Ευρωπαϊκή πρεμιέρα Τραμπ στη Γαλλία της κρίσης
AP Photo/Heather Khalifa
AP Photo/Heather Khalifa

Ευρωπαϊκή πρεμιέρα Τραμπ στη Γαλλία της κρίσης

Καθώς ο Ντόναλντ Τραμπ ετοιμάζεται να γίνει ο 47ος πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, ο Εμανούελ Μακρόν έσπευσε να είναι εκείνος που θα του ανοίξει εκ νέου τα σαλόνια της διεθνούς διπλωματίας, προσκαλώντας τον να παραστεί στα πιο λαμπρά εγκαίνια της χρονιάς -τα αποκαλυπτήρια του πρόσφατα ανακαινισμένου καθεδρικού ναού της Παναγίας των Παρισίων, πέντε χρόνια μετά την καταστροφική πυρκαγιά.

Η υψηλού συμβολισμού επίσκεψη «κλείδωσε» μόλις λίγες ημέρες νωρίτερα, κατά τη διάρκεια τηλεφωνικής επικοινωνίας μεταξύ των Τραμπ και Μακρόν. Θα είναι το πρώτο ταξίδι του στο εξωτερικό, ένα μήνα αφότου εξελέγη και έξι εβδομάδες πριν από την ορκωμοσία του, και ενώ η σύνθεση της κυβέρνησής του έχει τροφοδοτήσει τις ανησυχίες για τις προθέσεις του εντός και εκτός ΗΠΑ,-για την Ουκρανία, φυσικά, αλλά και τη Μέση Ανατολή. 

Ο εκλεγμένος Αμερικανός πρόεδρος επικοινωνεί όλο αυτό το διάστημα με ξένους ηγέτες, οι οποίοι προσπαθούν να ανοίξουν διαύλους εγκαίρως πριν αναλάβει τα καθήκοντά του, υπό τους φόβους ότι η διακυβέρνηση Τραμπ θα επιφέρει σημαντικές αλλαγές στην παγκόσμια οικονομία και στην προσέγγισή των ΗΠΑ στις συμμαχίες τους

Η παρουσία του Ντόναλντ Τραμπ στο Παρίσι θα αναδείξει το δίλημμα που αντιμετωπίζει αυτή τη στιγμή σχεδόν κάθε Ευρωπαίος ηγέτης: Πώς να αντιμετωπίσει το Τραμπ, ο οποίος είναι βέβαιο ότι θα είναι πιο επιθετικός και... ιδιόρρυθμος στη διεθνή σκηνή απ' ό,τι στην πρώτη ταραχώδη θητεία του και ο οποίος συχνά προτιμά τη «συντροφιά» αυταρχικών ηγετών αντί των παραδοσιακών συμμάχων των ΗΠΑ.

«Το ταξίδι υπόσχεται όλα όσα εκτιμά περισσότερο ο εκλεγμένος πρόεδρος. Την ευκαιρία να αδράξει τα φώτα της δημοσιότητας, το να είσαι τιμώμενος καλεσμένος και τη φανφάρα του να είσαι μέρος ενός μοναδικού θεάματος που πιθανότατα θα προσελκύσει εκατομμύρια βλέμματα σε όλο τον κόσμο» σχολιάζει ο Στίβεν Κόλινσον του CNN.

Ο Εμανουέλ Μακρόν από πλευράς του, αξιοποιεί σταθερά τη τη δύναμη του συμβολισμού επιδιώκοντας να τοποθετήσει τη Γαλλία ως την κυρίαρχη ευρωπαϊκή δύναμη. Και ειδικά τώρα που η Γερμανία διανύει πολιτική κρίση, με την κυβέρνηση Σολτς να έχει καταρρεύσει και να είναι μάλλον περισσότερο από ποτέ αισθητή η απουσία της «σιδηράς» πρώην καγκελαρίου Άνγκελα Μέρκελ. Είναι γνωστή η δήλωση του Μπαράκ Ομπάμα προς την Άνγκελα Μέρκελ κατά την πρώτη εκλογή Τραμπ, το 2016, ότι πλέον ήταν εκείνη η ηγέτιδα του ελεύθερου κόσμου. 

Ωστόσο, η χρονική στιγμή απέχει μακρά από το να είναι ευνοϊκή για τον ίδιο τον Μακρόν, καθώς και αυτός έχει να διαχειριστεί ένα πολιτικό αδιέξοδο μετά την αδυναμία της κυβέρνησης Μπαρνιέ να ξεπεράσει τον σκόπελο της πρότασης μομφής στην Εθνοσυνέλευση και τη γαλλική οικονομία να βρίσκεται στο «κόκκινο» και υπό επιτήρηση της Κομισιόν για υπερβολικό έλλειμμα.

