Ο ζόφος της πανδημίας φέρνει ζόφο στις οικονομίες. Άγγελος της γκρίζας εποχής μία από τις κατ’ εξοχήν ειδικούς, η επικεφαλής του ΔΝΤ Κρισταλίνα Γκεοργκίεβα, που προαναγγέλλει ότι η ύφεση στην παγκόσμια οικονομία θα είναι μεγαλύτερη από τη μεγάλη ύφεση της δεκαετίας του '30.
Κατά το Ταμείο περισσότερες από 170 χώρες θα εισέλθουν σε ύφεση εάν ο ιός δεν νικηθεί το δεύτερο εξάμηνο του έτους. Το Ταμείο είναι σε ετοιμότητα να εκμεταλλευτεί τη δανειοδοτική του ικανότητα 1 τρισ. δολαρίων, ώστε να εκπληρωθούν τα αιτήματα περισσότερων από 90 χωρών!
Όπερ περισσότερες από 90 χώρες θα διοικηθούν με τις δημοσιονομικές νόρμες που επιβάλει το ΔΝΤ, οπότε θα συγκλίνει τουλάχιστον ο μισός πλανήτης σε μια οικονομική διοικητική «μονοκαλλιέργεια». Στην Ευρώπη υπολογίζεται ότι θα χαθεί ΑΕΠ 1,9 τρισ. Οι ΗΠΑ με μικρότερο πληθυσμό ανακοίνωσαν βοήθεια 2,2 τρισ. που μπορεί να αυξηθούν έως και τα 5 τρισ!
Την ώρα που γράφονταν οι γραμμές δεν ήταν γνωστά τα αποτελέσματα του Eurogroup, αλλά όσα διαδραματίστηκαν ως τώρα, η χαρακτηριστική δυσλειτουργία του, η έλλειψη αλληλεγγύης των βορειοευρωπαίων, καταδεικνύει ότι οι υπερεθνικοί οργανισμοί αδυνατούν να ανταποκριθούν άμεσα τις έκτακτες συνθήκες.
Τα κράτη, οι ηγέτες τους, ανέλαβαν δράση, το καθένα για λογαριασμό του και για τους πολίτες του. Επέβαλαν μέτρα σε διαφορετικό χρόνο, κάποια όπως η Ελλάδα άμεσα και αποτελεσματικά, άλλα ολιγώρησαν και πληρώνουν βαρύ θανάσιμο τίμημα. Οι κυβερνήσεις τους βρίσκονται υπόλογες έναντι των λαών τους και μόνο, χωρίς τη δυναστική επιβολή υπερεθνικών αποφάσεων, που συνήθως έδινε και το προκάλυμμα της υπεκφυγής ευθυνών.
Νέοι προβληματισμοί αναπτύσσονται και οι ιδεολογικές μονομέρειες δοκιμάζονται. Εν αρχή τα δημόσια συστήματα Υγείας των κρατών ανέδειξαν την αναγκαιότητά τους. Κάποιοι βέβαια βρήκαν την ευκαιρία να «αυτοδικαιωθούν» για την αιώνια προσήλωσή τους στην κρατική γραφειοκρατική και αναποτελεσαματική ακινησία. Ωστόσο η πανδημία ανέδειξε κάτι διαφορετικό. Την αναγκαιότητα ενός, ασχέτως μεγέθους, οργανωμένου, τεχνολογικά εκσυγχρονισμένου δημοσίου συστήματος υγείας, με εργαζόμενους που θα απολαμβάνουν σε υλικό και ηθικό επίπεδο αυτά που προσφέρουν. Άλλωστε ο κίνδυνος αναζωπύρωσης πάντα υπάρχει.
