Αυξημένο ενδιαφέρον για την ανάληψη του ελέγχου της Γροιλανδίας έχει δείξει τις τελευταίες εβδομάδες ο Ντόναλντ Τραμπ, με αποτέλεσμα τα σενάρια για το μέλλον του μεγαλύτερου νησιού του κόσμου να είναι έχουν πυροδοτηθεί.
Δανοί και Ευρωπαίοι αξιωματούχοι απάντησαν ότι η Γροιλανδία δεν είναι προς πώληση και ότι η εδαφική της ακεραιότητα πρέπει να διατηρηθεί.
Πώς θα μπορούσε, λοιπόν, να εξελιχθεί (ή και να διευθετηθεί) αυτή η ασυνήθιστη κατάσταση, με δύο συμμάχους του ΝΑΤΟ να διαφωνούν για μια τεράστια περιοχή που είναι κατά 80% καλυμμένη με πάγο αλλά έχει σημαντικό αναξιοποίητο ορυκτό πλούτο;
Και πώς θα μπορούσαν οι φιλοδοξίες για ανεξαρτησία των 56.000 κατοίκων της Γροιλανδίας, υπό τον έλεγχο της Δανίας για 300 χρόνια, να επηρεάσουν το τελικό αποτέλεσμα;
Το BBC παρουσιάζει τέσσερα πιθανά σενάρια για το μέλλον της Γροιλανδίας.
Ο Τραμπ χάνει το ενδιαφέρον του και δεν αλλάζει τίποτα
Καταρχάς, υπάρχουν κάποιες εικασίες ότι η επιδίωξη του Τραμπ είναι απλώς μία σκανδαλώδης κίνηση για να πείσει τη Δανία να ενισχύσει την ασφάλεια της Γροιλανδίας ενόψει της απειλής τόσο της Ρωσίας όσο και της Κίνας, που αναζητούν επιρροή στην περιοχή.
«Αυτό που ήταν σημαντικό σε αυτά που είπε ο Τραμπ ήταν ότι η Δανία πρέπει να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της στην Αρκτική, διαφορετικά πρέπει να αφήσει τις ΗΠΑ να το κάνουν», λέει η Ελισάβετ Σβέινε, επικεφαλής πολιτική ανταποκρίτρια της εφημερίδας Politiken.
Ο Μαρκ Γιάκομπσεν, αναπληρωτής καθηγητής στο Βασιλικό Κολλέγιο Άμυνας της Δανίας, πιστεύει ότι πρόκειται για μια περίπτωση που ο Τραμπ «τοποθετείται πριν αναλάβει καθήκοντα», ενώ η Γροιλανδία χρησιμοποιεί την ευκαιρία για να αποκτήσει μεγαλύτερη διεθνή εξουσία, ως ένα σημαντικό βήμα προς την ανεξαρτησία.
Έτσι, ακόμη κι αν ο Τραμπ έχανε τώρα το ενδιαφέρον του για τη Γροιλανδία, κάτι που ο καθηγητής Γιάκομπσεν πιστεύει ότι είναι το πιο πιθανό σενάριο, σίγουρα έχει κεντρίσει το ενδιαφέρον στο θέμα.
Αλλά η ανεξαρτησία για τη Γροιλανδία βρίσκεται στην ατζέντα της εδώ και πολλά χρόνια.
Η Γροιλανδία ψηφίζει για την ανεξαρτησία - Επιδιώκει στενότερους δεσμούς με τις ΗΠΑ
Υπάρχει μια γενική συναίνεση στη Γροιλανδία ότι η ανεξαρτησία θα πραγματοποιηθεί τελικά: Εάν η Γροιλανδία την ψηφίσει, η Δανία θα την αποδεχθεί και θα την επικυρώσει.
Ωστόσο, είναι επίσης απίθανο η Γροιλανδία να ψηφίσει υπέρ της ανεξαρτησίας, εκτός εάν δοθούν εγγυήσεις στους πολίτες της ότι μπορούν να διατηρήσουν τις επιδοτήσεις που λαμβάνουν επί του παρόντος από τη Δανία – για να πληρώσουν για πράγματα όπως η υγειονομική περίθαλψη – και ότι «θα σωθεί η οικονομία και το σύστημα πρόνοιας», δήλωσε ο Ούλρικ Γκαντ, ανώτερος ερευνητής στο Δανέζικο Ινστιτούτο Διεθνών Σπουδών, δήλωσε στο BBC.
