Έχοντας περάσει τους 850.000 Covid εμβολιασμούς, η επιχείρηση «Ελευθερία» συνεχίζεται με τους ρυθμούς που επιτρέπει η διαθεσιμότητα των εμβολίων και σε λίγες ημέρες θα κληθούν να προσέλθουν στα εμβολιαστικά κέντρα οι ευπαθείς ομάδες πληθυσμού με σοβαρό υποκείμενο νόσημα, ανεξαρτήτως ηλικίας.
Τρεις ειδικοί, η καθηγήτρια παιδιατρικής-λοιμωξιολογίας και μέλος της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών, Ιωάννα Παυλοπούλου, ο καθηγητής Πνευμονολογίας και Πρόεδρος της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρίας, Στέλιος Λουκίδης και ο Γενικός Γραμματέας Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας Μάριος Θεμιστοκλέους φωτίζουν όλες τις πτυχές και αποκωδικοποιούν στο Liberal.gr τα μυστικά των εμβολίων, κάνοντας κάθε βήμα κατανοητό και διαλύοντας αμφιβολίες και σκεπτικισμό.
Είναι τα εμβόλια του κορονοϊού ασφαλή;
Τα εμβόλια -μιλώντας γενικά- αποτελούν το μεγαλύτερο επίτευγμα της Ιατρικής. Ήδη έχουν πραγματοποιηθεί περισσότεροι από 250 εκατομμύρια εμβολιασμοί για τον κορονοϊό παγκοσμίως, χωρίς σοβαρά προβλήματα, συνεπώς ο κόσμος πρέπει να τα εμπιστευθεί. Και τα εμπιστεύεται, όπως φαίνεται από την προσέλευση του κόσμου στα εμβολιαστικά κέντρα και τη ζήτηση στα ραντεβού, γιατί είναι ο μόνος τρόπος να αφήσουμε πίσω μας αυτόν τον εφιάλτη.
Πόσα εμβόλια έχουν γίνει μέχρι σήμερα στην Ελλάδα και πόσα μπορούν να γίνουν σε μια ημέρα;
Ξεπεράσαμε τους 850.000 εμβολιασμούς και η εξέλιξη του προγράμματος, ο ρυθμός προόδου των εμβολιασμών, καθορίζεται από τη διαθεσιμότητα των εμβολίων. Φτάσαμε από λίγες εκατοντάδες εμβόλια καθημερινά να κάνουμε 31.000 εμβολιασμούς σε ένα 24ωρο και αν πάμε λίγο ψηλότερα, αν φτάσουμε τους 40.000 εμβολιασμούς/ημέρα θα έχουμε 1 εκατ. εμβολιασμούς το μήνα. Δηλαδή τον Μάρτιο, τον Απρίλιο και τον Μάιο μπορούμε να έχουμε εμβολιάσει 3 εκατ. ανθρώπους και να είμαστε σε ένα καλό σημείο.
Αρκούν τα εμβολιαστικά κέντρα που λειτουργούν στην Επικράτεια ή χρειαζόμαστε περισσότερα;
Στην πλήρη ανάπτυξη του, το πρόγραμμα εμβολιασμών θα περιλαμβάνει 1.018 εμβολιαστικά κέντρα, ενώ λειτουργούν 400 κέντρα και 100 κινητές μονάδες του ΕΟΔΥ που διενεργούν εμβολιασμούς σε κλειστές δομές. Το άνοιγμα των υπόλοιπων 600 εμβολιαστικών κέντρων θα γίνει όταν θα έχουμε τέτοια ροή εμβολίων που να μπορούμε να τα αξιοποιήσουμε. Όλα εξαρτώνται από τη διαθεσιμότητα των εμβολίων.
Πότε θα χτίσουμε ένα πρώτο τείχος ανοσίας;
Το πρώτο τείχος ανοσίας θα δημιουργηθεί όταν θα έχουμε ολοκληρώσει τον εμβολιασμό των ηλικιωμένων και των ευπαθών ομάδων, λόγω υποκείμενου νοσήματος. Για παράδειγμα, οι ογκολογικοί ασθενείς έχουν παρόμοια ευπάθεια με τα άτομα ηλικίας 70-74 ετών. Όταν ολοκληρωθούν αυτοί οι εμβολιασμοί -ελπίζουμε στο τέλος της άνοιξης- θα έχουμε θωρακίσει το Εθνικό Σύστημα Υγείας, ώστε να μην πιέζονται οι ΜΕΘ.
