(Ρώτησα δεκαέξι νέα παιδιά αν θέλουν να κάνουν οικογένεια, παιδιά και πόσα. Στο χθεσινό φύλο εξήγησα ότι μόνο ένα κορίτσι είπε «θέλω». Οι υπόλοιποι είχαν τα επιχειρήματα τους…)
Πέραν των υπολοίπων, τρεις κοπέλες μου είπαν ότι το να ζευγαρώσουν είναι ευκολότερο και απολύτως επιθυμητό, αλλά θέλουν να κάνουν καριέρα και μια διακοπή ενός χρόνου για εγκυμοσύνη θα τις πάει πολύ πίσω. Καλά, δυο διακοπές που θα φέρουν δυο παιδιά δεν τις βάζουν καν στο μυαλό τους. Τα αγόρια από την πλευρά τους, είχαν γενικά μια απαξιωτική αντιμετώπιση του θέματος «γάμος συν παιδιά», λες και δεν υπάρχει καν ως πιθανότητα της ζωής τους. Κάποιοι είπαν πως μετά τα σαράντα κι αν έχουν αποκτήσει χρήμα, θα το κάνουν, αλλά μιλούσαν σαν να αναφέρονταν σε κάτι παντελώς απραγματοποίητο και φανταστικό. Στη Δευτέρα Παρουσία ή σε μια βόλτα στον Κρόνο.
Δυο κορίτσια επίσης, μου είπαν ως δικαιολογία ότι φοβούνται «μ’ αυτά που βλέπουν να συμβαίνουν γύρω μας». Φοβούνται για τη δουλειά και τα οικονομικά τους, φοβούνται και μια σοβαρή σχέση με δέσμευση (διότι οι άντρες δεν είναι πια υπεύθυνοι, είπαν), αλλά φοβούνται και να φέρουν στον κόσμο παιδιά. Εντάξει, αυτό το «σε τι κόσμο θα φέρουμε τα παιδιά μας» ήταν κουβέντα που πάντα λέγονταν, όμως πρακτικά δεν εμπόδιζε τα ζευγάρια να τεκνοποιήσουν. Τώρα όμως φαίνεται ότι έχει αποτελέσματα πολύ συγκεκριμένα και απολύτως αρνητικά.
Άκουσα και διάφορες άλλες δικαιολογίες πάνω στη συζήτηση, ένας ας πούμε μου είπε ότι είναι από την επαρχία, θέλει να μείνει στην Αθήνα, οι γονείς του είναι μακριά, ποιος θα τον βοηθήσει να αναθρέψει παιδί; Όλοι και όλες επίσης, μου είπαν το απλό επιχείρημα «πιάνω δουλειά στις εννιά και σχολάω στις πέντε, για οκτακόσια ευρώ». Πως θα συντηρήσω σχέση και γάμο, αλλά και πως θα
αναθρέψω παιδί; Εδώ οι κοινωνικές παροχές (σταθμοί, ολοήμερα σχολεία, κλπ) θα βοηθούσαν, αν υποθέσουμε ότι όλα τούτα δεν είναι άλλοθι.
Καταλήγω με δυο-τρεις παρατηρήσεις ακόμα, που προέκυψαν από την πρωτόγονη έρευνα μου. Κάποτε η γυναίκα που γεννούσε παιδί ήταν «άτεκνη», «στέρφα», «ανήμπορη». Τώρα αυτά δεν ισχύουν διόλου. Κανένας δεν θα κακολογήσει ή θα απομονώσει μια γυναίκα που δεν έχει γεννήσει παιδί. Αντιστοίχως, ένα ζευγάρι που κάποτε δεν είχε παιδιά, ήταν «αποτυχημένο» και μακριά από την αποστολή του και υποψήφιο για χωρισμό. Σήμερα αυτό δεν ισχύει. Παραλλήλως, έχει αμβλυνθεί έως και μηδενιστεί (ορθώς) η γονεϊκή πίεση «κάντε ένα παιδί, να δούμε κι εμείς εγγόνια». Έτσι είναι η σωστή συμπεριφορά, αλλά αφαιρεί ως φαίνεται κι αυτό ένα κίνητρο (έστω και πιεστικό) προς την τεκνοποίηση.
Αυτό πάντως που μου προέκυψε ως εντελώς καινούριος πλην καθοριστικός παράγοντας είναι τα social media. Έχουν μπει τόσο πολύ στη ζωή των νέων παιδιών και διαμορφώνουν σε τέτοιο βαθμό τις αντιλήψεις τους για το καλό και για το κακό, για το επαρκές και το ανεπαρκές, που το fb και το X (πρώην twitter) έχουν μετατρέψει τους χρήστες τους σε βαθιά ανικανοποίητους ανθρώπους. Σε κανέναν δεν φτάνουν αυτά που έχει, κανένας δεν προσαρμόζει τα όνειρα του στα δικά του οικονομικά και κοινωνικά μέτρα, κανένας δεν είναι ούτε κατ’ ελάχιστον ευτυχισμένος. Όλοι θέλουν να γίνουν και να ζήσουν σαν τον Ίλον Μασκ τουλάχιστο, τι οικογένειες και παιδάκια στο Παγκράτι και στα Πατήσια ή στην Ηγουμενίτσα τους τσαμπουνάμε;
