Η επίσημη αναγνώριση από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Ασφάλειας Μεταφορών (ETSC) της αναμφισβήτητης προόδου στον τομέα των απωλειών από τροχαία ατυχήματα που έχει συντελεστεί στη χώρα μας, είναι γεγονός. Οι θάνατοι από τροχαία μειώθηκαν κατά 54% την τελευταία δεκαετία, ωστόσο η σύγκριση με τους διαχρονικά καλύτερους της Ευρώπης δείχνει ότι σε καμία περίπτωση δεν υπάρχει χώρος για επανάπαυση – κάθε άλλο μάλιστα.
Η Ελλάδα, λοιπόν, είναι η πρωταθλήτρια της οδικής ασφάλειας για το 2021, καθώς το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Ασφάλειας Μεταφορών (European Trasport Safety Council - ETSC), σύμφωνα με τον απολογισμό της δεκαετίας 2010 -2020 στον τομέα της Οδικής Ασφάλειας στην Ευρώπη, στη χώρα μας είχαμε μείωση κατά 54% των θανάτων από τροχαία (ΕΙΚΟΝΑ 1). Σημειώνουμε ότι η Νορβηγία (55%) και η Ελλάδα (54%) είναι οι μόνες ευρωπαϊκές χώρες που στη διάρκεια της περιόδου 2010-2020 ξεπέρασαν το στόχο του 50%, ωστόσο η χώρα μας είναι αυτή που πήρε το πρώτο βραβείο με βάση τον δείκτη απόδοσης (Performance Index – PIN) που έχει θεσπίσει το ETSC.
Η πρόοδος της Ελλάδας
Είδαμε, λοιπόν, να σημειώνεται σημαντική μείωση των απωλειών στην άσφαλτο και από τους 1.258 νεκρούς του 2010, πέσαμε στους 579 το 2020 – κάτι που αποτελεί σίγουρα μια σημαντική επιτυχία. Και παρά το γεγονός πως οι 579 θάνατοι το 2020 προέκυψαν εν μέσω πανδημίας Covid-19 και εκτεταμένου lockdown, η μείωση σε σχέση με το 2010 είναι ούτως ή άλλως μεγάλη, αφού τις προηγούμενες χρονιές κινούμασταν στα επίπεδα των 700 νεκρών ετησίως. Σημειώστε ότι η μείωση σε σύγκριση με τα προ του 2000 επίπεδα, που είχαμε απώλειες της τάξης των 2.000 νεκρών ετησίως, είναι ακόμα μεγαλύτερη. Ωστόσο, σε πείσμα της συντελεσθείσας προόδου, η βραβευμένη Ελλάδα παραμένει στην 23η θέση της κατάταξης σε αριθμό θανάτων από τροχαία, με 54 νεκρούς ανά εκατομμύριο κατοίκων ετησίως όταν ο μέσος ευρωπαϊκός όρος είναι 42!
Προσέξτε, λοιπόν: 9.376 ανθρώπινες ζωές χάθηκαν στους ελληνικούς δρόμους στο διάστημα 2010 – 2020, ενώ πολλοί περισσότεροι άνθρωποι έμειναν ανάπηροι μετά από τροχαίες συγκρούσεις.
Η ολοκλήρωση μεγάλου μέρους του δικτύου των αυτοκινητοδρόμων είχε αναπόφευκτα θετικές επιπτώσεις στον περιορισμό των τροχαίων. Ενώ από την πλευρά τους μια σειρά οργανώσεις που δραστηριοποιούνται στο χώρο της ευαισθητοποίησης των πολιτών γύρω από το μεγάλο ζήτημα της οδικής ασφάλειας έβαλαν και αυτές τον οβολό τους για να έχουμε αυτή την επιτυχία. Ανάμεσά τους και η «ΕΥΘΥΤΑ Ρόδου-Παρατηρητήριο Οδικής Ασφάλειας», που χωρίς να μηδενίζει την όποια βελτίωση δηλώνει ότι θα συνεχίσει την προσπάθειά της για την υιοθέτηση ολοκληρωμένων μακροπρόθεσμων πολιτικών πρόληψης.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση
Σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης, τώρα, το 2020 οι θάνατοι από τροχαία συμβάντα ήταν κατά 3.900 λιγότεροι από το 2019, σύμφωνα πάντα με την του ETSC. Κύρια αιτία αυτής της μείωσης (που έφτασε το 17%) των θανάτων από τροχαία συμβάντα την περασμένη χρονιά στην ΕΕ υπήρξε ο περιορισμός των μετακινήσεων λόγω της πανδημίας του Covid-19.
Σε βάθος χρόνου, τώρα, οι θάνατοι από τροχαία μειώθηκαν κατά 36,7% τα τελευταία έντεκα χρόνια, αριθμός που απέχει πολύ από το στόχο που είχε θέσει η ΕΕ για 50% μείωση στη δεκαετία που πέρασε. Είναι η δεύτερη συνεχόμενη δεκαετία που η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν κατορθώνει να πετύχει το στόχο του περιορισμού κατά 50% των θανάτων από τροχαίες συγκρούσεις (43% τη δεκαετία 2001 -2010).
Αναγκαία η πολιτική βούληση
Το πώς πρέπει να αντιμετωπιστεί σε πανευρωπαϊκό επίπεδο το ζήτημα της οδικής ασφάλειας, φαίνεται με πολύ χαρακτηριστικό τρόπο στις δηλώσεις του Antonio Avenoso, Εκτελεστικού Διευθυντή του ETSC:
«Τελικά, η οδική ασφάλεια είναι ζήτημα δημόσια υγείας. Ο COVID-19 σκότωσε 3,5 εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο. Την τελευταία δεκαετία, τουλάχιστον 13 εκατομμύρια άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους στους δρόμους του πλανήτη. Η ιδιαίτερη και αναγκαία παγκόσμια αντίδραση στην πανδημία έδειξε στην πράξη πώς μπορούν να δράσουν αυτοί που χαράσσουν πολιτικές και η κοινωνία στο σύνολό της, όταν η πλειονότητα των πολιτών αγωνίζονται για το κοινό καλό. Μπορούμε να εστιάσουμε με τον ίδιο τρόπο και στις προκλήσεις της οδικής ασφάλεια; Η επιτυχία δεν είναι εγγυημένη. Μετά από μήνες περιορισμών, εγκλεισμού και τήρησης αυστηρών κανόνων, μήπως προετοιμαζόμαστε για μία δεκαετία παραβίασης κανόνων και υπερβολής; Ή μήπως θα μάθουμε από αυτή τη στιγμή ότι η ζωή στη γη είναι ευάλωτη, και πρέπει να την προστατεύσουμε;
Η Ευρώπη χρειάζεται πολιτική ηγεσία, τώρα περισσότερο από ποτέ. Κάθε χρήστης της οδού έχει το δικαίωμα και την ευθύνη να μετακινείται χωρίς να ρισκάρει τη ζωή του ή τις ζωές των άλλων γύρω του. Όσοι χαράσσουν πολιτικές έχουν και την ευθύνη να δημιουργήσουν το Ασφαλές Σύστημα (Safe System Approach) που βοηθάει στην προστασία όλων των ανθρώπινων ζωών. Θα το προσεγγίσουν άραγε με την ίδια ενέργεια και την ίδια αφοσίωση όπως πολλοί από αυτούς προσέγγισαν τις προκλήσεις του Covid-19;»