Ένα πιθανό επόμενο βήμα είναι μια ελεύθερη σύνδεση – κάτι σαν αυτό που έχουν σήμερα οι ΗΠΑ με τα κράτη του Ειρηνικού, τα Νησιά Μάρσαλ, τη Μικρονησία και το Παλάου. Η Δανία είχε προηγουμένως αντιταχθεί σε αυτό το καθεστώς τόσο για τη Γροιλανδία όσο και για τις Νήσους Φερόε, αλλά σύμφωνα με τον Δρ Γκαντ, η σημερινή πρωθυπουργός Μέττε Φρεντέρικσεν δεν είναι κατηγορηματικά αντίθετη.
Αλλά ακόμα κι αν η Γροιλανδία καταφέρει να απαλλαγεί από τη Δανία, έχει γίνει σαφές τα τελευταία χρόνια ότι δεν μπορεί να απαλλαγεί από τις ΗΠΑ.
Οι Αμερικανοί δεν έφυγαν ποτέ πραγματικά αφού πήραν τον έλεγχο του νησιού στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και το βλέπουν ως ζωτικής σημασίας για την ασφάλειά τους. Μια συμφωνία το 1951 επιβεβαίωσε τη βασική κυριαρχία της Δανίας στο νησί αλλά, στην πραγματικότητα, έδωσε στις ΗΠΑ ό,τι ήθελαν.
Ο Δρ Γκαντ είπε ότι αξιωματούχοι της Γροιλανδίας είχαν έρθει σε επαφή με τις δύο τελευταίες κυβερνήσεις των ΗΠΑ σχετικά με τον ρόλο της Ουάσιγκτον. «Ξέρουν τώρα ότι οι ΗΠΑ δεν θα φύγουν ποτέ», είπε.
Ο Τραμπ εντείνει την οικονομική πίεση
Υπήρξαν εικασίες ότι η οικονομική ρητορική του Τραμπ είναι δυνητικά η μεγαλύτερη απειλή για τη Δανία - με τις ΗΠΑ να αυξάνουν δραστικά τους δασμούς σε προϊόντα της Δανίας ή ακόμη και της ΕΕ, αναγκάζοντας τη Δανία σε κάποιου είδους παραχωρήσεις για τη Γροιλανδία.
Μία από τις κύριες βιομηχανίες της Δανίας που δυνητικά επηρεάζεται από αυτό είναι οι φαρμακευτικές. Οι ΗΠΑ λαμβάνουν προϊόντα όπως ακουστικά βαρηκοΐας και το μεγαλύτερο μέρος της ινσουλίνης τους από τη Δανία, καθώς και το φάρμακο για τον διαβήτη Ozempic, που παράγεται από τη δανική εταιρεία Novo Nordisk.
Ο Τραμπ εισβάλλει στη Γροιλανδία
Η επιλογή φαίνεται τραβηγμένη, αλλά αφού ο Τραμπ δεν απέκλεισε την ανάληψη στρατιωτικής δράσης, πρέπει να εξεταστεί.
Ουσιαστικά, δεν θα ήταν δύσκολο για τις ΗΠΑ να πάρουν τον έλεγχο, δεδομένου ότι έχουν ήδη βάσεις και πολλά στρατεύματα στη Γροιλανδία.
Ωστόσο, οποιαδήποτε χρήση στρατιωτικής δύναμης από την Ουάσιγκτον θα δημιουργούσε ένα διεθνές επεισόδιο.
«Αν εισβάλουν στη Γροιλανδία, εισβάλλουν στο ΝΑΤΟ», λέει η Σβέινε. «Οπότε εκεί σταματάει. Το άρθρο 5 θα πρέπει να ενεργοποιηθεί. Και αν μια χώρα του ΝΑΤΟ εισβάλει στο ΝΑΤΟ, τότε δεν υπάρχει ΝΑΤΟ».
«Υποστηρίζει ότι είναι θεμιτό να πάρουμε αυτό το κομμάτι γης», λέει. «
Αν τον πάρουμε στα σοβαρά, αυτό είναι κακός οιωνός για ολόκληρη τη δυτική συμμαχία», τόνισε.
Οι αναλυτές όμως λένε ότι η αύξηση των τιμών που θα προέκυπτε από αυτά τα μέτρα, δεν θα ευνοήσει το αμερικανικό κοινό.
