Έχοντας ήδη κλείσει ένα χρόνο από τότε που η Ρωσία έχει κηρύξει τον πόλεμο κατά της Ουκρανίας, πολλοί αναρωτιούνται για τις αντιδράσεις της ρωσικής κοινωνίας ή καλύτερα για την απουσία αντιδράσεων, πέραν εκείνων που έγιναν, αρχικά το πρώτο διάστημα μετά την έναρξη των εχθροπραξιών και, στη συνέχεια, μετά την μερική επιστράτευση τον προηγούμενο Σεπτέμβριο.
Ιδιαίτερα διαφωτιστικά, είναι τα ευρήματα της δημοσκόπησης του Κέντρου Levada, του αρχαιότερου «ξένου πράκτορα» της Ρωσίας - πράγμα που μας κάνει να σκύβουμε με ιδιαίτερη προσοχή στις έρευνες του - η οποία είδε το φως της δημοσιότητας τις τελευταίες ημέρες του Φεβρουαρίου.
Στόχος της δημοσκόπησης ήταν να διακριβωθεί η δυναμική ή μάλλον η απουσία δυναμικής της κοινής γνώμης απέναντι στον πόλεμο.
Στην ερώτηση: «Εσείς προσωπικά υποστηρίζετε ή δεν υποστηρίζετε τη δράση των Ενόπλων Δυνάμεων της Ρωσικής Ομοσπονδίας στην Ουκρανία;» οι απαντήσεις «Ναι» και «Μάλλον, ναι», τον Φεβρουάριο του 2022 συγκέντρωναν το 68%, ενώ τον Φεβρουάριο του 2023 το 77%.
Στην ερώτηση: «Τώρα θα πρέπει να συνεχιστούν οι πολεμικές επιχειρήσεις ή να αρχίσουν διαπραγματεύσεις για ειρήνη;» Το 44% των ερωτηθέντων δήλωνε τον Σεπτέμβριο του 2022 πως πρέπει συνεχιστούν οι πολεμικές επιχειρήσεις, ενώ το 48% πως πρέπει να ξεκινήσουν οι διαπραγματεύσεις. Αντίστοιχα, σήμερα το 43% δηλώνει πως πρέπει ο πόλεμος να συνεχιστεί και το 50% να ξεκινήσουν οι διαπραγματεύσεις.
«Αποδεκτές» προϋποθέσεις για την υπογραφή συνθήκης ειρήνης, θεωρούν: το 95% την ανταλλαγή αιχμαλώτων και το 72% την άμεση κατάπαυση του πυρός. Απεναντίας, «απαράδεκτες σε κάθε περίπτωση» προϋποθέσεις το 67% θεωρεί την επιστροφή των περιοχών της Ζαπορίζια και της Χερσώνας στην Ουκρανία, το 71% την επιστροφή των περιοχών του Ντονιέτσκ και του Λουγκάνσκ στην Ουκρανία, το 76% την ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ.
Στην ερώτηση: «Πόσο επιτυχώς ή ανεπιτυχώς εξελίσσεται η Ειδική στρατιωτική επιχείρηση των ρωσικών ενόπλων δυνάμεων στην Ουκρανία», τον Απρίλιο του 2022 το 68% θεωρούσε «πολύ επιτυχώς» και «μάλλον επιτυχώς», ενώ το αντίστοιχο ποσοστό φέτος τον Φεβρουάριο ήταν 63%.
Τέλος, στην ερώτηση: «Σε ποιο βαθμό έχουν επιτευχθεί οι στόχοι της στρατιωτικής επιχείρησης στην Ουκρανία;» τον Φεβρουάριο του 2023 το 66% δήλωσε πως «κάποιοι στόχοι έχουν επιτευχθεί και κάποιοι άλλοι όχι», ενώ, μόλις το 18% δήλωσε «πως δεν έχει επιτευχθεί κανένας στόχος».
Η απλά ανάγνωση αυτών των ευρημάτων, μας οδηγεί στα παρακάτω συμπεράσματα:
1. Ο τρόπος με τον οποίο η ρωσική κοινωνία αντιμετωπίζει τον πόλεμο, δεν έχει αλλάξει μέσα σε ένα χρόνο, αφού η συντριπτική πλειοψηφία του πληθυσμού εξακολουθεί να στηρίζει την πολιτική του Κρεμλίνου.
