Με την επιθετική συμπεριφορά και τους θεατρινισμούς πολλοί τον συγκρίνουν με τον Ντόναλντ Τραμπ στις Ηνωμένες Πολιτείες ή τον Ζαΐρ Μπολσονάρου της Βραζιλίας. Ο αυτοπροσδιοριζόμενος «αναρχοκαπιταλιστής» οικονομολόγος και «αντισυστημικός» υποψήφιος Χαβιέρ Μιλέι, που θέλει να «κατακερματίσει» το κράτος, να το περάσει από «αλυσοπρίονο» και να το υποτάξει πλήρως στην αγορά, είναι το «αουτσάιντερ» που κρούει τις πύλες της εξουσίας στην Αργεντινή.
Ο 53χρονος λαϊκιστής Μιλέι μεταπήδησε στην πολιτική από τα τηλεοπτικά πλατό, υποσχόμενος να πολεμήσει τους «κλέφτες» της πολιτικής ελίτ, «να τελειώσει» με τους παραδοσιακούς πολιτικούς, την «κάστα των παράσιτων» όπως αποκαλεί τους περονιστές και τους κεντροδεξιούς που εναλλάσσονται στην εξουσία επί 20 χρόνια.
Επαινεί τον γκάνγκστερ Αλ Καπόνε ως έναν «προφήτη» της ελεύθερης αγοράς και σε ζωντανή τηλεοπτική μετάδοση έχει σπάσει μια πινιάτα της Κεντρικής Τράπεζας, την οποία σήμερα κατηγορεί για τον τριψήφιο πληθωρισμό της Αργεντινής και που προαναγγέλλει ότι θα κλείσει.
Αποκαλεί το κράτος «εγκληματική οργάνωση» που εισπράττει φόρους «με την απειλή όπλου». Με δύο μεταπτυχιακούς τίτλου στα Οικονομικά, ο Μιλέι μιλά ενίοτε σαν πανεπιστημιακός, υπερασπιζόμενος θέσεις που εντάσσονται στον χώρο του ακραίου οικονομικού φιλελευθερισμού, ασχέτως αν είναι ή όχι τέτοιες στην πραγματικότητα.
Εχθρός του Μιλέι είναι ο Τύπος αλλά και ο Πάπας. Δηλώνει ότι η κλιματική αλλαγή αποτελεί μέρος της «σοσιαλιστικής ατζέντας», αποκαλεί την Κίνα, τον δεύτερο μεγαλύτερο εμπορικό εταίρο της Αργεντινής, «δολοφόνο», υπόσχεται χαλάρωση των ελέγχων στα όπλα, ισχυρίζεται ότι είναι θύμα εκλογικής απάτης, αμφισβήτησε τα αποτελέσματα στις πρόσφατες προεδρικές εκλογές στις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Βραζιλία και έχει αφήσει να εννοηθεί ότι οι ταραχές που ακολούθησαν τις εκλογές στις δύο χώρες ήταν αριστερές συνωμοσίες.
«Είναι ξεκάθαρα ένας μίνι-Τραμπ» δηλώνει στους New York Times ο Φεντερίκο Φιντσελστάιν, πρόεδρος του Τμήματος Ιστορίας στο New School της Νέας Υόρκης, Αργεντινός στην καταγωγή, που μελετά την Ακροδεξιά ανά τον κόσμο.
Ο Μιλέι, ο Τραμπ και ο Μπολσονάρου είναι όλοι κορυφαίοι «επαγγελματίες» της σύγχρονης ακροδεξιάς πολιτικής, που χαρακτηρίζεται από χυδαιότητα, επιθέσεις στους θεσμούς, απαξίωση των μέσων ενημέρωσης, δυσπιστία προς την επιστήμη, προσωπολατρεία και ναρκισσισμό. «Ο Τραμπ είναι μια εικόνα αυτής της νέας μορφής ακραίου λαϊκισμού και ο Μιλέι θέλει να τον μιμηθεί», αναφέρει ο Φιντσελστάιν.
Ο λαϊκιστής... «αστέρας» της πολιτικής βρίσκεται απέναντι στον υπουργό Οικονομικών, Σέρχιο Μάσα, επικεφαλής των Περονιστών, στον επαναληπτικό γύρο των προεδρικών εκλογών της Κυριακής, θέλοντας να ορίσει την τύχη της Αργεντινής. Οι δημοσκοπήσεις τους εμφανίζουν στήθος με στήθος.
Ο νικητής ο οποίος θα αναλάβει τα καθήκοντά του στις 10 Δεκεμβρίου, θα κληθεί να ανορθώσει την οικονομία που πλήττεται από ένα υπερπληθωρισμό άνω του 140%, πασχίζει με τα capital controls, απειλείται από ύφεση και τα συναλλαγματικά της αποθέματα είναι αρνητικά κατά 15,3 δισ. δολάρια, όπως εκτιμά η JPMorgan.
