Στην περίπτωση που ο Χασίμ Θάτσι βρεθεί τελικώς στην Ουάσινγκτον αυτό το Σαββατοκύριακο (πράγμα αμφίβολο, όπως εξελίσσονται τα πράγματα), θα είναι αναγκασμένος να σέρνει μαζί του μια... σιδερένια μπάλα η οποία θα είναι δεμένη στο πόδι του. Μια μπάλα που του την έδεσε ήδη ο ειδικός εισαγγελέας του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης, κατηγορώντας τον επισήμως για εγκλήματα πολέμου και εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, καθώς και για αυτουργία ή ενεργή συμμετοχή σε περίπου 100 δολοφονίες.
Η δίωξη είναι «αποτέλεσμα μιας μακράς έρευνας και αντικατοπτρίζει το γεγονός ότι το γραφείο του ειδικού εισαγγελέα είναι πεπεισμένο πως είναι σε θέση να αποδείξει όλες τις κατηγορίες, πέρα από οποιαδήποτε λογική αμφιβολία», αναφέρει η σχετική ανακοίνωση, που έσκασε ασφαλώς σαν «βόμβα» στην Πρίστινα. Όχι, βεβαίως, επειδή ο ίδιος ο Θάτσι και κανείς άλλος δεν το περίμενε – ειδικά μετά την προ έτους παραίτηση του πρωθυπουργού του Κοσόβου, Ραμούς Χαραντινάι, επειδή θεωρήθηκε ύποπτος για ανάλογα εγκλήματα. Αλλά, κυρίως, διότι ο Θάτσι βλέπει να τινάζεται στον αέρα το σχέδιό του την πιο κρίσιμη στιγμή, καθώς ετοιμαζόταν να κάνει ένα ακόμη βήμα που θα τον έφερνε πιο κοντά στον στόχο του.
Το ταξίδι του στις Ηνωμένες Πολιτείες, άλλωστε, δεν προγραμματίστηκε για λόγους αναψυχής. Εκεί, σύμφωνα με τα όσα έχει δηλώσει ο πρώην πρέσβης των ΗΠΑ στο Βερολίνο και νυν ειδικός απεσταλμένος του Ντόναλντ Τραμπ για το Κόσοβο, Ρίτσαρντ Γκρενέλ, θα βρίσκεται τις ίδιες ημέρες και ο πρόεδρος της Σερβίας, Αλεξάντερ Βούτσιτς, Οι δύο ηγέτες, σύμφωνα τουλάχιστον με το υπάρχον σχέδιο, θα συμμετέχουν στην πρώτη μεταξύ τους διάσκεψη κορυφής, που στόχο έχει να οδηγήσει σε μια βιώσιμη λύση στο συγκεκριμένο ζήτημα – που στοιχειώνει τις διμερείς σχέσεις, αποτελεί ανοιχτή πληγή στα Βαλκάνια, ενώ κλείνει και τον δρόμο της μεν Σερβίας προς την ΕΕ, του δε Κοσόβου προς όλους τους διεθνείς οργανισμούς.
Προτίμηση στους Αμερικανούς
Ο ίδιος ο Θάτσι δεν είχε κρύψει την προτίμησή του στους Αμερικανούς έναντι των Ευρωπαίων για τον ρόλο του διαμεσολαβητή. Παρά δε το γεγονός ότι και ο Βούτσιτς δεν φάνηκε να έχει αντίρρηση (θέλοντας προφανώς να... πικάρει τις Βρυξέλλες και το Βερολίνο) για τη συγκεκριμένη συνάντηση, ο Κοσοβάρος πρόεδρος είχε πιθανότατα στο μυαλό του κάτι διαφορετικό: Μια «ανταλλαγή» που θα τον απάλλασσε από τις κατηγορίες οι οποίες του απευθύνθηκαν χθες.
Για του λόγου το αληθές, σύμφωνα με πληροφορίες που διέρρευσαν σχετικά πρόσφατα από αλβανικές πηγές και δεν έχουν διαψευστεί, ο Θάτσι εμφανίζεται πρόθυμος να κάνει σημαντικές υποχωρήσεις, αρκεί να του δοθεί ως αντάλλαγμα η εγγύηση ότι δεν πρόκειται να διωχθεί για τα όσα συνέβησαν στον πόλεμο του 1998-'99, ο οποίος οδήγησε στην απόσχιση του Κοσόβου από τη Σερβία και τη μετέπειτα ανακήρυξη της ανεξαρτησίας του.
Ιδού τι είχε δηλώσει σχετικά, στα τέλη Απριλίου, ο Μπατόν Χαξίου, ο οποίος θεωρείται έμπιστος τόσο του Θάτσι όσο και του πρωθυπουργού της Αλβανίας, Έντι Ράμα: «Υπάρχουν τρία στοιχεία τα οποία πρέπει να περιλαμβάνει μια συμφωνία. Το πρώτο είναι η διάλυση του ειδικού δικαστηρίου. Το δεύτερο έχει να κάνει με την αμνηστία – δεν υπάρχει λόγος να τιμωρούνται άνθρωποι και στις δύο χώρες είκοσι χρόνια αργότερα. Και το τρίτο είναι η απόφαση για το μέλλον του βόρειου τμήματος του Κοσόβου – τι θα πρέπει να κάνουμε με αυτό;».
Το σχέδιο της ανταλλαγής
Υπενθυμίζεται ότι πέρυσι, είχαν δει το φως της δημοσιότητας πληροφορίες για την ύπαρξη ενός μυστικού σχεδίου που θα οδηγούσε στην αναγνώριση του Κοσόβου από το Βελιγράδι και την εξομάλυνση των διμερών σχέσεων. Σύμφωνα με αυτό, οι δύο χώρες θα προχωρούσαν σε αμοιβαία ανταλλαγή εδαφών και πληθυσμών, δηλαδή σε μια συμφωνημένη και ειρηνική αλλαγή των συνόρων τους, έτσι ώστε να μην υπάρχουν πλέον μειονότητες και εστίες έντασης που αφορούν ιστορικά μνημεία της μίας στο έδαφος της άλλης.
Οι ίδιες πληροφορίες αναφέρουν ότι Βούτσιτς και Θάτσι είχαν καταρχήν δώσει τα χέρια, εν γνώσει των Τιράνων και του Ράμα και υπό την υψηλή «εποπτεία» της τότε «υπουργού Εξωτερικών» της ΕΕ, Φεντερίκα Μογκερίνι. Τελικά, η υπόθεση «πάγωσε» μετά τις έντονες αντιδράσεις που προκλήθηκαν στις δύο άμεσα ενδιαφερόμενες χώρες, όπως επίσης και στις πρωτεύουσες ορισμένων κρατών-μελών της ΕΕ.
Σε κάθε περίπτωση, ένα από τα ερωτήματα που πρέπει να απαντηθούν είναι το πώς και γιατί επελέγη αυτή η χρονική στιγμή για να κατηγορηθεί ο Θάτσι ως εγκληματίας πολέμου, γεγονός που αντικειμενικά ακυρώνει τον ρόλο του στην ειρηνευτική διαδικασία.
AP Photo/Visar Kryeziu
