Το rebound του ελληνικού τουρισμού και της ελληνικής οικονομίας θα κριθεί από την ταχύτητα των εμβολιασμών στην Ευρώπη, η οποία δυστυχώς δεν είναι καλή, όπως δείχνει και το πρόσφατο αδιέξοδο στην Σύνοδο Κορυφής, τονίζει στο Liberal ο γνωστός οικονομικός αναλυτής Ζολτ Ντάρβας, χαρακτηρίζοντας το «πράσινο ψηφιακό πιστοποιητικό» ως ένα ευπρόσδεκτο εργαλείο που ωστόσο από μόνο του δεν αρκεί.
Εκτιμά ότι λόγω των καθυστερήσεων σε ευρωπαϊκό επίπεδο, είναι πολύ πιθανό σημαντικό μερίδιο των Ευρωπαίων πολιτών να μην μπορέσει να ταξιδέψει αυτό το καλοκαίρι. Για να πάρουν πάντως μπροστά οι ευρωπαϊκές οικονομίες, θεωρεί ότι αποτελεί μονόδρομο η αλλαγή των δημοσιονομικών κανόνων στην Ευρωζώνη μετά την πανδημία, ωστόσο εκτιμά ότι αυτή θα σκοντάψει στις αντιδράσεις και δεν θα υπάρξει ουσιαστική τους αναθεώρηση, παρά το πολύ κάποιες μικρές τροποποιήσεις, όπως η εξαίρεση από τους κανόνες των «πράσινων» δημόσιων δαπανών.
Συνέντευξη στον Γιώργο Φιντικάκη
- Πρόσφατα η ΕΕ υιοθέτησε το «πράσινο ψηφιακό πιστοποιητικό» με στόχο να διευκολύνει την ασφαλή και ελεύθερη κυκλοφορία ενός ΕΕ. Καθώς αυτό θα συμβάλει σε ενίσχυση του τουρισμού και άλλων δραστηριοτήτων αυτό το καλοκαίρι, θα λέγατε ότι βελτιώνονται οι προοπτικές ανάκαμψης των ευρωπαϊκών οικονομιών;
Το πιστοποιητικό εμβολιασμού είναι ένα ευπρόσδεκτο εργαλείο, αλλά η επόμενη ημέρα του τουρισμού και η μεγάλη του «επιστροφή» εξαρτάται από την πορεία των εμβολιασμών στην Ευρωπαϊκή Ένωση, όχι από το πιστοποιητικό. Δυστυχώς, η μέχρι τώρα εμπειρία για την ταχύτητα των εμβολιασμών στην Ευρώπη δεν είναι καλή: Ενώ στην Βρετανία η αναλογία είναι πάνω από 40 δόσεις εμβολίων ανά 100 άτομα και στις ΗΠΑ κινείται στις 35, εντούτοις στην ΕΕ φτάνει μόλις στις 12 δόσεις ανά 100 άτομα . Και σκεφτείτε ότι οι περισσότεροι Ευρωπαίοι που έχουν μέχρι σήμερα εμβολιαστεί έχουν λάβει μόνο μία δόση.
Το πρόγραμμα εμβολιασμών αναμένεται να επιταχυνθεί τον επόμενο μήνα, αλλά πολλοί άνθρωποι δεν πρόκειται να πάρουν την πρώτη τους δόση παρά το καλοκαίρι. Δεδομένο ότι πρέπει να μεσολαβήσουν δύο εβδομάδες μεταξύ των δύο δόσεων και ότι για να επιτευχθεί ανοσία πρέπει να περάσουν μερικές ακόμη εβδομάδες μετά τη δεύτερη δόση, είναι πολύ πιθανό ότι ένα σημαντικό μερίδιο του πληθυσμού της ΕΕ δεν θα μπορέσει να ταξιδέψει αυτό το καλοκαίρι.
- Για μια ακόμη φορά κατά την προχθεσινή Σύνοδο Κορυφής, η ΕΕ οδηγήθηκε σε αδιέξοδο στο ζήτημα των εμβολίων. Στον αντίποδα, ο ΕΜΑ έδωσε πρόσφατα το πράσινο φως στο εμβόλιο της AstraZeneca. Έχουμε εισέλθει στην τελική φάση της οικονομικής κρίσης ή ακόμη έχουμε δρόμο λόγω των ανησυχιών σχετικά με τις καθυστερήσεις στις παραδόσεις εμβολίων και το νέο αδιέξοδο σε επίπεδο ΕΕ;
Το πράσινο φως για τα εμβόλια της AstraZeneca είναι σίγουρα μια καλή είδηση, ωστόσο αυτά αντιπροσωπεύουν ένα μέρος μόνο επί του συνόλου των παραγγελιών στην ΕΕ. Επίσης είχαμε πολύ λιγότερες παραδόσεις εμβολίων της AstraZeneca τους τελευταίους μήνες από τις αναμενόμενες. Φοβάμαι λοιπόν ότι αποφάσεις όπως αυτή δεν αρκούν για να αντιμετωπίσουν τις πολλές ελλείψεις στον εφοδιασμό εμβολίων στην ΕΕ.
