Μιας και η ξεσηκωμένη (ευρωπαϊκή και ελληνική) αγροτιά είναι στην πρώτη γραμμή της επικαιρότητας, μελέτησα τα αιτήματά τους. Υπάρχουν καινούρια που αφορούν την ΚΑΠ και την πράσινη μετάβαση, αλλά τα περισσότερα είναι πιο παλιά κι από τους παππούδες των εξεγερμένων.
Και όταν ακούω για «την διαφορά ανάμεσα στην τιμή που πουλάει ο παραγωγός και στην τιμή που αγοράζει ο καταναλωτής στο ράφι», μου ‘ρχεται στο μυαλό η κάθοδος των πρασινοφρουρών του Ανδρέα στην Κεντρική Λαχαναγορά το 1982, για να «τσακιστούν οι μεσάζοντες».
Επικοινωνιακές σαχλαμάρες της εποχής εκείνης, έδωσαν σε μερικούς δήθεν παραγωγούς της λαχαναγοράς τσάμπα μεροκάματα για κανένα δεκαπενθήμερο. Φοιτητές και νεολαίοι των οργανώσεων του ΠΑΣΟΚ έτρεχαν στου Ρέντη κάθε ξημέρωμα και ξεφόρτωναν δωρεάν τα καφάσια από τα φορτηγά, όντες σίγουροι ότι πρόσφεραν τεράστια υπηρεσία στον σοσιαλισμό και στον φτωχό αγρότη. Ρε τι έχουν δει τα μάτια μας.
Τέσσερις δεκαετίες αργότερα, ακούω τα ίδια από τις τηλεοράσεις, αλλά και από τους αγρότες των μπλόκων. Δε θέλω να πικράνω κανέναν τους, αλλά τα ίδια ρεπορτάζ θα γίνονται και το 2064, όταν τα εγγόνια των σημερινών ρεπόρτερ θα καλύπτουν τις κινητοποιήσεις των εγγονιών των σημερινών αγροτών.
Σαν να λέμε, τα ίδια Παντελάκη μου, τα ίδια Παντελή μου. Μερικές φορές σκέφτομαι πως δεν τους λυπάμαι καθόλου, διότι οι ίδιοι οι αγρότες διοίκησαν τους συνεταιρισμούς τους και τα ‘καναν μαντάρα. Οδηγώντας τους στην χρεωκοπία και την απαξίωση.
Θα πουν κάποιοι ότι ένα κομματικοποιημένο και διεφθαρμένο κομμάτι του αγροτικού κόσμου διοίκησε τους εκατοντάδες μεγάλους συνεταιρισμούς του ’80 και τους κατέστρεψε. Εντάξει, αλλά επειδή από χωριό καταγόμαστε και με αγρότες μιλάμε συχνά, δεν ήταν λίγες οι φορές που ο παραγωγός πουλούσε στον έμπορο το προϊόν του επειδή του ‘δινε μια δεκάρα παραπάνω από τον συνεταιρισμό, για ένα πρόσκαιρο αμελητέο κέρδος. Κι όταν ο συνεταιρισμός έκλεισε και ο έμπορος έγινε μονοπώλιο, η μια δεκάρα πάνω έγινε ξαφνικά δέκα κάτω «κι όποιος γουστάρει».
Γενικώς δε μ’ αρέσουν αυτοί που τα βάζουν αφοριστικά με τους αγρότες, πρόκειται για τάξη που αν δεν είναι όσο ταλαιπωρημένη διατείνεται, σίγουρα είναι πολύ πιο εργατική και σκληραγωγημένη από τους υπαλλήλους των πόλεων. Όμως δεν παύω συχνά να δαιμονίζομαι από την στενοκεφαλιά μιας μεγάλης μερίδας τους, η οποία ομολογώ ότι από γενιά σε γενιά μειώνεται. Μου τη δίνουν, ας πούμε, εκείνοι που δε δηλώνουν τίποτα αλλά μετά απαιτούν αποζημίωση για όσα δε δήλωσαν, έτσι και πέσει κάποια καταστροφή. Όπως μου τη δίνει αυτός που λάθρα μετατρέπει το αντιπλημμυρικό κανάλι δίπλα στο χωράφι του σε ποτιστικό κι ύστερα ουρλιάζει που πλημμύρισε η περιουσία του.
Αλλά αυτά τα ξέραμε, τα βλέπουμε και θα συνεχίσουμε να τα βλέπουμε στο μέλλον. Μικρές βελτιώσεις θα γίνουν επ’ αυτών, εκτός κι αν φανταστούμε ότι η σημερινή πιο μορφωμένη γενιά αγροτών δημιουργήσει μια καινούρια φουρνιά υγιών, σύγχρονων και μεγάλων συνεταιρισμών που σε μια δεκαετία θα εξοβελίσουν τους εμπόρους και θα αποδώσουν στον παραγωγό αυτό που σήμερα κερδίζει ο μεσάζων. Το βλέπετε πιθανό; Εγώ όχι.
