Να είναι επιφυλακτική απέναντι στην «επίθεση γοητείας» που έχει ξεκινήσει ο Τούρκος πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν και η κυβέρνησή του στο Ισραήλ, συνιστά στην πολιτική ηγεσία της χώρας η ισραηλινή εφημερίδα «The Jerusalem Post» με άρθρο της χαρακτηρίζοντας την τουρκική πολιτική ως αντιδραστική και περιστασιακή.
Σύμφωνα με το άρθρο η προσπάθεια αποκατάστασης των κακών σχέσεων με την Ευρωπαϊκή Ένωση και την Ιερουσαλήμ απορρέει από ανησυχία της Άγκυρας για την πιθανή στάση της κυβέρνησης Μπάιντεν έναντι της Τουρκίας και επισημαίνει πως η στάση του Ισραήλ θα εξαρτηθεί από δύο παραμέτρους: Από το πόσο ειλικρινής είναι η διάρκεια της προσπάθειας επαναπροσέγγισης και δεύτερον, αλλά και από το κόστος που ενδέχεται να προκαλέσει η ανάπτυξη στενότερων σχέσεων με την Άγκυρα για άλλες αναπτυσσόμενες σχέσεις, στις οποίες εμπλέκεται η Ιερουσαλήμ.
«Η τουρκική πολιτική είναι αντιδραστική και περιστασιακή και ως εκ τούτου, υπόκειται σε σημαντικές μεταβολές όταν αλλάζουν οι περιστάσεις ή καθορίζεται από σαφείς γραμμές, έχει συγκεκριμένο στόχο και είναι απίθανο να εκτραπεί ουσιαστικά από μια στιγμιαία περίσταση;» διερωτάται ως προς την αξιολόγηση της τουρκικής εθνικής στρατηγικής ο αρθρογράφος.
Επιχειρώντας να αναλύσει τη μεταστροφή της Τουρκίας σημειώνει πως με την αλλαγή της αμερικανικής κυβέρνησης σταματάει η περίοδος της επιεικής στάση του προκατόχου της Τραμπ απέναντι στην Άγκυρα και αναφέρει την περίοδο 2016-2020 η οποία όπως τονίζει, χαρακτηρίστηκε από μεγάλες τουρκικές στρατιωτικές επεμβάσεις στη Συρία, το Ιράκ, τη Λιβύη, το Ναγκόρνο-Καραμπάχ και το Κατάρ, αυξανόμενη υποστήριξη προς τη Χαμάς και παρενόχληση της Ελλάδας και της Κύπρου στην Ανατολική Μεσόγειο.
«Ο ίδιος ο Πρόεδρος Μπάιντεν έχει ασκήσει κριτική στον Ερντογάν. Σε συνομιλία με τη συντακτική ομάδα των New York Times τον Δεκέμβριο, ο Biden ανέφερε ότι «ανησυχεί» για τη μεταχείριση των Κούρδων από την Τουρκία και τη στρατιωτική της συνεργασία με τη Ρωσία», αναφέρει και προσθέτει τα λόγια του νέου προέδρου των ΗΠΑ: «Αυτό που νομίζω ότι πρέπει να κάνουμε είναι να υιοθετήσουμε μια πολύ διαφορετική προσέγγιση τώρα, καθιστώντας σαφές ότι υποστηρίζουμε την ηγεσία της αντιπολίτευσης ... ο Erdogan πρέπει να πληρώσει το τίμημα».
Προς επίρρωσιν των λεγομένων το δημοσίευμα αναφέρει πως οι διορισμοί στο Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας έχουν προκαλέσει περαιτέρω ανησυχία στην Τουρκία. Ο Σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας Τζέικ Σάλιβαν και ο υπουργός Εξωτερικών Άντονι Μπλέκεν έχουν κριτικάρει ανοιχτά την τουρκική πολιτική.
Επίσης, ο νέος επικεφαλής της πολιτικής της Μέσης Ανατολής στο Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας, «είναι μαύρο πρόβατο για την Άγκυρα», καθώς, όπως αναφέρει θεωρείται αρχιτέκτονας και κύριος υποστηρικτής της σχέσης των ΗΠΑ με τους Κούρδους στη Συρία, ενώ ο υπουργός Άμυνας, ως διοικητής της CENTCOM από το 2013, είχε εμπλακεί στην ανάπτυξη της σχέσης μεταξύ των ΗΠΑ και του κουρδικού YPG στη βόρεια Συρία.
Οι ενέργειες της Τουρκίας, κατά τα τελευταία πέντε χρόνια, την άφησαν με λίγους συμμάχους. Τον Δεκέμβριο, η ΕΕ άρχισε να επιβάλει περιορισμένες κυρώσεις κατά της Τουρκίας, ως απάντηση στη γεώτρηση για την εξεύρεση Φυσικού αερίου σε ύδατα που διεκδικεί η Κύπρος. Οι τουρκικές δραστηριότητες στη Συρία, τη Λιβύη και το Ναγκόρνο-Καραμπάχ και η εκμετάλλευσή του ζητήματος των προσφύγων της Συρίας για πίεση στην ΕΕ, οδήγησαν τη χώρα σε μια βαθιά αίσθηση αποξένωσης και καχυποψίας στην Ευρώπη.
