Του Μανούσου Μαραγκουδάκη*
Όταν ξεκινούσε η τριήμερη κοινοβουλευτική διαδικασία ψήφου εμπιστοσύνης προς την κυβέρνηση ουδείς ανέμενε να αποτελέσει γεγονός-καμπή για τη διακυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ ή για το αντιπολιτευτικό ύφος της Νέας Δημοκρατίας. Η ίδια η πλοκή της προαναγγελθείσης κοινοβουλευτικής παράστασης, οι πρωταγωνιστές, το θέμα, το σενάριο, η διάρκεια, το κοινό, προμήνυε μία μάλλον βαρετή θεατρική αντιπαράθεση όπου ο Τσίπρας θα «επιτελεί» τον ρόλο του βλοσυρού τιμητή, και ο Μητσοτάκης τον ρόλο του μαζεμένου (φοβισμένου;) επικριτή του. «Μία από τα ίδια». Τρεις ημέρες αργότερα, ο ΣΥΡΙΖΑ βρίσκεται σε άτακτη υποχώρηση. Τι συνέβη;
Συνέβησαν δύο πράγματα: Πρώτον, πράγματι, οι πρωταγωνιστές του ΣΥΡΙΖΑ, Τσίπρας και Πολάκης, ανέβηκαν στο βήμα για να επιτελέσουν, για άλλη μια φορά, τον δοκιμασμένο, και μέχρι τότε επιτυχημένο, ρόλο του θυμωμένου-ανένδοτου-αυθεντικού αριστερού και κατακεραυνωτή του διεφθαρμένου και πορφυρογέννητου Μητσοτάκη.
Καθώς οι ημέρες των ευρωεκλογών πλησιάζουν επικίνδυνα, και οι δύο τους θεώρησαν ότι μόνο να κερδίσουν είχαν αν ενέτειναν και όξυναν ακόμη περισσότερο την μανιέρα τους: Να αντιπαραβάλουν το παλιό σύστημα που κατέστρεψε την χώρα, την ολιγαρχία, και τον πορφυρογέννητο Μητσοτάκη, με την «δική τους» δημοκρατία, την αριστερά των πολλών, και τον λαϊκό (άρα αυθεντικό) χαρακτήρα τους.
Σε αυτό το πλαίσιο ο Κουφοντίνας έγινε «κύριος», ο Κυμπουρόπουλος έγινε «περιφερόμενη γλάστρα», ο «είσαι πολύ λίγος εσύ για να μιλάς για μένα» Μητσοτάκης απέκτησε «μεσοτοιχία με τον Χριστοφοράκο», ενώ ο Πολάκης των «δύο δημοκρατιών» πλησίασε απειλητικά τον Μητσοτάκη, με τεντωμένο το δάκτυλο, προς διευκόλυνση των φωτογράφων. Οι δύο τους προσωποποιούσαν, για άλλη μια φορά, την εξουσία-ως-ιδιοκτησία – του «νεο-πατρογονισμού»– όπως ονομάζεται αυτό το τριτοκοσμικό φαινόμενο στην κοινωνιολογία. Και το απολάμβαναν.
Όμως η επιτέλεση της αντιπαράθεσης δεν συνεχίσθηκε όπως προέβλεπε το σύνηθες σενάριο. Το δεύτερο πράγμα που συνέβη ήταν ότι ο ευγενικός, εκλεπτυσμένος, βαρετά ορθολογιστής και «υπεράνω» Μητσοτάκης, ο κλασσικός nerd δηλαδή όπως ο Τσίπρας αντιλαμβάνεται τον αντίπαλό του, αυτή την φορά τους επιτέθηκε στα ίσια.
Το χουντικό παρελθόν της οικογένειας Τσίπρα μπήκε στο κάδρο, ενώ το Μάτι και οι φωτογραφίες της βέβηλης κρουαζιέρας έγιναν κρίσιμα θέματα ηθικής τάξεως, και συμπλήρωσαν την εικόνα μιας ανήθικης και επικίνδυνης κυβέρνησης. Για πρώτη φορά στα τεσσεράμισι χρόνια πρωθυπουργίας του, ο Τσίπρας βρέθηκε σε άμυνα, αναγκαζόμενος να απολογηθεί για τον πατέρα του, την καλοκαιρινή κούρασή του, το δικαίωμα στην ιδιωτικότητα(!), και την σχέση του με την ιδιοκτήτρια του γιότ.
Ο αήττητος Τσίπρας φάνηκε εντελώς απροετοίμαστος, εκτεθειμένος, και αυτή την φορά πραγματικά εκνευρισμένος.
Δεν είμαι σε θέση να γνωρίζω αν η τσιπραίικη αντεπίθεση του Μητσοτάκη ήταν προσχεδιασμένη, ή αν ήταν αυθόρμητη – η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι. Όμως η επίδραση που είχε επάνω του είναι περισσότερο από εμφανής. Μπορούσες να νιώσεις την ικανοποίηση του ανδρός για την ενέργειά του. Είχε βγει από τον συνηθισμένο ρόλο του, είχε αυτοσχεδιάσει, και είχε κατατροπώσει τους νταήδες του Κοινοβουλίου. Το νιώσαμε στην ομιλία που έδωσε ενδιάμεσα στα Ιωάννινα.
Το νιώσαμε την τρίτη ημέρα της κοινοβουλευτικής διαδικασίας όπου ανάγκασε τον Τσίπρα, για δεύτερη φορά, να παραπονιέται για την αδικία που υπέστη, να εξηγείται και να υπεραμύνεται της αξίας της αντιπαράθεσης πολιτικών θέσεων, και να δηλώνει ότι είναι υπέρμαχος της πολιτισμένης συζήτησης. Δηλαδή να δηλώνει ότι από τώρα και στο εξής θα παίζει στην έδρα του Κυριάκου. Τίποτα πιο επικίνδυνο από έναν nerd που έχει δείρει τον νταή.
* Ο κ. Μανούσος Μαραγκουδάκης είναι καθηγητής Κοινωνιολογίας στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου
