To μικρό εξωτικό νησί της Καραϊβικής η Αϊτή, μια από τις φτωχότερες χώρες του πλανήτη, ταλανίζεται εδώ και τουλάχιστον δυο χρόνια από ένα τεράστιο σκάνδαλο και μεγάλες διαδηλώσεις που σχετίζονται άμεσα με τα σοσιαλιστικά πειράματα του Ούγκο Τσάβες και του Νικολάς Μαδούρο στη Βενεζουέλα.
Αιτία της αναταραχής είναι το Petrocaribe, ένα πρόγραμμα υπό το οποίο κάθε μια χώρα (από τις 17 συνολικά) λάμβανε (θεωρητικά) μια συγκεκριμένη ποσότητα πετρελαίου από την κρατική εταιρεία PDVSA της Βενεζουέλας. Η αποπληρωμή γινόταν με δάνειο με ιδιαίτερα χαμηλό επιτόκιο και μέρος του οποίου υποσχόταν να αποπληρώσει η ίδια η κυβέρνηση του Τσάβες. Η λογική του Petrocaribe ήταν ότι με τα χρήματα που θα εξοικονομούσαν οι χώρες αυτές αγοράζοντας φθηνό πετρέλαιο από τη Βενεζουέλα, θα μπορούσαν να κάνουν «κοινωνική πολιτική», βοηθώντας τους ασθενέστερους. Τότε μάλιστα ο Μαδούρο, δεξί χέρι του Τσάβες είπε κάποια στιγμή «με αυτό ο Ούγκο θα εξασφαλίσει μια θέση στον παράδεισο».
Στην πράξη όμως, το Petrocaribe αποδείχθηκε καταστροφικό με συνέπεια τόσο το Καράκας όσο και οι χώρες που μετείχαν να αντιμετωπίσουν σοβαρότατα οικονομικά προβλήματα. Υπολογίζεται ότι κατά τη διάρκεια του Petrocaribe (2008-2016), η Βενεζουέλα έστειλε 300 εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου στις χώρες με τις οποίες είχε συμφωνία, χάνοντας όμως περίπου 2,3 δις δολάρια ανά έτος, λόγω κακοδιαχείρισης και διαφθοράς. Εν ολίγοις, ο εμπνευστής του Petrocaribe, Ούγκο Τσάβες χρησιμοποιούσε «δυο μέτρα και δύό σταθμά» στις διαπραγματεύσεις, αφού όχι μόνο τροποποιούσε μονομερώς τους όρους κατά το δοκούν αλλά προτιμούσε ενίοτε να στέλνει το πετρέλαιο που προορίζονταν για τις χώρες αυτές, στην Κίνα και την Ινδία.
Όπως φάνηκε όμως αργότερα, διαφθορά και κακοδιαχείριση υπήρξε και στην πλευρά των «αντισυμβαλλόμενων», με πρώτη την πολύπαθη Αϊτή. Για αρκετά χρόνια, πολιτικοί της αντιπολίτευσης και κινήματα πολιτών κατήγγειλαν ότι το Petrocaribe λειτουργούσε προς όφελος των λίγων.
Το καλοκαίρι του 2017 ξεκίνησε μια έρευνα της Γερουσίας ύστερα από πίεση του κινήματος «Petrocaribe Challenge» το οποίο οργάνωσε διαδηλώσεις σε όλη τη χώρα. Η έρευνα της Γερουσίας και διαδηλώσεις ώθησαν εν μέρει το Ελεγκτικό Συνέδριο να αναλάβει πρωτοβουλία και να διενεργήσει έρευνα η οποία όταν δόθηκε στη δημοσιότητα βρήκε μια «τρύπα» ύψους 1,6 δισ. αμερικανικών δολαρίων στα ταμεία της Αϊτής.
Μεταξύ των εκατοντάδων έργων «κοινωνικής πολιτικής» όπου διαπιστώθηκαν παρατυπίες, οι δικαστές αποκάλυψαν πως το 2014, για το ίδιο έργο επισκευής τμήματος του οδικού δικτύου, το κράτος υπέγραψε δύο συμβάσεις, με δύο εταιρείες με διαφορετικές διακριτικές ονομασίες, τις Agritrans και Betexs, που όμως είχαν ίδιο αριθμό φορολογικού μητρώου και το ίδιο προσωπικό, παρότι η κύρια δραστηριότητά τους δεν ήταν οι κατασκευές, αλλά η παραγωγή μπανάνας.
Πίσω από τις εταιρείες ήταν ο σημερινός πρόεδρος της χώρας Ζοβενέλ Μοΐζ ο οποίος όπως και ο Νικολάς Μαδούρο στη Βενεζουέλα δηλώνει «θύμα» διεθνών συνωμοσιών και όχι της ανικανότητας του.
AP Photo/Dieu Nalio Chery