Με το Ισραήλ - παρά την επίσημη συμφιλίωση του 2016- οι σχέσεις είναι τεταμένες. Το εμπόριο παραμένει σταθερό. Σύμφωνα με πληροφορίες, η συνεργασία των υπηρεσιών πληροφοριών συνεχίζεται.
Ωστόσο, συνεχίζει, η τουρκική φιλοξενία και υποστήριξη της Χαμάς, η ρητορική του Ερντογάν κατά του Ισραήλ και οι δραστηριότητες της Άγκυρας για την υποστήριξη του πολιτικού Ισλάμ στην Ιερουσαλήμ, παραμένουν τομείς βαθιάς ανησυχίας για το Ισραήλ. Μόλις τον Μάιο του 2020, εμφανίστηκαν κάποιες ελπίδες για βελτίωση της ατμόσφαιρας, όταν ένα αεροπλάνο της El Al προσγειώθηκε στην Κωνσταντινούπολη, για πρώτη φορά μετά από μια δεκαετία, διαλύθηκαν όμως μετά από ομιλία του Ερντογάν, κατά την οποία επέκρινε το Ισραήλ.
Στο πλαίσιο αυτό εκτιμάει πως λόγω της ανησυχίας της για τον Μπάιντεν, η Τουρκία επιδιώκει τώρα να αποκαταστήσει τις σχέσεις με την ΕΕ και το Ισραήλ. Προς την τελευταία χώρα η επίθεση γοητείας είναι ακόμη πιο έντονη. Οι φήμες για μυστικές διμερείς συνομιλίες έχουν επιβεβαιωθεί. Ο Μεσούτ Κασίν, σύμβουλος εξωτερικής πολιτικής του Ερντογάν, δήλωσε στη Φωνή της Αμερικής τον Δεκέμβριο: «Εάν δούμε πράσινο φως, η Τουρκία θα ανοίξει ξανά την πρεσβεία και θα αποστείλει πρέσβη. Ίσως τον Μάρτιο να μπορέσουμε να αποκαταστήσουμε πλήρεις διπλωματικές σχέσεις ξανά. Γιατί όχι;" Ο Erdogan, από την πλευρά του, δήλωσε ότι «η καρδιά μου επιθυμεί να μπορέσουμε να φτάσουμε τις σχέσεις με το Ισραήλ σε καλύτερο σημείο».
Πώς λοιπόν αντιδρά το Ισραήλ;
Πρώτον, ενώ οι βελτιωμένες σχέσεις με την Άγκυρα θα ήταν σίγουρα ευπρόσδεκτες, δεν είναι επί του παρόντος επείγουσα ανάγκη για την Ιερουσαλήμ. Το Ισραήλ σημείωσε πρόοδο την τελευταία πενταετία στην ανάπτυξη σχέσεων με τους αντιπάλους της Άγκυρας - τα ΗΑΕ, την Αίγυπτο, την Ελλάδα και την Κύπρο. Σε αυτές τις σχέσεις μπορεί να διαφανεί το περίγραμμα μιας στρατηγικής συμμαχίας στη Μέση Ανατολή, από την οποία οι ΗΠΑ έχουν αποσυρθεί μερικώς.
«Μόνον οι υπεραισιόδοξοι θα μπορούσαν να πιστέψουν στην πραγματική στρατηγική συνεργασία μεταξύ της Τουρκίας του Ερντογάν και του Ισραήλ» υπογραμμίζει και συνεχίζει: «Το πιο πιθανό είναι ότι ο Τούρκος πρόεδρος θα έχαιρε μιας αυξημένης νομιμοποίησης μέσα από τη βελτίωση της ατμόσφαιρας με το εβραϊκό κράτος, κατά τη δύσκολη περίοδο Μπάιντεν. Στο μέλλον μπορεί να μην υπάρχουν οι λόγοι για τη διατήρηση αυτής της ατμόσφαιρας. Τσιμπώντας το δόλωμα του Ερντογάν, το Ισραήλ θα βλάψει τις αναδυόμενες σχέσεις του με τις τέσσερεις άλλες χώρες που αναφέρονται ανωτέρω, χωρίς να αποκομίσει διαρκές κέρδος».
Η Τουρκία θα επιδιώξει συγκεκριμένους στόχους της στη Μέση Ανατολή που δεν περιλαμβάνουν τη φιλία με το Ισραήλ, εκτιμάει το δημοσίευμα και σημειώνει ότι η τουρκική ατζέντα περιλαμβάνει «στενή συμμαχία με το Κατάρ, ανάπτυξη ισλαμικών δυνάμεων μαζί με συμβατικές και προβολή της τουρκικής εξουσίας μέσω αυτών στη Λιβύη, τη Συρία, τα παλαιστινιακά εδάφη, τον Λίβανο, το Ιράκ, τη Σομαλία και το Αζερμπαϊτζάν (μέχρι στιγμής)».
Και καταλήγει: «Για όσο διάστημα ο Erdogan παραμένει πρόεδρος, η τουρκική περιφερειακή στρατηγική θα προχωρήσει σε αυτήν την οδό, ίσως σταματώντας περιστασιακά για να κερδίσει κάποιο τακτικό πλεονέκτημα. Το Ισραήλ πρέπει να λάβει τις αποφάσεις του σχετικά με την Τουρκία βάσει αυτής της πραγματικότητας».
