Από τον Ιούλιο του 2019 επισημαίνουμε ότι η κυβέρνηση Μητσοτάκη είχε την ιστορική ευκαιρία να νοηματοδοτήσει με όρους ιδεολογικούς το έργο της. Η συγκυρία ήταν ιδανική: η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ διέλυσε τις μεταφυσικές αντιλήψεις περί Οικονομίας της Μεταπολίτευσης και η Νέα Δημοκρατία είχε την κοινοβουλευτική πλειοψηφία αλλά και την ισχύ να ορίζει εκείνη τη συζήτηση στο δημόσιο διάλογο.
Κι όμως αυτό δεν έγινε ούτε τώρα, στη συγκυρία της πληθωριστικής έκρηξης και της ενεργειακής κρίσης. Η κυβέρνηση όχι μόνο άφησε ανενόχλητη την Αντιπολίτευση να ισχυρίζεται ότι είναι δυνατόν σε μια δυτική χώρα που η Οικονομία της λειτουργεί με τους κανόνες της ελεύθερης αγοράς να υπάρξει κρατική παρέμβαση στις τιμές αλλά την ακολούθησε και προσπαθεί τώρα να δείξει ότι μπορεί να τις ρυθμίσει.
Δύο είναι οι τρόποι κρατικής παρέμβασης για να πέσουν οι τιμές: η επιβολή διατίμησης και η μείωση του ΦΠΑ. Η κυβέρνηση έπρεπε να εξηγήσει με απλά λόγια γιατί δεν μπορεί να επιβάλλει ούτε το ένα ούτε το άλλο. Όμως, αντί να εξηγήσει γιατί δεν μπορεί να παρέμβει στις τιμές, σκαρφίστηκε το περίφημο Καλάθι του Νοικοκυριού.
Τα ρεπορτάζ καταγράφουν ήδη πόσα προβλήματα έχει η πρωτοβουλία: οι επιχειρήσεις και σωστά ζητούν, τη γραπτή συναίνεση της επιτροπής ανταγωνισμού για να μην κατηγορηθούν για αθέμιτο ανταγωνισμό ενώ η ανάγκη να ρυθμιστεί το θέμα με νομοθετική παρέμβαση αποδεικνύει τους περιορισμούς του εγχειρήματος.
Παρ’όλα αυτά η κυβέρνηση προχωρεί στο περίφημο Καλάθι του Νοικοκυριού. Ας προσπαθήσουμε να το δούμε θετικά. Πιο πολύ από τη λίστα των προϊόντων που αυτό θα περιλαμβάνει είναι η εύκολη και κατανοητή λειτουργία του που πρέπει να διασφαλιστεί και ειδικά από τους επιχειρηματίες που είναι βέβαιο ότι θα βρουν τρόπο να το χρησιμοποιήσουν επ ωφελεία τους.
Έστω και τώρα, πρέπει να εξηγήσει στους καταναλωτές ότι το Καλάθι του Νοικοκυριού δεν θα είναι τίποτα περισσότερο από ένας δείκτης τιμών και όχι μια λίστα προϊόντων σε διατίμηση. Αυτό σημαίνει πως για την αποτελεσματική λειτουργία του τη βασική ευθύνη τη φέρει το Κράτος με τους ελεγκτικούς του μηχανισμούς και όχι οι καταναλωτές. Μην αρχίσουμε δηλαδή να ακούμε πάλι θεωρίες περί ατομικής ευθύνης! Εδώ η ατομική ευθύνη των καταναλωτών δεν έχει την παραμικρή σχέση με την αποτελεσματική λειτουργία του δείκτη τιμών που φέρει το συμβατικό όνομα Καλάθι του Νοικοκυριού.
Το Καλάθι του Νοικοκυριού είναι μια συμφωνία που αφορά το Κράτος και τις Επιχειρήσεις και για την τήρησή της την αποκλειστική ευθύνη φέρει το πρώτο.
Γιατί εντάξει. Η κυβέρνηση δεν θέλει να δώσει ιδεολογικές μάχες, δεν θέλει να λαμβάνει μέτρα νοηματοδοτώντας τα πολιτικά. Ας αφήσει τουλάχιστον ανέγγιχτες τις θεμελιώδεις έννοιες του πολιτικού φιλελευθερισμού χωρίς να τις απαξιώνει.