Η επόμενη ημέρα θα βρει τα κράτη ενώπια ενωπίω με τους πολίτες τους, με την συρρικνωμένη οικονομία τους, και με την ανάγκη να επαναχαράξουν τον παραγωγικό τους ιστό. Να επεκταθούν σε τομείς που θα τους παράσχουν στοιχειώδη αυτάρκεια. Ο τουρισμός μπορεί να είναι η βαριά μας βιομηχανία αλλά είναι μια βιομηχανία ευαίσθητη και ευπαθής. Είναι εκτεθειμένη όχι μόνο σε μια πανδημία όπως η τωρινή, που στο κάτω κάτω συμβαίνει κάθε εκατό χρόνια και περισσότερο, αλλά και στη γεωπολιτική ανισορροπία της περιοχής.
Τον αναγκαίο οικονομικό επανασχεδιασμό και τον εκσυγχρονισμό της παραγωγής θα τα σχεδιάσει ένα αναμορφωμένο κράτος. Η αρχή έγινε με το ψηφιακό κράτος που στήνει ο Πιερρακάκης, αλλά η συνέχεια απαιτεί πολιτική βούληση και χαλύβδινη αποφασιστικότητα. Για τον ανασχεδιασμό δεν θα αντιδράσουν οι απλοί εργαζόμενο που βλέπουν τη γη να φεύγει κάτω από τα πόδια τους αλλά οι κατεστημένες συντεχνίες και η εγκατεστημένη ολιγαρχία, «οι νταβατζήδες» που έλεγε κάποιος.
Αλλά μια χαρά τα βρήκαν και αυτός όπως και όλοι οι προηγούμενοι και οι επόμενοι - με εξοργιστικό παράδειγμα τον ΣΥΡΙΖΑ (γιατί αυτός δεν δικαιολογείται λόγω επαγγελλόμενης πολιτικής ταυτότητας). Ο μόνος που προσπάθησε να κάνει κάτι ήταν ο ΓΑΠ, αλλά ο γενικότερα άτσαλος και ανώριμος τρόπος που αντιμετώπισε την χρεοκοπία, είχε την γνωστή κατάληξη.
Η επόμενη μέρα βρίσκει την Ευρώπη αποδυναμωμένη. Τη Γερμανία να αδυνατεί σε έκτακτες συνθήκες να μεταβολίσει την οικονομική της δύναμη σε ηγεμονική συνεργασία. Την Βρετανία να κείται μακράν. Την Ιταλία απεγνωμένη στο θανάσιμο πέπλο που την έχει σκεπάσει, να μην κατανοεί τη χρησιμότητα της ΕΕ εάν σε αυτή την κρίσιμη φάση δεν απολαύσει της βοήθειάς της. Τις ΗΠΑ απομονωμένες στα σύνορά τους, έχοντας αποσύρει την παγκόσμια παρεμβατικότητά τους. Νέες δυνάμεις με κορυφαίο παράγοντα την εύρωστη οικονομικά Κίνα, εμφανίζονται στο παγκόσμιο προσκήνιο. To ΝΑΤΟ διαχρονικά παραμένει αδιάφορο στις τουρκικές επιθετικές συμπεριφορές. Ο Έβρος μπορεί να επανέλθει. Τα νερά της Ανατολικής Μεσογείου μπορεί να ταραχθούν.
Τα κράτη επιστρέφουν στον εαυτό τους. Δεν στηρίζονται αποκλειστικά στις δυνάμεις τους αλλά αναγκάζονται να αποφασίζουν μόνα τους για τον εαυτό τους, έστω και μονομερώς όταν οι κοινές αποφάσεις λειτουργούν εναντίον τους. Οι λαοί ανέμισαν τις δικές τους σημαίες στα μπαλκόνια, έψαλαν τους δικούς τους εθνικούς ύμνους, χειροκρότησαν τους δικούς τους ήρωες.
Είναι μια φυσιολογική συμπεριφορά που δεν καταργεί την παγκοσμιοποίηση. Την εκλογικεύει και νομιμοποιεί εκ νέου τους ξεχωριστούς δρόμους εκάστου κράτους με βάση τις δικές τους αναγκαιότητες. Η επόμενη μέρα θα είναι διαφορετική από τη χθεσινή.