Γιατί χρειαζόμαστε και συλλογική ανοσία και πότε θα την επιτύχουμε;
Το πρώτο τείχος ανοσίας θωρακίζει το ΕΣΥ και προστατεύει τους ευπαθείς, αλλά όχι όλους. Υπάρχουν άνθρωποι σε ευπαθείς ομάδες που λόγω σοβαρής ανοσοκαταστολής για παράδειγμα δεν έχουν καλή ανοσολογική απόκριση στο εμβόλιο και για όλους αυτούς τους ανθρώπους χρειαζόμαστε τη συλλογική ανοσία, που επέρχεται με τον εμβολιασμό του 60%-70% του πληθυσμού ώστε να πάψει ο ιός να κυκλοφορεί μέσα στην κοινότητα. Αν όλα πάνε καλά με τη διαθεσιμότητα των εμβολίων, ελπίζουμε να «πιάσουμε» τη συλλογική ανοσία μέχρι και το φθινόπωρο, και αυτό είναι το αισιόδοξο σενάριο αν δεν υπάρξουν περαιτέρω καθυστερήσεις στις παραδόσεις των δόσεων.
Οι άνθρωποι που έχουν νοσήσει από κορονοϊό, πότε πρέπει να εμβολιαστούν;
Η επίσημη οδηγία είναι ότι μπορούν εμβολιαστούν μετά από τρεις μήνες, καθώς σε αυτό το διάστημα θεωρείται πολύ χαμηλή η πιθανότητα επαναμόλυνσης. Έχει ανοίξει και μια συζήτηση για το κατά πόσον τα άτομα που έχουν φυσική ανοσία (από νόσηση) χρειάζονται μόνο μια δόση εμβολίου -σαν αναμνηστική δόση- αντί για δύο. Αυτό είναι κάτι που θα το δούμε με την πάροδο του χρόνου…
Όσοι εμβολιάζονται μπορούν να μεταδώσουν τον κορονοϊό;
Μελέτες που εκπονούνται με τα εμβόλια των Pfizer/BionTech και Astra Zeneca δείχνουν ότι στα εμβολιασμένα άτομα μειώνεται τόσο το ιικό τους φορτίο στο ρινοφάρυγγα ώστε μπορούν να καταστούν μη μεταδοτικά, ενώ τα ίδια, εάν μολυνθούν ξανά, θα είναι ασυμπτωματικά ή θα έχουν πολύ ήπια συμπτώματα. Παράλληλα, μελέτη που δημοσιεύτηκε στο New England Journal of Medicine (το πιο έγκριτο επιστημονικό περιοδικό) και η οποία εστιάζει στο παράδειγμα του Ισραήλ που εμβολίασε τον μισό πληθυσμού της χώρας, δείχνει πως όσο προχωρούν οι εμβολιασμοί τόσο μειώνεται το ιικό φορτίο στην κοινότητα και επίσης μειώνεται κατά 95% η ανάγκη για νοσηλεία των ασθενών!
Θα υπάρξουν εμβόλια Covid και για παιδιά;
Οι περισσότερες φαρμακοβιομηχανίες που αναπτύσσουν εμβόλια για τον κορονοϊό έχουν ξεκινήσει μελέτες σε παιδιά σε δύο στάδια: Πρώτα για τις ηλικίες 12-18 ετών και μετά για τις ηλικίες 5-12 ετών. Ωστόσο, οι μελέτες αυτές στοχεύουν στη δυνατότητα εμβολιασμού ειδικών ευπαθών ομάδων στον παιδικό πληθυσμό, όπως είναι τα μεταμοσχευμένα παιδιά, τα παχύσαρκα παιδιά και τα παιδιά με νευρομυϊκά σύνδρομα, τα οποία ενδεχομένως στο μέλλον θα εμβολιαστούν για να προφυλαχθούν από τις επιπλοκές της Covid. Για τα υγιή παιδιά η συζήτηση είναι πάρα πολύ πρώιμη και το πιθανότερο είναι να μη γίνουν ποτέ μαζικοί εμβολιασμοί.
Τι πρέπει να κάνουν οι έγκυες, να εμβολιάζονται ή όχι;
Το Αμερικανικό Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων κατέταξε τις εγκύους σε ευπαθή ομάδα πληθυσμού σε ό,τι αφορά τον Covid εμβολιασμό. Η σύσταση που ισχύει είναι να εμβολιάζονται οι έγκυες που είτε πάσχουν από κάποιο υποκείμενο νόσημα, είτε βρίσκονται σε υψηλό κίνδυνο έκθεσης λόγω δουλειάς, όπως για παράδειγμα γιατροί ή νοσηλεύτριες. Επίσης, υπάρχει η σύσταση να αποφεύγουν τις άσκοπες μετακινήσεις, ειδικά όπου υπάρχει συγχρωτισμός.
