην έκθεση του καθηγητή Dr.Johann Georg Goldammer που παραδόθηκε στους πολιτικούς αρχηγούς τον Φεβρουάριο του 2019.
**Ο Γαβριήλ Ξανθόπουλος είναι Διευθυντής Ερευνών στον Ελληνικό Γεωργικό Οργανισμό «ΔΗΜΗΤΡΑ», Ινστιτούτο Μεσογειακών Δασικών Οικοσυστημάτων