Η Αργεντινή έχει συμφωνήσει να μειώσει το πρωτογενές δημοσιονομικό έλλειμμα σε 1,9% του ΑΕΠ φέτος προκειμένου να εξασφαλίσει από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο πρόγραμμα στήριξης ύψους 44 δισ. δολαρίων.
Η πρόταση θεραπείας-σοκ του Μιλέι προβλέπει την κατάργηση της Κεντρικής Τράπεζας και τη δολαριοποίηση της οικονομίας, ενώ η πρόταση του Σέρχιο Μάσα αφορά σε μια πιο σταδιακή προσαρμογή μέσω της περικοπής του δημοσιονομικού ελλείμματος και την τόνωση των εξαγωγών για την συγκέντρωση συναλλαγματικών αποθεμάτων.
Στον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών, στις 22 Οκτωβρίου, ο κεντρώος Σέρχιο Μάσα της κυβερνώσας «Ένωσης για την Πατρίδα» τερμάτισε απροσδόκητα στην πρώτη θέση, κερδίζοντας το 36,7% των ψήφων, έναντι του Χαβιέρ Μιλέι του κόμματος «La Libertad Avanza» (Η Eλευθερία Προχωρά), ο οποίος ήλθε στη δεύτερη θέση, με 30% των ψήφων. Η νίκη του Μάσα στον πρώτο γύρο ήταν έκπληξη, καθώς από τη θέση του υπουργού Οικονομικών χρεώθηκε τον υψηλό πληθωρισμό κατά τη διάρκεια της θητείας του.
Η οικονομία είναι πιθανότατα ήδη σε ύφεση και αναμένεται να συρρικνωθεί και πάλι το επόμενο έτος. Ο πληθωρισμός εκτιμάται ότι θα έχει φτάσει το 185% μέχρι το τέλος του 2023.
Μέρος της ευθύνης αναλογεί στις πολιτικές που ενθάρρυναν το τύπωμα χρήματος, το οποίο ο συνασπισμός των Περονιστών που βρίσκεται στην εξουσία έχει χρησιμοποιήσει -με επιτυχία μέχρι στιγμής- για να ενισχύσει τις πιθανότητες του Μάσα να κερδίσει την προεδρία. Λίγο μετά την ορκωμοσία του ως υπουργός Οικονομικών, τον Αύγουστο του 2022, ο Σέρχιο Μάσα είχε δεσμευτεί να σταματήσει το τύπωμα χρήματος για την καταπολέμηση του πληθωρισμού.
«Όταν ένα πρόσωπο, που έκανε κάτι δημοσιονομικά ανεύθυνο σου λέει 'μόλις εκλεγώ θα είμαι δημοσιονομικά υπεύθυνος' νομίζω ότι είναι λογικό να αμφιβάλλουμε», δηλώνει στο Reuters ο Κάρλος δε Σούζα, στρατηγικός αναλυτής της Vontobel Asset Management, εκτιμώντας πώς «οι αγορές πιθανότατα θα προτιμήσουν μια νίκη του Μιλέι».
Με δύο στους πέντε Αργεντινούς να ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας, υπάρχει ανησυχία ότι όποια συνταγή οικονομικής εξυγίανσης κι αν εφαρμοστεί η αναλογία αυτή θα μεταβληθεί επί τα χείρω, οι δρόμοι θα πλημμυρίσουν με διαδηλωτές και η κοινωνική «έκρηξη» θα είναι αναπόφευκτη.
Οι πρώτες ΑΙ εκλογές
Οι κάλπες της Αργεντινής μετατράπηκαν σε πεδίο δοκιμών για τη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης στις προεκλογικές εκστρατείες. Στην προεκλογική αρένα, οι δύο υποψήφιοι «κατέβηκαν» με σειρά από εικόνες και βίντεο που παρήχθησαν μέσω ΑΙ, καλύπτοντας με επικοινωνιακά τεχνάσματα τη δυστοπία της οικονομικής πραγματικότητας.
Η τεχνητή νοημοσύνηση έχει κάνει τους υποψηφίους να λένε πράγματα που δεν έλεγαν σε βίντεο, έχει δημιουργήσει προεκλογικές αφίσες και έχει προκαλέσει συζητήσεις αν τα βίντεο είναι όντως αληθινά. Με την αυξανόμενη ισχύ της και τη μείωση του κόστους της, η τεχνολογία είναι πλέον πιθανό να αποτελέσει αποφασιστικό παράγοντα στις εκλογές ανά τον κόσμο.
