Αυξάνονται οι διεθνείς πιέσεις προς το Ισραήλ να μην απαντήσει δυναμικά στην επίθεση του Ιράν και οδηγήσει σε περαιτέρω σύρραξη που θα συμπαρασύρει όλη την ευρύτερη Μέση Ανατολή και την εμπλοκή της δύσης.
Δεν είναι τυχαίο πως οι δυτικοί και όχι μόνο, σύμμαχοι του Ισραήλ, προτρέπουν συνεχώς την ηγεσία να επιδείξει αυτοσυγκράτηση και να μην προχωρήσει σε δυναμική απάντηση, μιας και η ίδια η Τεχεράνη γνωστοποίησε ότι δεν προτίθεται να προβεί σε άλλη ενέργεια εναντίον της χώρας, συνεχίζοντας ωστόσο τις προειδοποιήσεις για κλιμάκωση των εχθροπραξιών εάν δεχτεί επίθεση.
«Δηλώνουμε κατηγορηματικά ότι η παραμικρή ενέργεια κατά των ιρανικών συμφερόντων θα αντιμετωπιστεί σίγουρα με μια αυστηρή, ευρεία και οδυνηρή απάντηση εναντίον οποιουδήποτε δράστη», σημείωσε χαρακτηριστικά ο πρόεδρος της χώρας Εμπραχίμ Ραΐσι στον εμίρη του Κατάρ σεΐχη Ταμίμ μπιν Χαμάντ αλ Θάνι την Τρίτη, σύμφωνα με το ιρανικό πρακτορείο ειδήσεων Student News Agency, όπως μετέδωσε το Reuters.
Μάλιστα, ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών του Ιράν Αλί Μπαγκερί Κάνι δήλωσε στην ιρανική κρατική τηλεόραση τη Δευτέρα το βράδυ ότι η αντεπίθεση της Τεχεράνης μετά από οποιαδήποτε ισραηλινά αντίποινα θα είναι «θέμα δευτερολέπτων καθώς το Ιράν δεν θα περιμένει άλλες 12 ημέρες για να απαντήσει».
Για την αποφυγή των παραπάνω εξελίξεων, ήδη από χθες ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν ξεκαθάρισε στον Νετανιάχου πως οι ΗΠΑ θα στηρίξουν το Ισραήλ αλλά μόνο σε αμυντικές ενέργειες ενώ τον κάλεσε να αρκεστεί στην επιτυχία της απόκρουσης της επίθεσης
Ο πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν κάλεσε σε ηρεμία και δήλωσε ότι η χώρα του θα κάνει ό,τι είναι δυνατόν για να αποφευχθεί μια κλιμάκωση, ενώ ο Βρετανός πρωθυπουργός Ρίσι Σουνάκ τόνισε πως οι χώρες της G7 εργάζονται πάνω σε μια δέσμη συντονισμένων μέτρων κατά του Ιράν.
Ποιοι είναι οι σύμμαχοι του Ιράν
Σύμφωνα με το BBC το Ιράν έχει δημιουργήσει ένα δίκτυο συμμάχων και πληρεξουσίων στη Μέση Ανατολή χαρακτηρίζοντάς το μέρος ενός «άξονα αντίστασης» που αμφισβητεί τα συμφέροντα των ΗΠΑ και του Ισραήλ στην περιοχή. Τα υποστηρίζει σε διάφορους βαθμούς.
Η Συρία είναι ο σημαντικότερος σύμμαχος του Ιράν. Το Ιράν, μαζί με τη Ρωσία, βοήθησαν τη συριακή κυβέρνηση του Μπασάρ αλ Άσαντ να επιβιώσει από τον εμφύλιο πόλεμο της χώρας που διαρκεί μια δεκαετία, ενώ η Χεζμπολάχ στον Λίβανο είναι η πιο ισχυρή από τις ένοπλες ομάδες που υποστηρίζει το Ιράν. Ανταλλάσσει πυρά με το Ισραήλ στα σύνορα σχεδόν σε καθημερινή βάση από τότε που ξέσπασε ο πόλεμος μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς.
