Την ώρα που το Ισραήλ επιχειρούσε να συγκρατήσει τις πολεμοχαρείς διαθέσεις της Χαμάς παρέχοντας κίνητρα εργασίας στους κατοίκους της Γάζας, η τρομοκρατική οργάνωση εκμεταλλευόταν τα χρήματα που έφταναν στην αποκλεισμένη περιοχή από το ίδιο το Ισραήλ όπως και τις χρηματοδοτήσεις από διεθνείς οργανισμούς και οντότητες, όπως η ΕΕ, για να ετοιμάζει το μεγάλο χτύπημα. Αδιαφορώντας για την οικονομική εξαθλίωση του λαού της Γάζας.
Περίπου 2,3 εκατομμύρια άνθρωποι ζουν στη μακρόστενη παράκτια λωρίδα, όπου το κατά κεφαλήν εισόδημα είναι περίπου το ένα τέταρτο του επιπέδου της κατεχόμενης από το Ισραήλ Δυτικής Όχθης και όπου πάνω από το ήμισυ του πληθυσμού ζει κάτω από το όριο της φτώχειας, σύμφωνα με εκτιμήσεις του ΔΝΤ.
Πηγή: AP
Από το 2021, όταν διεξήγαγε 10ήμερο πόλεμο με τη Χαμάς, το Ισραήλ είχε αμβλύνει ορισμένους περιορισμούς στη Γάζα, προσφέροντας χιλιάδες άδειες εργασίας, καθώς και μέτρα για τη διευκόλυνση των εξαγωγών και τη βελτίωση των κατεστραμένων υπηρεσιών κοινής ωφέλειας μετά από χρόνια απουσίας επενδύσεων.
Πρόσφατη έκθεση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου σημείωνε ότι η Γάζα είχε μείνει πολύ πίσω σε σχέση με τη Δυτική Όχθη τα τελευταία 15 χρόνια, κυρίως λόγω της πολυετούς απομόνωσης και των επαναλαμβανόμενων συγκρούσεων μετά την ανάληψη της εξουσίας από τη Χαμάς το 2007, με το 77% των νοικοκυριών να λαμβάνουν βοήθεια, κυρίως μετρητά ή τρόφιμα.
Με επίσημο ποσοστό ανεργίας στη Γάζα πάνω από 46%, η ίδια η Χαμάς βρισκόταν αντιμέτωπη με τη λαϊκή δυσαρέσκεια για την οικονομική της διαχείριση, αν και από την πλευρά της το κίνημα κατηγορούσε τον ισραηλινό αποκλεισμό για τα οικονομικά προβλήματα του θύλακα.
Πηγή: AP
Για να αποτρέψει την επιδείνωση της αστάθειας στη Γάζα, το Ισραήλ έχει εκδώσει πάνω από 18.000 άδειες εργασίας σε Παλαιστίνιους εκεί, γεγονός που επέτρεψε στους εργαζόμενους να εξασφαλίζουν εισοδήματα περίπου 2 εκατομμύρια δολάρια την ημέρα και προσέφερε άλλες μορφές οικονομικής ανακούφισης.
Ο τομέας της ένδυσης στη Γάζα, ένας από τους κύριους ωφελημένους από κάθε μετριασμό του αποκλεισμού, είδε τις πωλήσεις του να δεκαπλασιάζονται από το 2015, το έτος μετά από έναν προηγούμενο πόλεμο, και φέτος τα έσοδα φαίνεται ότι θα ξεπεράσουν τα 22 εκατομμύρια δολάρια που είχαν δημιουργηθεί το 2022.
Οι φόβοι ασφαλείας όμως και η έλλειψη κάθε αξιοπιστίας από πλευρά της Χαμάς ανάγκαζαν κατά καιρούς το Τελ Αβίβ να στενεύει και πάλι τον κλοιό του αποκλεισμού.
Τον περασμένο μήνα, το Ισραήλ επέβαλε σύντομο αποκλεισμό των εξαγωγών από τη Γάζα, αφού οι επιθεωρητές δήλωσαν ότι αποκάλυψαν μια προσπάθεια λαθρεμπορίας εκρηκτικών υλών στη Δυτική Όχθη. Στη συνέχεια, ακολούθησε το κλείσιμο των σημείων διέλευσης που χρησιμοποιούσαν οι εργαζόμενοι που πήγαιναν στις δουλειές τους στο Ισραήλ και στη Δυτική Όχθη ως απάντηση στις διαδηλώσεις στα σύνορα.
