Πρωτιά κατέχουν εργαλεία Τεχνητής Νοημοσύνης και deepfakes για τη διάδοση ψευδών ειδήσεων ακόμη και εν όψει των ευρωεκλογών. Προκειμένου να αντιμετωπίσουν την παραπληροφόρηση και λαμβάνοντας υπόψη τον χείμαρρο ρωσικής παραπληροφόρησης, αρκετές χώρες της ΕΕ έχουν συστήσει αντίστοιχες υπηρεσίες έρευνας. Παρόλο που η Ρωσία δεν παραδέχεται ότι διεξάγει τέτοιες εκστρατείες, ήταν χαρακτηριστικό γνώρισμα πριν από τις αμερικανικές εκλογές, τις βρετανικές αλλά και τις προηγούμενες ευρωεκλογές.
Την «προτίμηση» της Τεχνητής Νοημοσύνης και των deepfakes για όσους θέλουν να διαδώσουν ψευδείς ειδήσεις επεσήμανε στο CNN ο Μόργκαν Ράιτ, επικεφαλής σύμβουλος ασφαλείας της SentinelOne, μιας αμερικανική εταιρεία κυβερνοασφάλειας. Μαζί με την ανεξάρτητη ερευνητική ομάδα EU DisinfoLa, η SentinelOne εργάζεται για να αποκαλύψει ένα δίκτυο επιρροής με έδρα τη Ρωσία που δραστηριοποιείται στην Ευρώπη από το 2022 και ονομάζεται «Doppelgänger».
Το δίκτυο αυτό εμφανίζει ιστοτόπους κλώνων διακεκριμένων ευρωπαϊκών μέσων ενημέρωσης, συμπεριλαμβανομένων μεγάλων εκδόσεων όπως ο Guardian και η Bild στη Γερμανία, ως οχήματα για τη διάδοση παραπλανητικού και ψευδούς περιεχομένου. Εστιάζει σε ψευδείς ιστορίες για να επηρεαστεί η στάση των πολιτών σε θέματα όπως οι πόλεμοι στην Ουκρανία και τη Γάζα. Τον περασμένο χρόνο, η κλιματική κρίση ήταν το δεύτερο πιο στοχευμένο θέμα, σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο Ψηφιακών Μέσων (EDMO).
Για παράδειγμα, μια τέτοια ψευδής ιστορία, που δημοσιεύτηκε σε έναν ιστότοπο που μιμείται την Bild, περιέγραφε πώς ένας έφηβος ποδηλάτης αιμορραγούσε μέχρι θανάτου αφού έκλεισαν τα φώτα του δρόμου για εξοικονόμηση ρεύματος. Το ψευδές άρθρο ισχυριζόταν ότι η γερμανική κυβέρνηση έκοψε τα φώτα λόγω μιας ενεργειακής κρίσης που πυροδοτήθηκε από τις κυρώσεις στη Ρωσία για τον πόλεμο στην Ουκρανία. Πριν από τον πόλεμο, η Γερμανία βασιζόταν σε μεγάλο βαθμό στο ρωσικό αέριο για ενέργεια. Η ιστορία απομυθοποιήθηκε από πολλά γερμανικά μέσα ενημέρωσης, αλλά συνέχισε να εξαπλώνεται στο Facebook.
Η Πάολα Γκόρι, γενική γραμματέας του EDMO, είπε ότι η διάδοση ψευδών αφηγήσεων για το κλίμα ταιριάζει με τους γεωπολιτικούς στόχους της Ρωσίας, καθώς ο κερδοφόρος τομέας πετρελαίου και φυσικού αερίου της χώρας έχει πληγεί από κυρώσεις και απαγόρευση εισαγωγών από την ΕΕ.
«Είναι πολύ εύκολο για τους Ρώσους να παραπληροφορήσουν τον κόσμο ότι η ΕΕ αγωνίζεται λόγω των κυρώσεων και οι Ευρωπαίοι πολίτες αγωνίζονται επειδή δεν υπάρχει αέριο από τη Ρωσία», είπε.
Έχουν επίσης εμφανιστεί ψευδή δημοσιεύματα ότι οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας κάνουν λίγα για την ενεργειακή ασφάλεια της ΕΕ, είπε η Γκόρι. Τα επίσημα στατιστικά, ωστόσο, δείχνουν μια διαφορετική ιστορία: Το 2022, οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας αντιπροσώπευαν το 23% της ενέργειας που καταναλώθηκε στην ΕΕ. Ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες χρησιμοποιούν τώρα περισσότερη ανανεώσιμη ενέργεια από τα ορυκτά καύσιμα.