Το Ιράν υποστηρίζει αρκετές σιιτικές πολιτοφυλακές στο Ιράκ που έχουν επιτεθεί με ρουκέτες σε βάσεις των ΗΠΑ στο Ιράκ, τη Συρία και την Ιορδανία. Οι ΗΠΑ αντέδρασαν όταν τρεις από τους στρατιώτες τους σκοτώθηκαν σε στρατιωτικό φυλάκιο στην Ιορδανία.
Στην Υεμένη, το Ιράν παρέχει υποστήριξη στο κίνημα των Χούθι, το οποίο ελέγχει τις πιο πυκνοκατοικημένες περιοχές της χώρας. Για να δείξουν την υποστήριξή τους στη Χαμάς, οι Χούθι εκτόξευσαν πυραύλους και μη επανδρωμένα αεροσκάφη στο Ισραήλ και επιτέθηκαν επίσης σε εμπορικά πλοία κοντά στις ακτές του, βυθίζοντας τουλάχιστον ένα σκάφος. Οι ΗΠΑ και η Βρετανία έχουν πλήξει στόχους των Χούτι ως απάντηση.
Το Ιράν παρέχει επίσης όπλα και εκπαίδευση σε παλαιστινιακές τρομοκρατικές οργανώσεις, συμπεριλαμβανομένης της Χαμάς, η οποία επιτέθηκε στο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου του 2023, πυροδοτώντας τον τρέχοντα πόλεμο στη Γάζα και τις συγκρούσεις στο Ιράν, τους πληρεξουσίους του και τους συμμάχους του Ισραήλ στην ευρύτερη Μέση Ανατολή. Ωστόσο, το Ιράν αρνείται οποιοδήποτε ρόλο στην ίδια την επίθεση της 7ης Οκτωβρίου.
Οι στρατιωτικές δυνατότητες του Ιράν και του Ισραήλ
Το Ιράν είναι πολύ μεγαλύτερο από το Ισραήλ γεωγραφικά και έχει πληθυσμό σχεδόν 90 εκατομμυρίων, σχεδόν δεκαπλάσιο από το Ισραήλ - αλλά αυτό δεν μεταφράζεται σε μεγαλύτερη στρατιωτική ισχύ.
Το Ιράν έχει επενδύσει σε μεγάλο βαθμό σε πυραύλους και μη επανδρωμένα αεροσκάφη. Διαθέτει ένα τεράστιο δικό του οπλοστάσιο, αλλά προμηθεύει επίσης σημαντικές ποσότητες στους πληρεξουσίους του - τους Χούτι στην Υεμένη και τη Χεζμπολάχ στον Λίβανο.
Αυτό που λείπει είναι σύγχρονα συστήματα αεράμυνας και μαχητικά αεροσκάφη. Η Ρωσία πιστεύεται ότι συνεργάζεται με το Ιράν για τη βελτίωση αυτών σε αντάλλαγμα για τη στρατιωτική υποστήριξη που παρείχε η Τεχεράνη στη Μόσχα στον πόλεμό της με την Ουκρανία - το Ιράν παρείχε επιθετικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη Shahed και η Ρωσία φέρεται να επιδιώκει τώρα να κατασκευάσει η ίδια τα όπλα.
Αντίθετα, το Ισραήλ διαθέτει μία από τις πιο προηγμένες αεροπορικές δυνάμεις στον κόσμο. Σύμφωνα με την έκθεση στρατιωτικής ισορροπίας του IISS, το Ισραήλ διαθέτει τουλάχιστον 14 μοίρες αεροσκαφών - συμπεριλαμβανομένων των F-15, των F-16 και του τελευταίου αεροσκάφους stealth F-35.
Το Ισραήλ έχει επίσης εμπειρία στη διεξαγωγή χτυπημάτων βαθιά μέσα σε εχθρικό έδαφος.
Έχουν το Ιράν και το Ισραήλ πυρηνικά όπλα;
Το Ισραήλ θεωρείται ότι διαθέτει τα δικά του πυρηνικά όπλα, αλλά διατηρεί μια επίσημη πολιτική σκόπιμης ασάφειας. Το Ιράν δεν διαθέτει πυρηνικά όπλα και επίσης αρνείται ότι προσπαθεί να χρησιμοποιήσει το πυρηνικό του πρόγραμμα για να γίνει πυρηνικά εξοπλισμένο κράτος.