Η οικονομία των τούνελ
Η οικονομική δραστηριότητα στη αποκλεισμένη περιοχή μεταβαλλόταν ανάλογα με τους χειρισμούς της Χαμάς πάντα σε βάρος των πολιτών αφού η τρομοκρατική οργάνωση έβρισκε τρόπους να εξασφαλίζει χρηματοδότηση για τις δικές της προτεραιότητες.
Έτσι, όταν το 2000, οι ισραηλινο-παλαιστινιακές σχέσεις βρέθηκαν σε νέα χαμηλά με το ξέσπασμα της δεύτερης παλαιστινιακής ιντιφάντα, πρώτο «θύμα» ήταν το Διεθνές Αεροδρόμιο της Γάζας, σύμβολο των ματαιωμένων ελπίδων των Παλαιστινίων για οικονομική ανεξαρτησία και ο μόνος άμεσος σύνδεσμος των Παλαιστινίων με τον έξω κόσμο που δεν ελεγχόταν από το Ισραήλ ή την Αίγυπτο. Το αεροδρόμιο άνοιξε το 1998, το Ισραήλ το θεώρησε απειλή για την ασφάλεια και κατέστρεψε την κεραία ραντάρ και τον διάδρομο προσγείωσης λίγους μήνες μετά τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου 2001 στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Ένα άλλο θύμα ήταν η αλιευτική βιομηχανία της Γάζας, πηγή εισοδήματος για δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους. Η αλιευτική ζώνη της Γάζας μειώθηκε από το Ισραήλ, ένας περιορισμός που, όπως είπε, ήταν απαραίτητος για να σταματήσει το λαθρεμπόριο όπλων από σκάφη.
Τον Αύγουστο του 2005 το Ισραήλ εκκένωσε όλα τα στρατεύματα και τους εποίκους του από τη Γάζα, η οποία ήταν μέχρι τότε πλήρως περιφραγμένη από τον έξω κόσμο από το Ισραήλ.
Οι Παλαιστίνιοι γκρέμισαν τα εγκαταλελειμμένα κτίρια και τις υποδομές για παλιοσίδερα. Η απομάκρυνση των οικισμών οδήγησε σε μεγαλύτερη ελευθερία κινήσεων εντός της Γάζας και μια "οικονομία των τούνελ" άνθισε, καθώς ένοπλες ομάδες, λαθρέμποροι και επιχειρηματίες έσκαψαν γρήγορα δεκάδες σήραγγες προς την Αίγυπτο.
Πηγή: AP
Έφυγαν όμως και τα εργοστάσια, τα θερμοκήπια και τα εργαστήρια που είχαν απασχολήσει ορισμένους κατοίκους της Γάζας.Το 2006, η Χαμάς πέτυχε μια αιφνιδιαστική νίκη στις παλαιστινιακές βουλευτικές εκλογές και στη συνέχεια κατέλαβε τον πλήρη έλεγχο της Γάζας, ανατρέποντας τις δυνάμεις που ήταν πιστές στον διάδοχο του Αραφάτ, τον πρόεδρο Μαχμούντ Αμπάς.
Μεγάλο μέρος της διεθνούς κοινότητας διέκοψε τη βοήθεια προς τους Παλαιστίνιους στις περιοχές που ελέγχονται από τη Χαμάς, επειδή θεωρεί τη Χαμάς τρομοκρατική οργάνωση.
Το Ισραήλ σταμάτησε την είσοδο δεκάδων χιλιάδων Παλαιστινίων εργαζομένων στη χώρα, αποκόπτοντας μια σημαντική πηγή εισοδήματος. Οι ισραηλινές αεροπορικές επιδρομές κατέστρεψαν το μοναδικό εργοστάσιο παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στη Γάζα, προκαλώντας εκτεταμένες διακοπές ρεύματος. Επικαλούμενοι ανησυχίες για την ασφάλεια, το Ισραήλ και η Αίγυπτος επέβαλαν επίσης αυστηρότερους περιορισμούς στη διακίνηση ανθρώπων και αγαθών μέσω των διαβάσεων της Γάζας.
Η ανθρωπιστική παράμετρος ωστόσο πάντα εξασφάλιζε μετά από κάποιο χρονικό διάστημα χαλάρωση των αποκλεισμών.
