Στην προεκλογική Γερμανία, όπου η εθνικολαϊκιστική AfD «καλπάζει» και το μεταναστευτικό έχει καταστεί κυρίαρχο ζήτημα της εκστρατείας μετά και την τελευταία επίθεση στη Βαυαρία, ο Φρίντριχ Μερτς, επικεφαλής των Χριστιανοδημοκρατών (CDU) και προαλοιφόμενος για καγκελάριος, χαράσσει σκληρό πλαίσιο για την αντιμετώπιση της παράτυπης μετανάστευσης, το οποίο περιλαμβάνει μόνιμους συνοριακούς ελέγχους στα εσωτερικά σύνορα της ΕΕ και «de facto απαγόρευση εισόδου» για κάθε μετανάστη δίχως νόμιμα έγγραφα, ακόμη και εάν μπορεί να υπόκειται σε καθεστώς προστασίας.
Η ριζική μεταρρύθμιση της μεταναστευτικής πολιτικής της Γερμανίας θα τεθεί σε ισχύ «από την πρώτη ημέρα» ανάληψης των καθηκόντων του, δηλώνει ο Φρίντριχ Μερτς στο ίδιο πνεύμα με τις προεκλογικές διακηρύξεις του Ντόναλντ Τραμπ στις Ηνωμένες Πολιτείες, με τις προτάσεις και τις θέσεις του να εγείρουν πολεμική ως προς τις πιθανές επιπτώσεις τους στη διασφάλιση του χώρου Σένγκεν, την εσωτερική πολιτική της Γερμανίας και ενδεχόμενη τροφοδότηση της ακροδεξιάς Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD).
Πολιτικοί από το χώρο της αντιπολίτευσης επικρίνουν ως νομικά αμφιλεγόμενο και στην πράξη μη εφαρμόσιμο το σχέδιο Μερτς, επισημαίνοντας ότι αντιβαίνει τους ευρωπαϊκούς κανονισμούς για τη μετανάστευση και το άσυλο, διεθνείς συνθήκες όπως η Σύμβαση της Γενεύης, καθώς και τη Συνθήκη Σένγκεν.
Ο Φρίντριχ Μερτς, επί μακρόν εσωκομματικός αντίπαλος της Άνγκελα Μέρκελ και της πολιτικής της στο μεταναστευτικό, αναμένεται βάσει της τρέχουσας δημοσκοπικής εικόνας να αναλάβει επικεφαλής κυβερνητικού συνασπισμού που δεν θα συγκροτηθεί ούτε γρήγορα, ούτε εύκολα, μετά τις κάλπες της 23ης Φεβρουαρίου. Τα κόμμα της Χριστιανικής Ένωσης CDU/CSU προηγούνται σταθερά στις δημοσκοπήσεις επί μήνες στη Γερμανία -ακολουθούμενη από την ακροδεξιά AfD-, θα χρειαστεί ωστόσο τους Σοσιαλδημοκράτες ή/και τους Πρασίνους για να συγκροτήσει κυβέρνηση -και το εγχείρημα δείχνει να δυσχεραίνεται ακόμη περισσότερο μετά και τις τελευταίες εξαγγελίες του Μερτς.
Οι πρόωρες κάλπες στήνονται σε μία εξαιρετικά δύσκολη περίοδο για την κινητήριο δύναμη της Ευρώπης. Η οικονομία της είναι στάσιμη. Οι υποδομές και η βιομηχανία της χρειάζονται απεγνωσμένα επενδύσεις. Στην αβεβαιότητα προστίθενται ο συνεχιζόμενος πόλεμος στην Ουκρανία, η εντεινόμενη ρωσική απειλή για την ασφάλεια και η απρόβλεπτη φύση της δεύτερης προεδρίας του Ντόναλντ Τραμπ. Είναι το μεταναστευτικό ωστόσο που έχει έρθει σε πρώτο πλάνο, με το 37% των Γερμανών να δηλώνει στις δημοσκοπήσεις πως αυτή είναι η μεγαλύτερη ανησυχία του, περισσότερο και από την οικονομία και τις διεθνείς συγκρούσεις.
Οι επιθέσεις σε Μανχάιμ, Ζόλινγκεν, Μαγδεμβούργο και Ασάφενμπουργκ δεν θα καταστούν «νέα κανονικότητα», δηλώνει ο Φρίντριχ Μερτς εξαγγέλλοντας μονιμοποίηση των ελέγχων στα χερσαία σύνορα με όλες τις γειτονικές χώρες, «ντε φάκτο απαγόρευση εισόδου» παράτυπων μεταναστών, επιτόπου απορρίψεις στα σύνορα για αιτούντες άσυλο, αύξηση και επιτάχυνση της διαδικασίας απελάσεων, καθώς και επέκταση των εγκαταστάσεων κράτησης. Η πολιτική ακόμη και επιτόπου απορρίψεων ουσιαστικά θα αποκλείσει τις περισσότερες νέες αιτήσεις ασύλου στα σύνορα.