Το EU DisinfoLab ανακάλυψε κι άλλες ψεύτικες ιστορίες οι οποίες αναφέρουν ότι οι ανεμογεννήτριες προκαλούσαν τοξική ρύπανση. Ο στόχος φαίνεται επίσης να είναι να σπείρει σύγχυση και διχασμό, αντί να επιφέρει μια αλλαγή στην κλιματική πολιτική, είπε ο Μόργκαν Ράιτ.
Η Ρωσία ψάχνει για θέματα που μπορούν να προκαλέσουν
«Η Ρωσία είναι πολύ ευκαιριακή. Ψάχνει για διαμάχες και τυχόν τρέχοντα ζητήματα που μπορούν να εκμεταλλευτούν. Ο στόχος είναι να τσακωθούν (οι άνθρωποι) μεταξύ τους. Δεν τους ενδιαφέρει η πολιτική για το κλίμα», ανέφερε ο Μόργκαν Ράι.
Η Ρωσία έχει επίσης έναν ακόμη λόγο για να υπονομεύσει τα μηνύματα της ΕΕ για το κλίμα. Καθώς επιδιώκει να ενισχύσει τις σχέσεις της στον παγκόσμιο Νότο, ιδιαίτερα στην Αφρική και την Ασία, όπου ανταγωνίζεται τη Δύση, προσπαθεί να απεικονίσει τις κλιματικές πολιτικές της Ευρώπης για να εκμεταλλευτεί τις φτωχότερες χώρες και να τις εμποδίσει από την εκβιομηχάνισή τους, αναφέρεται στο CNN.
Οι εκστρατείες έχουν συνέπειες στην πραγματική ζωή, ιδιαίτερα όσον αφορά στη νομοθεσία της ΕΕ για την Πράσινη Συμφωνία, το πρωταρχικό όραμα του μπλοκ όσον αφορά στη δράση του για το κλίμα. Η ΕΕ θεωρείται παγκόσμιος ηγέτης στην αντιμετώπιση της ρύπανσης από τη θέρμανση του πλανήτη, αλλά η κλιματική παραπληροφόρηση θα μπορούσε να υπονομεύσει τον φιλόδοξο στόχο του μπλοκ να μειώσει τις εκπομπές άνθρακα κατά 90% έως το 2040, σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990.
H απάντηση της ΕΕ
Η απάντηση της ΕΕ στο πρόβλημα ήταν ο νόμος της για τις ψηφιακές υπηρεσίες, ο οποίος στοχεύει συγκεκριμένα στο παράνομο περιεχόμενο, την παραπλανητική διαφήμιση και την παραπληροφόρηση. Χρησιμοποιεί τη νέα νομοθεσία για να αναγκάσει μεγάλες εταιρείες μέσων κοινωνικής δικτύωσης να καθαρίσουν τις πλατφόρμες τους. Πιο πρόσφατα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ξεκίνησε έρευνα κατά του Facebook και του Instagram για την παραπληροφόρηση που στοχεύει στις ευρωπαϊκές εκλογές.
Και τον περασμένο μήνα, η ΕΕ επέβαλε κυρώσεις στο Voice of Europe με έδρα την Πράγα, ένα διαδικτυακό μέσο ενημέρωσης κατηγορώντας το ότι διεξήγαγε μια επιχείρηση φιλορωσικής επιρροής. Δεν ήταν δυνατή η πρόσβαση στο Voice of Europe καθώς η σελίδα επικοινωνίας του εμφανίζει μήνυμα σφάλματος.
Το Facebook από την πλευρά του έχει αφαιρέσει περιεχόμενο που παραβιάζει τις πολιτικές του εδώ και αρκετά χρόνια, αλλά δεν καταργεί αυτόματα περιεχόμενο μόνο και μόνο επειδή έχει υποστεί επεξεργασία ή δημιουργηθεί από AI. Αντίθετα, απλά επισημαίνει ότι το συγκεκριμένο περιεχόμενος είναι τροποποιημένο και μένει μέχρι εκεί.
Στη Σλοβακία, ωστόσο, η ζημιά μπορεί να έχει ήδη γίνει. Ο υποψήφιος που στοχοποιήθηκε - ένας φιλοδυτικός πολιτικός -ηττήθηκε από έναν άλλο ο οποίος διατηρούσε στενούς δεσμούς με τη Μόσχα.