Χρήματα από ΗΠΑ και ΕΕ
H διεθνής κοινότητα έχει στείλει δισεκατομμύρια δολάρια σε βοήθεια στη Λωρίδα της Γάζας τα τελευταία χρόνια για να παράσχει ανακούφιση στους περισσότερους από 2 εκατομμύρια Παλαιστίνιους που ζουν στην απομονωμένη, υπό τη διοίκηση της Χαμάς, περιοχή.
Ενδεικτικά, από το 2014-2020, οι οργανισμοί του ΟΗΕ δαπάνησαν σχεδόν 4,5 δισεκατομμύρια δολάρια στη Γάζα, εκ των οποίων 600 εκατομμύρια δολάρια μόνο το 2020. Περισσότερο από το 80% αυτής της χρηματοδότησης διοχετεύεται μέσω της υπηρεσίας του ΟΗΕ για τους Παλαιστίνιους πρόσφυγες, οι οποίοι αποτελούν τα τρία τέταρτα του πληθυσμού της Γάζας. Περίπου 280.000 παιδιά στη Γάζα φοιτούν σε σχολεία που διαχειρίζεται η UNRWA, η οποία παρέχει επίσης υπηρεσίες υγείας και επισιτιστική βοήθεια.
Το Κατάρ έχει παράσχει βοήθεια ύψους 1,3 δισεκατομμυρίων δολαρίων στη Γάζα από το 2012 για κατασκευές, υπηρεσίες υγείας και γεωργία. Αυτό περιλαμβάνει 360 εκατ. δολάρια που υποσχέθηκε τον Ιανουάριο για το 2021 και άλλα 500 εκατ. δολάρια που υποσχέθηκε για την ανοικοδόμηση μετά τον πόλεμο του Μαΐου. Η βοήθεια του Κατάρ πηγαίνει επίσης σε άπορες οικογένειες και για να βοηθήσει στην πληρωμή των μισθών της κυβέρνησης της Χαμάς.
- Η Παλαιστινιακή Αρχή λέει ότι θα δαπανήσει 1,7 δισεκατομμύρια δολάρια για τη Γάζα φέτος, κυρίως για τους μισθούς δεκάδων χιλιάδων δημοσίων υπαλλήλων που σταμάτησαν να εργάζονται όταν η Χαμάς ανέλαβε την εξουσία το 2007.
- Η Αίγυπτος υποσχέθηκε βοήθεια ύψους 500 εκατομμυρίων δολαρίων μετά τον πόλεμο του Μαΐου, αλλά δεν είναι σαφές πόσα έχουν υλοποιηθεί. Έστειλε συνεργεία οικοδόμων για να καθαρίσουν τα ερείπια κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού.
- Η Γερμανία και άλλες ευρωπαϊκές χώρες θα δαπανήσουν σχεδόν 70 εκατομμύρια ευρώ (80 εκατομμύρια δολάρια) για έργα ύδρευσης στη Γάζα φέτος, επιπλέον των συνεισφορών τους στην UNRWA.
- Οι ΗΠΑ δαπάνηαν τουλάχιστον 5,5 εκατομμύρια δολάρια στη Γάζα το 2021 για βοήθεια σε μετρητά και υγειονομική περίθαλψη, επιπλέον της συνεισφοράς 90 εκατομμυρίων δολαρίων στις επιχειρήσεις της UNRWA στη Γάζα και την κατεχόμενη Δυτική Όχθη.
- Το Ισραήλ χορηγεί άδειες εργασίας σε 10.000 κατοίκους της Γάζας οι οποίοι υποβάλλονται σε έλεγχο ασφαλείας, παρέχοντας μια κρίσιμη πηγή εισοδήματος για οικογένειες που δεν έχουν καμία γνωστή σχέση με τη Χαμάς.
Και η ΕΕ είναι ένας από τους κύριους χορηγούς των Παλαιστινίων. Από το 2021 έως το 2024 προόριζε για την περιοχή οικονομική στήριξη ύψους 1,152 δισ. ευρώ με απώτερο στόχο «τη δημιουργία υπεύθυνων θεσμών για ένα μελλοντικό παλαιστινιακό κράτος και η υποστήριξη της ανάδυσης μιας αυτοσυντηρούμενης οικονομίας».
Οι τελευταίες εξελίξεις με το αιματοκύλισμα από τους τρομοκράτες της Χαμάς στο Ισραήλ έχουν φέρει την διοίκηση των Βρυξελλών σε πολύ δύσκολη θέση κάτι που έχει φανεί από το επικοινωνιακό χάος που ακολούθησε σε επίπεδο δηλώσεων για το τι θα γίνει με την βοήθεια αυτή.