2. Το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού τάσσεται υπέρ των διαπραγματεύσεων για ειρήνη, παρά για τη συνέχιση των πολεμικών επιχειρήσεων.
3. Οι «προϋποθέσεις» για τις διαπραγματεύσεις, κατά τη γνώμη της ρωσικής κοινωνίας, είναι να μην υποχωρήσει η ηγεσία τους «ούτε ένα βήμα» από τις περιοχές που έχει καταλάβει και τις θεωρούν «ρωσικές».
4. Η ρωσική κοινωνία θεωρεί θετικά και ικανοποιητικά τα αποτελέσματα της δράσης του ρωσικού στρατού στην Ουκρανία.
5. Υπάρχει μια τάση θετικής αποτίμησης των στόχων του πολέμου στη συγκεκριμένη στιγμή.
Ως εκ τούτου, αντιλαμβάνεται κανείς πόσο επιτυχημένη είναι η κρατική προπαγάνδα, η οποία «πατάει» στην αυτοκρατορική ψυχοσύνθεση της πλειοψηφίας της ρωσικής κοινωνίας, πράγμα που της διασφάλισε υψηλό επίπεδο έγκρισης του πολέμου και την απουσία σοβαρών αντιδράσεων.
Η ρωσική πολιτική ελίτ, κατάφερε να συνάψει ένα «νέο κοινωνικό συμβόλαιο» με την ρωσική κοινωνία. Πρόκειται για επανάληψη του «κοινωνικού συμβολαίου» που είχε συνάψει με την παράνομη προσάρτηση της Κριμαίας το 2024 και την έναρξη των υβριδικών επιχειρήσεων στις ανατολικές περιοχές της Ουκρανίας. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, η συμφωνία ελίτ - κοινωνίας, μετατοπίστηκε από την παραδοχή της διαρκούς βελτίωσης της ζωής των πολιτών, έναντι μη αντιδράσεων στην πολιτική, στον άξονα νίκη ή ήττα της Ρωσίας στον πόλεμο κατά της «συλλογικής Δύσης».
Αξιοσημείωτο είναι, επίσης, το γεγονός πως ο πληθυσμός στο σύνολό του, εκφράζει τη συμφωνία του με τη στάση της ηγεσίας ως προς την αισιοδοξία για την κατάληξη του πολέμου, υποστηρίζοντας, παράλληλα, πως η Ουκρανία θα πρέπει να καθίσει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων και να δεχτεί τους όρους της Ρωσίας.
Επακόλουθο αυτής της στάσης είναι πως η «αυτοκρατορική ιδεολογία» της σημερινής ρωσικής κοινωνίας, δεν της επιτρέπει να σκεφτεί καν την λέξη «συμβιβασμός» ή, για να το διατυπώσουμε καλύτερα «ο συμβιβασμός είναι δυνατός μόνο με τους όρους που θέτει η Ρωσία».
Η πλειοψηφία των πολιτών της ρωσικής κοινωνίας, τάσσεται αναφανδόν υπέρ της συνέχισης του πολέμου, ανεξάρτητα από τη μέχρι τώρα επίτευξη των στόχων των πολεμικών επιχειρήσεων, πράγμα που αποδεσμεύει την πολιτική ηγεσία από κάθε είδους σκέψη για πάγωμα, έστω, των πολεμικών επιχειρήσεων. Η υποστήριξη αυτή, είναι μέρος της απάντησης στο ερώτημα: πόσο θα διαρκέσει ο πόλεμος;
Τα ευρήματα της δημοσκόπησης, δεν αφήνουν περιθώρια αισιοδοξίας για το πότε θα φανεί φως στην άκρη του τούνελ αυτού του ιμπεριαλιστικού πολέμου. Αν τα συνδυάσουμε και με την διαφαινόμενη τάση κλιμάκωσης της αντιπαράθεσης, η οποία θα περιλαμβάνει και άλλα μέρη πλην των δύο σήμερα εμπλεκόμενων (Ρωσία - Ουκρανία», τότε, πολύ φοβάμαι πως το 2023 θα είναι η χρονιά κατά την οποία θα ζήσουμε γεγονότα, τα οποία πριν λίγο καιρό απορρίπταμε ως προϊόντα νοσηρής φαντασίας.
