Με «πρόσκληση» προς τη Διεθνή Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας (ΙΑΕΑ) για επίσημες συνομιλίες προς παροχή εγγυήσεων επιχειρεί η Αυστραλία να καθησυχάσει τυχόν ανησυχίες ότι η στρατηγική σύμπραξή της με τις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Βρετανία (AUKUS) θα μπορούσε να οδηγήσει σε αδήλωτες πυρηνικές δραστηριότητες επί του εδάφους της.
Η κυβέρνηση του Άντονι Αλμπανέζι έχει δεσμευθεί να μην εμπλουτίσει το ουράνιο ή να επανεπεξεργαστεί αναλωμένα πυρηνικά καύσιμα, στο πλαίσιο της συμφωνίας της συμμαχίας AUKUS (από τα αρχικά των τριών χωρών), που εδράζεται στην ισχύ των πυρηνοκίνητων υποβρυχίων ως αντίβαρο στην άνοδο της κινεζικής επιρροής στον Ινδο-Ειρηνικό, και περιλαμβάνει την αγορά αμερικανικών πυρηνοκίνητων υποβρυχίων κλάσης Virginia από την Καμπέρα.
Προκειμένου να καθησυχάσει τους όποιους φόβους, και κυρίως να αποκρούσει κατηγορίες που εκτοξεύει η Κίνα περί κινδύνου διασποράς των πυρηνικών όπλων και παραβίασης του ισχύοντος διεθνούς πλαισίου, η κυβέρνηση Αλμπανέζι καλεί υψηλόβαθμους αξιωματούχους της Διεθνούς Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας να επισκεφθούν την Αυστραλία φέτος.
Η συμφωνία της AUKUS σηματοδοτεί την πρώτη φορά που μία διάταξη-«παραθυράκι» της Συνθήκης Μη Διασποράς των Πυρηνικών Όπλων (NPT) θα χρησιμοποιηθεί για τη μεταφορά της τεχνολογίας πυρηνικής πρόωσης από κράτος-πυρηνική δύναμη (τις Ηνωμένες Πολιτείες) σε κράτος που δεν διαθέτει πυρηνικά όπλα (την Αυστραλία).
Ορισμένοι αναλυτές ανησυχούν για το προηγούμενο που θα μπορούσε να δημιουργήσει αυτό για τις κινήσεις άλλων χωρών, εντούτοις η αυστραλιανή κυβέρνηση διαφωνεί με την πιθανή ερμηνεία που μπορεί να δοθεί στη συμφωνία και η υπουργός της των Εξωτερικών, Πένι Γουονγκ, έχει ήδη αποστείλει επιστολή στον επικεφαλής της ΙΑΕΑ, Ραφαέλ Γκρόσι, ζητώντας του να ξεκινήσουν επίσημες διαπραγματεύσεις ώστε να δοθούν εκ μέρους τις Καμπέρα οι απαραίτητες διασφαλίσεις.
Η επικεφαλής της αυστραλιανής διπλωματίας δεσμεύεται ότι η χώρα της θα προσφέρει «ένα ισχυρό πακέτο διασφαλίσεων και μέτρων επαλήθευσης», προς την ΙΑΕΑ, ενώ στο «τραπέζι» βρίσκονται και οι επιτόπιες επιθεωρήσεις, παρόλο που πρόκειται για ζήτημα εξαιρετικά λεπτό δεδομένης της ανάγκης διασφάλισης ευαίσθητων πληροφοριών που αφορούν στο πρόγραμμα, όπως αναφέρει σχετικά ο Guardian.
Ο «οδικός χάρτης» του σχεδίου -που ερμηνεύεται ως ένα από τα πλέον επιθετικά βήματα της διακυβέρνησης Μπάιντεν στην εξωτερική πολιτική- προβλέπει ότι φέτος θα αρχίσει η εκπαίδευση των Αυστραλών στη χρήση πυρηνοκίνητων υποβρυχίων σε βάσεις των ΗΠΑ και της Βρετανίας, το 2027 αμερικανικά και βρετανικά πυρηνοκίνητα υποβρύχια θα αρχίσουν να σταθμεύουν σε ναυτική βάση στο Περθ της δυτικής Αυστραλίας, ενώ οι πρώτες παραδόσεις των αμερικανικών υποβρυχίων στην Καμπέρα αναμένονται στις αρχές του 2030.
Στο επόμενο και πλέον φιλόδοξο σκέλος της τριμερούς στρατηγικής σύμπραξης, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα μοιραστούν για πρώτη φορά εδώ και δεκαετίες -και συγκεκριμένα από τη δεκαετία του 1950 όταν το είχαν πράξει με τη Βρετανία- μυστικά της πυρηνικής τους τεχνολογίας για έναν νέο τύπο υπερσύγχρονου υποβρυχίου (SSN-Aukus) που θα κατασκευάζεται στην Αυστραλία και τη Βρετανία.
Η Κίνα έχει «κατακεραυνώσει» το σχέδιο της AUKUS, που όπως καταγγέλλει οδηγεί σε κούρσα εξοπλισμών και ενέχει τον κίνδυνο διασποράς των πυρηνικών όπλων, τονίζοντας ότι ΗΠΑ, Αυστραλία και Βρετανία επιχειρούν να «εξαναγκάσουν» την ΙΑΕΑ να προβεί σε συμφωνίες εξαιρέσεων που θα υπονόμευαν τη δικαιοδοσία της.
Το επιχείρημα ενισχύεται από κινεζικά κρατικά μέσα, συμπεριλαμβανομένης της China Daily, που υποστηρίζουν ότι η Αυστραλία δεν μπορούσε να ζητήσει πλέον αξιόπιστα από το Ιράν ή τη Βόρεια Κορέα να εγκαταλείψουν τις πυρηνικές τους φιλοδοξίες.
Διαβάστε επίσης
Τα πυρηνοκίνητα υποβρύχια της AUKUS «κοιτάζουν» την Κίνα