Πέρυσι, ο παρατηρητές πυρηνικών όπλων βρήκαν σωματίδια ουρανίου εμπλουτισμένα σε καθαρότητα 83,7% - πολύ κοντά σε οπλικό βαθμό - στην υπόγεια τοποθεσία Fordo του Ιράν. Το Ιράν δήλωσε ότι μπορεί να σημειώθηκαν «ακούσιες διακυμάνσεις» στα επίπεδα εμπλουτισμού.
Το Ιράν εμπλουτίζει ανοιχτά ουράνιο σε καθαρότητα 60% για περισσότερα από δύο χρόνια κατά παράβαση της πυρηνικής συμφωνίας του 2015 με τις παγκόσμιες δυνάμεις.
Ωστόσο, η συμφωνία αυτή βρίσκεται κοντά στην κατάρρευση από τότε που ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ αποχώρησε μονομερώς και επανέφερε το 2018 τις εξοντωτικές κυρώσεις στο Ιράν. Το Ισραήλ είχε εξαρχής αντιταχθεί στην πυρηνική συμφωνία.
Τι μήνυμα στέλνει το Ιράν
«Εμείς μπλοκάραμε. Υποκλέψαμε. Μαζί θα νικήσουμε», ήταν ο τρόπος με τον οποίο εκτίμησε τα πράγματα ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου. Αλλά ο Τομ Φλέτσερ, σύμβουλος εξωτερικής πολιτικής πολλών πρωθυπουργών του Ηνωμένου Βασιλείου και πρώην πρεσβευτής του Ηνωμένου Βασιλείου στον Λίβανο, δήλωσε ότι η ιρανική ομοβροντία ήταν ένα «ανατριχιαστικό μήνυμα για την ικανότητα και την εμβέλεια του Ιράν».
Οι ηγεσίες τόσο στο Ιράν όσο και στο Ισραήλ ήταν και οι δύο «υπό πίεση στο εσωτερικό, αντιμετωπίζουν διεθνή κριτική και είναι σαφώς έτοιμες να παίξουν με τη φωτιά», προειδοποίησε. Ωστόσο, δήλωσε στο BBC ότι η πρωτοφανής επίθεση του Ιράν φαίνεται ότι ήταν προσεκτικά δομημένη.
«Το Ιράν τηλεγράφησε αυτές τις επιθέσεις εκ των προτέρων, γεγονός που τις έκανε ευκολότερο να αποτραπούν», είπε, συγκρίνοντας την με τις ανταλλαγές πυρών που είχε δει όταν ήταν πρεσβευτής στον Λίβανο, όπου «η πρόθεση είναι να δείξει την ικανότητα, αλλά όχι απαραίτητα να κλιμακωθεί».
Είπε επίσης ότι ήταν «θετικό» το γεγονός ότι το Ιράν επέλεξε να απαντήσει άμεσα και όχι μέσω της Χεζμπολάχ. Ορισμένοι Ισραηλινοί έχουν ζητήσει από τον στρατό να επεκτείνει την αντιπαράθεσή του με την ένοπλη ομάδα του Λιβάνου για να την απωθήσει από τα σύνορα.
Ο Sanam Vakil από τη δεξαμενή σκέψης Chatham House δήλωσε ότι η επίθεση ήταν μια επιτυχία από την άποψη του Ιράν και ότι η Τεχεράνη «μπλόφαρε με το Ισραήλ». «Αυτή είναι η πρώτη φορά που το Ιράν παραβιάζει άμεσα την κυριαρχία του Ισραήλ», δήλωσε στο BBC.
«Τα χτυπήματα ήταν σίγουρα βαθμονομημένα, κατευθύνθηκαν σε στρατιωτικές εγκαταστάσεις με στόχο να μην προκαλέσουν μεγάλη ζημιά ή να μην πληγώσουν κανέναν» σημείωσε.
