Νέα αντιπαράθεση στη γραμμή Σκοπίων-Σόφιας ξέσπασε με αφορμή δηλώσεις του πρωθυπουργού της Βόρειας Μακεδονίας, Χρίστιαν Μίτσκοσκι, ο οποίος καταφέρθηκε κατά της Βουλγαρίας για την "εμμονή" της στην τροποποίηση του Συντάγματος της Βόρειας Μακεδονίας, προκειμένου να συμπεριληφθεί σε αυτό η βουλγαρική μειονότητα στη χώρα, ενώ κατηγόρησε τη Σόφια και για «πολιτική αφομοίωσης των Μακεδόνων στην Αλβανία».
Ο Χρίστιαν Μίτσκοσκι ανέφερε αρχικά πως στην τελευταία απογραφή στην Αλβανία, από το 2023, ο αριθμός αυτών που δήλωσαν «Μακεδόνες» μειώθηκε στους 2.281, έναντι 5.512 στην απογραφή του 2011, ενώ για πρώτη φορά καταγράφηκαν πλέον 7.957 άτομα ως «Βούλγαροι», αν και στις προηγούμενες 11 απογραφές στην Αλβανία ούτε ένα άτομο δεν δήλωσε Βούλγαρος.
Αυτό, όπως υποστήριξε ο Μίτσκοσκι οφείλεται στην πολιτική αφομοίωσης που εφαρμόζει η Βουλγαρία μεταξύ του σλαβικού πληθυσμού στην Αλβανία, χορηγώντας του βουλγαρικά διαβατήρια και άλλες διευκολύνσεις, με αντάλλαγμα αυτοί να δηλώνουν «Βούλγαροι» και όχι «Μακεδόνες».
Περαιτέρω, ο Χρίστιαν Μίτσκοσκι αναρωτήθηκε γιατί η Βουλγαρία εμμένει στην τροποποίηση του Συντάγματος της Βόρειας Μακεδονίας προκειμένου να συμπεριληφθούν σε αυτό μόλις μερικοί εκατοντάδες Βούλγαροι και δεν ζητάει το ίδιο και από την Αλβανία, όπου υπάρχει πολύ μεγαλύτερος αριθμός που δηλώνουν Βούλγαροι.
«Το πραγματικό ερώτημα είναι γιατί στη Μακεδονία οι 700-800 περίπου Βούλγαροι, που δηλώνουν ότι μητρική τους γλώσσα είναι η βουλγαρική, θα πρέπει να συμπεριληφθούν στο Σύνταγμα, ενώ για την Αλβανία δεν υπάρχει αυτή η απαίτηση, να συμπεριλάβει δηλαδή αυτές τις 8.000 στο Σύνταγμα; Αυτό είναι το ουσιαστικό ερώτημα» ανέφερε ο Χρίστιαν Μίτσκοσκι, από το βήμα της Βουλής της Βόρειας Μακεδονίας.
Σύμφωνα με την τελευταία απογραφή πληθυσμού που πραγματοποιήθηκε то 2021 στη Βόρεια Μακεδονία, οι Βούλγαροι αποτελούν μόλις το 0,2% του πληθυσμού της χώρας (συνολικά 3.500 άτομα), στοιχείο το οποίο η επίσημη Σόφια αμφισβητεί και θεωρεί ότι το ποσοστό των Βούλγαρων στη Βόρεια Μακεδονία είναι κατά πολύ μεγαλύτερο, βασιζόμενη και στο στοιχείο πως τα τελευταία 15 χρόνια έχει χορηγήσει πάνω από 100.000 βουλγαρικά διαβατήρια σε πολίτες της Βόρειας Μακεδονίας.
Τα Σκόπια υποστηρίζουν ότι οι πολίτες της χώρας που απέκτησαν βουλγαρικό διαβατήριο το έκαναν για καθαρά οικονομικούς λόγους- προκειμένου να μπορούν να εργάζονται σε χώρες της Δυτικής και Κεντρικής Ευρώπης- και όχι επειδή διακατέχονται από βουλγαρική εθνική συνείδηση.
Βουλγαρία: Προβοκάτσια από τη μεριά του Μίτσκοσκι
Το υπουργείο Εξωτερικών της Βουλγαρίας καταδίκασε τις αναφορές αυτές του πρωθυπουργού της Βόρειας Μακεδονίας.
