O βετεράνος του αμερικανικού στρατού, ο οποίος ύψωσε τη μαύρη σημαία του Ισλαμικού Κράτους σε ένα φορτηγό το οποίο έριξε πάνω σε πλήθος κόσμου την Πρωτοχρονιά στη Νέα Ορλεάνη, υπενθυμίζει με τον χειρότερο τρόπο ότι η οργάνωση εξακολουθεί να διατηρεί την ικανότητα να εμπνέει τη βία, παρά τις απώλειες που υπέστη τα τελευταία χρόνια.
Στο απόγειο της δύναμής του το 2014-2017, το «χαλιφάτο» του Ισλαμικού Κράτους σκότωσε και βασάνισε κοινότητες σε τεράστιες εκτάσεις του Ιράκ και της Συρίας και απολάμβανε παραχωρήσεις σε ολόκληρη τη Μέση Ανατολή.
Ο τότε ηγέτης του, Αμπού Μπακρ Αλ Μπαγκντάντι, ο οποίος σκοτώθηκε το 2019 από τις ειδικές δυνάμεις των ΗΠΑ στη βορειοδυτική Συρία, ηγήθηκε της τιζχαντιστικής οργάνωσης για να αυτοανακηρυχθεί «χαλίφης» όλων των μουσουλμάνων.
Το χαλιφάτο κατέρρευσε το 2017 στο Ιράκ, όπου κάποτε διατηρούσε μια βάση μόλις 30 λεπτά με το αυτοκίνητο από τη Βαγδάτη, και στη Συρία το 2019, μετά από μια στρατιωτική εκστρατεία από τον συνασπισμό δυνάμεων υπό την ηγεσία των ΗΠΑ.
Το Ισλαμικό Κράτος διασκορπίστηκε σε αυτόνομους πυρήνες, η ηγεσία του είναι μυστική και το συνολικό μέγεθός του είναι δύσκολο να ποσοτικοποιηθεί.
Ο συνασπισμός υπό την ηγεσία των ΗΠΑ, ο οποίος περιλαμβάνει περίπου 4.000 αμερικανικά στρατεύματα στη Συρία και το Ιράκ, συνέχισε να πλήττει τους μαχητές του ISIS με βομβαρδισμούς και επιδρομές, κατά τη διάρκεια των οποίων, σύμφωνα με τον αμερικανικό στρατό, έχουν σκοτωθεί και φυλακισθεί εκατοντάδες μαχητές και ηγέτες.
Ωστόσο, το Ισλαμικό Κράτος έχει καταφέρει να πραγματοποιήσει κάποιες μεγάλες επιχειρήσεις, ενώ προσπαθεί να ανασυγκροτηθεί και συνεχίζει να εμπνέει επιθέσεις "μοναχικών λύκων", όπως αυτή στη Νέα Ορλεάνη που στοίχισε τη ζωή σε 14 ανθρώπους.
Οι επιθέσεις αυτές περιλαμβάνουν ένα πλήγμα στη Μόσχα τον Μάρτιο του 2024, σκοτώνοντας τουλάχιστον 143 ανθρώπους, και δύο εκρήξεις στην Κερμάν του Ιράν τον Ιανουάριο του 2024, επίθεση κατά την οποία έχασαν τη ζωή τους περίπου 100 άνθρωποι.
Παρά τις διεθνείς προσπάθειες καταπολέμησης της τρομοκρατίας, ο ISIS έχει ανασυνταχθεί, «αποκατέστησε τις επιχειρήσεις του [...] και ξεκίνησε εκ νέου να σχεδιάζει [επιθέσεις] στο εξωτερικό», προειδοποίησε τον Οκτώβριο ο επικεφαλής της αντιτρομοκρατικής υπηρεσίας των ΗΠΑ.
Οι γεωπολιτικοί παράγοντες έχουν βοηθήσει το Ισλαμικό Κράτος. Ο πόλεμος του Ισραήλ κατά της Χαμάς στη Γάζα προκάλεσε εκτεταμένη οργή την οποία οι τζιχαντιστές χρησιμοποιούν για στρατολόγηση. Οι κίνδυνοι για τους Κούρδους της Συρίας που κρατούν χιλιάδες αιχμαλώτους του Ισλαμικού Κράτους θα μπορούσαν επίσης να δημιουργήσουν ένα «παράθυρο ευκαιρίας» για την οργάνωση.
Το Ισλαμικό Κράτος δεν ανέλαβε την ευθύνη για την επίθεση στη Νέα Ορλεάνη ούτε επαίνεσε τον δράστη στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, αν και οι υποστηρικτές του το έκαναν, ανέφεραν οι αμερικανικές Αρχές.
Ανώτερος αξιωματούχος των ΗΠΑ, μιλώντας υπό τον όρο της ανωνυμίας, δήλωσε ότι υπήρχε αυξανόμενη ανησυχία ότι το Ισλαμικό Κράτος εντείνει τις προσπάθειες στρατολόγησης και αναζωπύρωσης της οργάνωσης στη Συρία.
Οι ανησυχίες αυτές αυξήθηκαν μετά την πτώση, τον Δεκέμβριο, του Σύρου προέδρου Μπασάρ αλ Άσαντ και την πιθανότητα η οργάνωση να καλύψει το κενό εξουσίας.
Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Άντονι Μπλίνκεν προειδοποίησε ότι το Ισλαμικό Κράτος θα προσπαθήσει να χρησιμοποιήσει αυτή την περίοδο αβεβαιότητας για να ανακτήσει τις δυνάμεις του στη Συρία, αλλά δήλωσε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι αποφασισμένες να μην αφήσουν κάτι τέτοιο να συμβεί.
Ομάδα του ΟΗΕ που παρακολουθεί τις δραστηριότητες του Ισλαμικού Κράτους έκανε λόγο, μιλώντας στο Συμβούλιο Ασφαλείας τον Ιούλιο, για έναν «κίνδυνο αναζωπύρωσης» της οργάνωσης στη Μέση Ανατολή και αυξημένες ανησυχίες για την ικανότητα του ISIS-Khorasan (ISIS-K), παρακλάδι του ISIS στο Αφγανιστάν, να οργανώνει επιθέσεις εκτός της χώρας.
Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις θεωρούσαν το ISIS-K ως «τη μεγαλύτερη εξωτερική τρομοκρατική απειλή για την Ευρώπη», ανέφερε.
«Εκτός από τις επιθέσεις που εκτελέστηκαν, ο αριθμός των σχεδίων που ακυρώθηκαν ή παρακολουθούνται μέσω της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν, της Ασίας, της Ευρώπης και ενδεχομένως μέχρι τη Βόρεια Αμερική είναι εντυπωσιακός», ανέφερε η ομάδα.
Ο Τζιμ Τζέφρι, πρώην πρεσβευτής των ΗΠΑ στο Ιράκ και την Τουρκία και ειδικός απεσταλμένος του Παγκόσμιου Συνασπισμού για την Καταπολέμηση του Ισλαμικού Κράτους, δήλωσε ότι η ομάδα επιδιώκει εδώ και καιρό να παρακινήσει επιθέσεις μοναχικών λύκων όπως αυτή στη Νέα Ορλεάνη.
Η απειλή, ωστόσο, παραμένει η προσπάθεια του ISIS-K να εξαπολύσει μεγάλες επιθέσεις με μαζικές απώλειες, όπως αυτές που παρατηρήθηκαν στη Μόσχα και το Ιράν και στην Ευρώπη το 2015 και το 2016, είπε.
Ο δρόμος προς τη ριζοσπαστικοποίηση
Ο Σαμσούντ-Ντιν Τζαμπάρ, ένας 42χρονος βετεράνος του αμερικανικού στρατού που υπηρέτησε κάποτε στο Αφγανιστάν, έδρασε μόνος του στην επίθεση στη Νέα Ορλεάνη, ανακοίνωσε την Πέμπτη το FBI.
Οι ερευνητές εξετάζουν τώρα την «πορεία του Τζαμπάρ προς τη ριζοσπαστικοποίηση»- το πώς μετατράπηκε από βετεράνος του στρατού, κτηματομεσίτης και πρώην υπάλληλος της Deloitte σε κάποιον που εμπνεύστηκε "100% από τον ISIS".
Αξιωματούχοι των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών τους τελευταίους μήνες έχουν προειδοποιήσει τις τοπικές Αρχές για το ενδεχόμενο ξένες εξτρεμιστικές ομάδες, όπως ο ISIS, να στοχεύουν μεγάλες δημόσιες συγκεντρώσεις, ειδικά σε επιθέσεις με τη χρήση οχημάτων, μεταδίδει το Reuters.
Η Κεντρική Διοίκηση των ΗΠΑ ανέφερε τον Ιούνιο ότι το Ισλαμικό Κράτος προσπαθούσε να νασυγκροτηθεί μετά από αρκετά χρόνια μειωμένων δυνατοτήτων.
Η CENTCOM δήλωσε ότι βασίζει την εκτίμησή της στους ισχυρισμούς του Ισλαμικού Κράτους για την πραγματοποίηση 153 επιθέσεων στο Ιράκ και τη Συρία κατά το πρώτο εξάμηνο του 2024, υπερδιπλασιάζοντας τον ρυθμό των επιθέσεων που είχε δηλώσει το προηγούμενο έτος.
Ο H.A. Hellyer, εμπειρογνώμονας σε θέματα Μέσης Ανατολής και ανώτερος συνεργάτης του Royal United Services Institute for Defence and Security Studies, δήλωσε ότι είναι απίθανο το Ισλαμικό Κράτος να κερδίσει και πάλι σημαντικά εδάφη.
Είπε ότι ο ISIS και άλλες οργανώσεις εξακολουθούν να αποτελούν κίνδυνο, αλλά περισσότερο λόγω της ικανότητάς τους να εξαπολύουν «τυχαίες πράξεις βίας».
«Όχι στη Συρία ή το Ιράκ, αλλά υπάρχουν άλλα μέρη στην Αφρική όπου ένας περιορισμένος εδαφικός έλεγχος θα μπορούσε να είναι εφικτός για κάποιο χρονικό διάστημα», δήλωσε ο Hellyer, αλλά αυτό δεν προμηνύει «σοβαρή επιστροφή».