Ως «δυσλειτουργικό» επικρίνει το σύστημα μετανάστευσης και ασύλου της Ευρωπαϊκής Ένωσης και την ίδια την ζώνη Σένγκεν ο Φρίντριχ Μερτς και δηλώνει ότι η Γερμανία πρέπει να δώσει προτεραιότητα στο εθνικό Δίκαιο έναντι των ευρωπαϊκών κανονισμών.
Όποιος δεν διαθέτει νόμιμα έγγραφα, διαβατήριο, ταυτότητα και βίζα εφόσον αυτή απαιτείται, ή έχει ήδη εισέλθει στην Ευρωπαϊκή Ένωση από άλλη χώρα, δεν θα έχει δικαίωμα εισόδου. «Βρισκόμαστε αντιμέτωποι με τα συντρίμμια μιας λανθασμένης πολιτικής ασύλου και μετανάστευσης που εφαρμόζεται στη Γερμανία εδώ και δέκα χρόνια», δηλώνει ο Φρίντριχ Μερτς στηλιτεύοντας την πολιτική της καγκελαρίου Άνγκελα Μέρκελ κατά τη διάρκεια της μεταναστευτικής κρίσης του 2015, όταν η Γερμανία άνοιξε τα σύνορά της σε 1,5 εκατ. πρόσφυγες και μετανάστες από τη Συρία.
Ενώ οι προτάσεις του Φρίντριχ Μερτς αντανακλούν μια ευρύτερη στροφή σε όλο το φάσμα της πολιτικής σκηνής της Γερμανίας προς αυστηρότερες πολιτικές μετανάστευσης, η πρόθεση για μονιμοποίηση των ελέγχων στα εσωτερικά σύνορα της ΕΕ εντείνει τα ερωτήματα σχετικά με τη δέσμευση του Βερολίνου στη Συμφωνία Σένγκεν, η οποία καταργεί τους ελέγχους στην κυκλοφορία προσώπων εντός της ΕΕ. Ενώ οι προσωρινοί έλεγχοι στα εσωτεροικά σύνορα επιτρέπονται σε έκτακτες καταστάσεις, σύμφωνα με τους κανόνες του Σένγκεν, η μόνιμη εφαρμογή τους θα αμφισβητούσε μία από τις θεμελιώδεις αρχές της ΕΕ και βασικό πυλώνα της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης.
Οι επικριτές προειδοποιούν ότι μια τέτοια κίνηση θα μπορούσε να οδηγήσει σε ένα φαινόμενο ντόμινο, υπονομεύοντας την ακεραιότητα του χώρου Σένγκεν. Χώρες όπως η Αυστρία και η Δανία έχουν ήδη εισαγάγει προσωρινούς ελέγχους συνόρων ως απάντηση στις πιέσεις από το μεταναστευτικό. Σε προσωρινούς ελέγχους είχε κινηθεί και η ίδια η κυβέρνηση Σολτς τον Σεπτέμβριο στη σκιά της επίθεσης στο Ζόλινγκεν. Σκληρότερα μέτρα ασφαλείας εξήγγειλε και μετά την τελευταία αιματηρή επίθεση του 28χρονου Αφγανού αιτούντος άσυλο στο Ασάφενμπουργκ, αλλά δεν κινείται στη γραμμή Μερτς και τον κατηγορεί ότι εκμεταλλεύεται πολιτικά την επίθεση.
Υποστηρικτές των προτάσεων του Φρίντριχ Μερτς τονίζουν από την πλευρά τους ότι οι αυστηρότεροι έλεγχοι στα σύνορα είναι απαραίτητοι για την αποκατάσταση της δημόσιας εμπιστοσύνης στην ικανότητα της ΕΕ να διαχειρίζεται αποτελεσματικά τη μετανάστευση. Ωστόσο, αυτή η προσέγγιση κινδυνεύει να διευρύνει τις διαιρέσεις εντός του μπλοκ σε μια περίοδο που η ενότητα είναι κρίσιμη για την αντιμετώπιση ευρύτερων προκλήσεων, όπως η οικονομική αστάθεια και οι γεωπολιτικές εντάσεις.
Η σκληρή ρητορική του αρχηγού του CDU σχετικά με τη μεταναστευτικό θεωρείται επίσης στρατηγική κίνηση για να αντισταθμίσει την αυξανόμενη δημοτικότητα της ακροδεξιάς AfD, αντικατοπτρίζοντας τόσο πολιτικό πραγματισμό όσο και ιδεολογική πεποίθηση. Με ποσοστά που κυμαίνονται γύρω στο 20%, η AfD έχει το μεταναστευτικό στον «πυρήνα» της εκστρατείας της, ζητώντας ακόμη πιο ακραία μέτρα, όπως το κλείσιμο των συνόρων εντελώς και μαζικές απελάσεις μεταναστών.