«Το υπουργείο Εξωτερικών της Βουλγαρίας εκφράζει την απογοήτευσή του και καταδικάζει κατηγορηματικά τις δηλώσεις αυτές του πρωθυπουργού της Δημοκρατίας της Βόρειας Μακεδονίας, όχι απλώς διαστρεβλώνουν την πραγματικότητα, αλλά και υποσκάπτουν τις προσπάθειες για οικοδόμηση σχέσεων καλής γειτονίας και ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης», αναφέρεται σε σχετική ανακοίνωση του ΥΠΕΞ της Βουλγαρίας.
«Θέλουμε να υπογραμμίσουμε ότι το θέμα των δικαιωμάτων των Βουλγάρων στη Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας δεν είναι ένα διμερές ζήτημα μεταξύ δύο χωρών, αλλά είναι ένα ζήτημα που επηρεάζει τις θεμελιώδεις ευρωπαϊκές αξίες και πρότυπα», αναφέρεται ακόμη στην ίδια ανακοίνωση.
«Θα θέλαμε επίσης να επιστήσουμε την προσοχή στο γεγονός ότι ένας μεγάλος αριθμός πολιτών της Δημοκρατίας της Βόρειας Μακεδονίας έχουν αποκτήσει βουλγαρική υπηκοότητα, αναγνωρίζοντας τη βουλγαρική καταγωγή και την ταυτότητά τους», σημειώνεται στην ανακοίνωση του ΥΠΕΞ της Βουλγαρίας, το οποίο παράλληλα απευθύνει έκκληση προς τις αρχές της Βόρειας Μακεδονίας «να αποφεύγουν τη χρήση ρητορικής που υποκινεί διχασμό και μίσος και να επικεντρωθούν στην εκπλήρωση των κριτηρίων για την ένταξη στην ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της προστασίας των δικαιωμάτων όλων των εθνοτικών κοινοτήτων στη χώρα».
Για «απόλυτη προβοκάτσια» από τη μεριά του πρωθυπουργού της Βόρειας Μακεδονίας, έκανε λόγο ο Μπόικο Μπορίσοφ, αρχηγός του κόμματος GERB, του μεγαλύτερου που συμμετέχει στην κυβέρνηση συνασπισμού της Βουλγαρίας, ο οποίος πρόσθεσε ότι δεν πρέπει να δίνεται ιδιαίτερη σημασία στις αναφορές αυτές του Χρ. Μίτσκοσκι.
«Το υπουργείο Εξωτερικών της Βουλγαρίας αντέδρασε σωστά και καλά», ανέφερε ακόμη ο Μπ. Μπορίσοφ.
Η Βουλγαρία έχει θέσει "βέτο" στην έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Βόρειας Μακεδονίας με την ΕΕ, καθώς τα Σκόπια δεν έχουν εκπληρώσει την υποχρέωσή τους, για τροποποίηση του Συντάγματος της χώρας ώστε ο βουλγαρικός λαός που ζει στη χώρα να αναφέρεται ως συστατικό στοιχείο του κράτους της Βόρειας Μακεδονίας, παράλληλα με άλλους μικρότερους λαούς που καταγράφονται στο σημερινό Σύνταγμα της χώρας (Αλβανοί, Τούρκοι, Ρομά, Σέρβοι, Βόσνιοι, Βλάχοι).
Η υποχρέωση αυτή των Σκοπίων απορρέει από τη συμφωνία μεταξύ Βόρειας Μακεδονίας και Βουλγαρίας, που είχε επιτευχθεί το καλοκαίρι του 2022, με τη μεσολάβηση της ΕΕ. Οι Βρυξέλλες έχουν καταστήσει σαφές προς τα Σκόπια πως χωρίς την τροποποίηση του Συντάγματος, η χώρα δεν μπορεί να ξεκινήσει τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις με την ΕΕ.
Η προηγούμενη κεντροαριστερή κυβέρνηση του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος στη Βόρεια Μακεδονία είχε αποδεχτεί τη συμφωνία, όμως δεν μπόρεσε να την υλοποιήσει, καθώς για την τροποποίηση του Συντάγματος της χώρας απαιτείται πλειοψηφία 2/3 από τη Βουλή και το δεξιό κόμμα VMRO-DPMNE του Χρίστιαν Μίτσκοσκι, που από τον περασμένο Ιούνιο ανέλαβε τη διακυβέρνηση της χώρας, δεν συναινεί σε κάτι τέτοιο.
Πρόσφατα, η ΕΕ αποσύνδεσε την ευρωπαϊκή πορεία της Αλβανίας από αυτήν της Βόρειας Μακεδονίας και στις 15 Οκτωβρίου 2024 ξεκίνησε τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις με τα Τίρανα, όχι όμως και με τα Σκόπια, τα οποία εξέφρασαν την έντονη δυσαρέσκεια τους για την εξέλιξη αυτή.