Ποιοι από τους έχοντες χρόνιες παθήσεις παίρνουν σειρά στον εμβολιασμό και πότε;
Μέσα στις προσεχείς μέρες ξεκινούν οι εμβολιασμοί για την επόμενη κατηγορία ατόμων με πολύ σοβαρές υποκείμενες παθήσεις, ανεξαρτήτως ηλικίας. Η πληθυσμιακή αυτή ομάδα αφορά 7 κατηγορίες νοσημάτων, τους μεταμοσχευμένους, όσους κάνουν αιμοκάθαρση, τους καρκινοπαθείς με «ενεργό» νόσο, τους ασθενείς με χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια, κυστική ίνωση, πνευμονική ίνωση, και όσους έχουν ανάγκη από υποστήριξη με οξυγόνο στο σπίτι. Συζητείται η πρόταση να κάνουν το εμβόλιο εκεί που υποβάλλονται στη θεραπεία τους, για την αποφυγή της ταλαιπωρίας τους. Για παράδειγμα, οι μεταμοσχευμένοι θα μπορούσαν να εμβολιαστούν στα κέντρα που παρακολουθούνται και οι αιμοκαθαιρόμενοι εκεί που κάνουν αιμοκάθαρση.
Έχουμε δει τον αντίκτυπο των εμβολιασμών στις νοσηλείες;
Τα πρώτα αισιόδοξα μηνύματα που λαμβάνουμε από τα νοσοκομεία της Δυτικής Αττικής -μια περιοχή όπου ακόμα «βράζει» η πανδημία- είναι ότι πιθανότατα λόγω της προόδου των εμβολιασμών, ή επειδή οι μεταλλάξεις «χτυπούν» περισσότερο νεαρότερες ηλικίες, ή επειδή οι ηλικιωμένοι έχουν φοβηθεί πολύ που δεν κυκλοφορούν, σταματήσαμε να βλέπουμε νοσηλείες σε ανθρώπους 80 και 85 ετών. Για παράδειγμα, στο νοσοκομείο «Αττικόν» νοσηλεύονται κυρίως ασθενείς κάτω των 60 ετών. Τα άτομα αυτά έχουν καλύτερη έκβαση, και καθώς δεν έχουν τόσα συνοδά νοσήματα όσα οι ηλικιωμένοι, έχουν μικρότερο κίνδυνο να εμφανίσουν επιλοιμώξεις του γαστρεντερολογικού συστήματος και άλλες επιπλοκές. Έτσι παίρνουν και εξιτήριο από την κλινική Covid πιο γρήγορα.
Δουλεύει καλά το σύστημα με τα ηλεκτρονικά ραντεβού και τα SMS;
Φανταστείτε να ήμασταν με τηλεφωνικά ραντεβού, χαρτάκια και παραπεμπτικά… Το πρόγραμμα αυτό «ρολάρει» σιωπηλά και αποδοτικά, ενώ η ζήτηση στα ηλεκτρονικά ραντεβού φανερώνει ότι ο κόσμος έχει αποδεχτεί, έχει αγκαλιάσει τα εμβόλια.
Σε σχέση με τις άλλες χώρες της Ευρώπης πώς πάμε σε πρόοδο εμβολιασμών; Κινδυνεύουν να χαθούν δόσεις από ραντεβού που ακυρώνονται;
Είμαστε στις 3 πρώτες θέσεις μεταξύ των χωρών της ΕΕ στην πρόοδο των εμβολιασμών και στον μηχανισμό αναπλήρωσης των δόσεων από τα ραντεβού που ακυρώνονται (για παράδειγμα, αυτά που ακυρώθηκαν εξαιτίας της πρόσφατης κακοκαιρίας). Συναγωνιζόμαστε σε αποτελεσματικότητα τον Καναδά και το Ηνωμένο Βασίλειο στο να μη χαθεί ούτε μια δόση, και οι δόσεις που περισσεύουν δίνονται στους υγειονομικούς που βρίσκονται παρόντες στη δομή και δεν έχουν εμβολιαστεί, στα Σώματα Ασφαλείας και στις Ένοπλες Δυνάμεις. Σε ακραίες περιπτώσεις εμβολιάζεται και ο γενικός πληθυσμός, όπως σε ακριτικά νησιά και ορεινά χωριά, καθώς και οι φροντιστές των χρονίως νοσούντων που τους συνοδεύουν στα εμβολιαστικά κέντρα.