Η άνοδος της AfD αντικατοπτρίζει τη γενικευμένη απογοήτευση σχετικά με τις υπάρχουσες πολιτικές μετανάστευσης. Βίαια περιστατικά που σχετίζονται με μετανάστες έχουν τροφοδοτήσει τις αντιλήψεις ότι τα τρέχοντα συστήματα αποτυγχάνουν να εξασφαλίσουν την ασφάλεια των πολιτών και την κοινωνική ένταξη μεταναστών. Αυτές οι ανησυχίες αντηχούν ιδιαίτερα στην ανατολική Γερμανία, όπου η AfD έχει σημειώσει ισχυρές επιδόσεις στις πρόσφατες κρατιδιακές εκλογές -μολονότι εκεί δεν υφίσταται σοβαρό ζήτημα παράτυπης μετανάστευσης.
Υιοθετώντας σκληρότερες θέσεις σχετικά με τη μετανάστευση και έχοντας ήδη μετατοπίσει το κόμμα πιο δεξιά, ο Μερτς επιδιώκει να ανακτήσει ψηφοφόρους που απομακρύνονται προς την AfD. Ωστόσο, αυτή η στρατηγική ενέχει και κινδύνους. Η περαιτέρω στροφή προς τα δεξιά μπορεί να αποξενώσει τους μετριοπαθείς ψηφοφόρους ή να καταστήσει πιο δύσκολες τις μετεκλογικές διαπραγματεύσεις για κυβέρνηση συνασπισμού.
O ίδιος από πλευράς του διαμηνύει ότι οι θέσεις του είναι μη διαπραγματεύσιμες. «Μου είναι παντελώς αδιάφορο ποιος θα συμπορευτεί πολιτικά σε αυτόν τον δρόμο. Το μόνο που λέω είναι ότι δεν θα ακολουθήσω κάποιον άλλο δρόμο. Συμβιβασμοί σε αυτά τα θέματα δεν είναι εφικτοί», έχει δηλώσει.
Η υποψήφια καγκελάριος της AfD, Αλίς Βάιντελ, έσπευσε να επικροτήσει τις προτάσεις Μερτς, λέγοντας ότι είναι η Εναλλακτική για τη Γερμανία που τις είχε υποβάλει πρώτη και ότι το κόμμα της μπορεί να συνεργαστεί με τη Χριστιανοδημοκρατική Ένωση για να εγκριθούν στην Μπούντεσταγκ.
Η «υγειονομική ζώνη», γνωστή ως «Brandmauer», όλων των δημοκρατικών δυνάμεων της Γερμανίας κρατούν την AfD απομονωμένη. Ο Φρίντριχ Μερτς έχει αποκλείσει ρητά οποιαδήποτε συνεργασία με το κόμμα που κινείται στο φάσμα του δεξιού εξτρεμισμού και ελέγχεται από τις κρατικές υπηρεσίες για το αν στοιχίζεται με τις πρόνοιες του Συντάγματος.
To CDU επιβεβαίωσε χθες ότι θα καταθέσει την πρόταση για το μεταναστευτικό προς ψήφιση στην Μπούντεσταγκ και θα είναι έτοιμο, σύμφωνα με την Berliner Zeitung, να συγκεντρώσει ψήφους από οποιοδήποτε άλλο κόμμα, συμπεριλαμβανομένης της AfD. Αυτό σε συνδυασμό με τις δηλώσεις Μερτς έχει εγείρει προβληματισμούς για πιθανές ρωγμές στην «Brandmauer», με τους Πράσινους να ζητούν από τον αρχηγό των Χριστιανοδημοκρατών άμεσα «διευκρινίσεις» και στελέχη των Σοσιαλδημοκρατών (SPD), όπως η πρωθυπουργός του κρατιδίου Σάαρλαντ, Ανκε Ρέχλινγκερ, να τονίζουν ότι η μεταναστευτική πολιτική της Γερμανίας πρέπει να ευθυγραμμίζεται με την υπόλοιπη Ευρώπη. «Χρειαζόμαστε μία κοινή ευρωπαϊκή πολιτική για το άσυλο» υπογράμμισε μιλώντας στο γερμανικό περιοδικό Stern.
Την ίδια στιγμή, το μεγαλύτερο συνδικάτο αστυνομικών της χώρας επισήμανε ότι πρακτικά δεν είναι εφαρμόσιμη η χρήση αστυνομικών για να ελέγχουν μόνιμα τα σύνορα της Γερμανίας. «Έχουμε 3.800 χιλιόμετρα εσωτερικών συνόρων», είπε ο εκπρόσωπος του συνδικάτου, Αντρέας Ροσσκόφ. «Η μορφή των ελέγχων που έχουμε ήδη στα σύνορα είναι στα όρια του εφικτού», είπε, προσθέτοντας ότι η επένδυση σε εργαλεία όπως η τεχνολογία αναγνώρισης πινακίδων θα ήταν πιο πρακτική για τον έλεγχο της ροής μετανάστευσης στα σύνορα της Γερμανίας, μεταδίδει το Euronews.