- Ποια η πρόβλεψή σας για την Ελλάδα; Μπορεί το «πράσινο ψηφιακό πιστοποιητικό» να λειτουργήσει ως καταλύτης για τον ελληνικό τουρισμό, ανάκαμψη που με την σειρά της θα σηματοδοτήσει ένα συνολικό restart της ελληνικής οικονομίας; Ποια η εκτίμησή σας για τον φετινό ρυθμό ανάπτυξης της χώρας;
Το μόνο που μπορώ να πω είναι να επαναλάβω την απάντησή μου στην πρώτη σας ερώτηση: Αυτό που έχει σημασία είναι οι εμβολιασμοί και η ταχύτητα του ευρωπαϊκού προγράμματος, το πιστοποιητικό είναι απλώς ένα χρήσιμο μέσο για να τους πιστοποιήσει. Φοβάμαι ότι η πρόβλεψή μου για την Ελλάδα δεν έχει αλλάξει εξαιτίας του πιστοποιητικού: Το rebound του ελληνικού τουρισμού εξαρτάται αποκλειστικά από την ταχύτητα των εμβολιασμών των Ευρωπαίων πολιτών.
- Τι πρέπει να κάνει η ΕΕ μετά την πανδημική κρίση όσον αφορά τις δημοσιονομικές πολιτικές; Ολοένα και περισσότεροι στην Ευρώπη ισχυρίζονται ότι η αλλαγή του Συμφώνου Σταθερότητας αποτελεί μονόδρομο. Είναι εφικτό να επιτευχθεί μια τέτοια συμφωνία; Και αν ναι, ποια μορφή πρέπει να έχει μια συμφωνία για δημοσιονομικά ελλείμματα;
Το Σύμφωνο Σταθερότητας το οποίο καθορίζει τους δημοσιονομικούς κανόνες, πάσχει από πολλές αδυναμίες, όπως ότι είναι υπερβολικά πολύπλοκο, ότι εξαρτάται από δείκτες, όπως το λεγόμενο παραγωγικό κενό, δηλαδή η διαφορά ανάμεσα στις πραγματικές επιδόσεις μιας οικονομίας και στην δυνητική της παραγωγή, κάτι που είναι δύσκολο να εκτιμηθεί. Έτερες αδυναμίες, είναι μια τάση να επιτρέπεται χαλαρή δημοσιονομική πολιτική στις καλές εποχές και να επιβάλλεται σκληρή δημοσιονομική εξυγίανση σε καιρούς ύφεσης.
Ανεξάρτητα λοιπόν από την πανδημία, η αναθεώρηση των δημοσιονομικών κανόνων πρέπει να αποτελέσει προτεραιότητα για την ΕΕ. Κατά την άποψή μου, οι δημοσιονομικοί κανόνες πρέπει να απλοποιηθούν. Και για κάθε χώρα-μέλος να τεθεί ένας στόχος για το δημόσιο χρέος για τα επόμενα πέντε χρόνια, ο οποίος και θα βασίζεται σε οικονομική ανάλυση. Το εργαλείο για να επιτυγχάνεται αυτός ο στόχος πρέπει να επικεντρώνεται στις δημόσιες δαπάνες.
Ορισμένα κράτη μέλη τάσσονται υπέρ μιας τέτοιας μεταρρύθμισης. Αντίθετα, άλλα εναντιώνονται. Είναι επομένως δύσκολο να προβλεφθεί ποια άποψη θα επικρατήσει τελικά. Ωστόσο, φοβάμαι ότι κατά τα επόμενα χρόνια δεν θα καταστεί εφικτό να υπάρξει ουσιαστική αναθεώρηση των δημοσιονομικών κανόνων και του Συμφώνου Σταθερότητας, παρά το πολύ κάποιες μικρές τροποποιήσεις, όπως η εξαίρεση από τους κανόνες των «πράσινων» δημόσιων δαπανών.
* O Ζολτ Ντάρβας είναι αναλυτής του ινστιτούτου Bruegel