Η πολιτική κρίση και οι διεθνείς κίνδυνοι υποχρεώνουν τώρα τον Μακρόν να στηρίξει την επιστροφή του Τραμπ στην παγκόσμια σκηνή. Το είχε κάνει και στις αρχές της πρώτης θητείας του Τραμπ. Τότε τον είχε καλέσει στον εορτασμό της Ημέρας της Βαστίλης στο Παρίσι, το 2017, και ο Τραμπ όχι απλώς είχε ανταποκριθεί, αλλά όταν επέστρεψε στη χώρα του ήθελε μια δική του στρατιωτική παρέλαση την 4η Ιουλίου, ισάξια της παρέλασης στα Ηλύσια Πεδία. Ένα χρόνο αργότερα ήλθαν τα σύννεφα στη σχέση τους, όταν ο Μακρόν υιοθέτησε την ιδέα ευρωπαϊκής στρατιωτικής άμυνας.  

Σήμερα, η ευρωπαϊκή στρατηγική αυτονομία προβάλλει επιτακτική όσο ποτέ, με δεδομένη την προεκλογική δέσμευση του Τραμπ για αποχώρηση των ΗΠΑ από το πλαίσιο υποστήριξης της Ουκρανίας και τις αλλεπάλληλες δηλώσεις του ότι οι Ευρωπαίοι θα πρέπει να φροντίσουν για τη δική τους άμυνα.  

Από το Ελιζέ ανακοινώθηκε ότι ο Ουκρανός πρόεδρος, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, είναι μεταξύ των 50 ξένων αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων που θα βρεθούν σήμερα στο Παρίσι και προβλέπεται προγραμματισμένη συνάντησή του με τον Ντόναλντ Τραμπ. Δεν είναι όμως μόνο η Ουκρανία η πρόκληση για την Ευρώπη. Στα γεωγραφικά της όρια, στην Ανατολική Μεσόγειο η αστάθεια και οι πόλεμοι στη Μέση Ανατολή οδηγούν σε απρόβλεπτους κινδύνους ασφαλείας, ως αποτέλεσμα η παρουσία των ΗΠΑ να καθίσταται ζωτικής σημασίας για την ίδια την Ευρώπη. 

Η Ευρωπαϊκή ‘Ενωση χρειάζεται να αποκτήσει έναν συγκροτημένο γεωπολιτικό ρόλο τόσο στη Μεσόγειο, όσο και στην περιοχή των χωρών της Βαλτικής, ενώ η οικονομική και όχι μόνο απειλή της Κίνας είναι ο «ελέφαντας στο δωμάτιο» που καμία από τις δύο πλευρές δεν μπορεί να αγνοήσει. Ωστόσο, σε μία τόσο κρίσιμη συγκυρία -ίσως την πιο κρίσιμη μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο- οι κρίκοι στους διατλαντικούς δεσμούς φαίνεται να χαλαρώνουν με την επιστροφή του Τραμπ στον Λευκό Οίκο.

Υπό αυτές τις συνθήκες, η επανεμφάνιση του Ντόναλντ Τραμπ ως πρωταγωνιστή στην παγκόσμια σκηνή, με σκηνοθέτη τον Μακρόν στέλνει ισχυρά μηνύματα, τα οποία ο Γάλλος πρόεδρος θα επιχειρήσει να κεφαλαιοποιήσει πολιτικά στο έπακρο.

Η επιλογή του όμως αυτή δεν είναι χωρίς ρίσκο. Σε επικοινωνιακό επίπεδο, πώς θα μπορέσει ο Μακρόν να τραβήξει επάνω του τα φώτα της δημοσιότητας δίπλα στον Τραμπ; Κι όχι μόνο. Υπάρχει και ο κίνδυνος να καταγραφεί στην Ιστορία όχι ως ο Γάλλος πρόεδρος που αναγέννησε την Παναγία των Παρισίων από τις «στάχτες» της, αλλά ως εκείνος που προσκάλεσε σε ένα τέτοιο μεγαλειώδες γεγονός ύψιστου συμβολισμού στην «καρδιά» της Ευρωπαϊκής Δημοκρατίας τον Αμερικανό πρόεδρο που υποτίμησε επιδεικτικά τους δημοκρατικούς θεσμούς.